Co to jest likopen: zapobiega rakowi?

11 lipca 2017, dodał: Marta Dasińska

Artykuł zewnętrzny

Zobacz produkty zawierające jego największą ilość!

Wysoki poziom likopenu we krwi stanowi ogólne zabezpieczenie dobrego zdrowia, nie tylko zabezpieczenie przed rakiem.

Przybywa danych, które dowodzą korzystnych dla zdrowia efektów spożywania likopenu – substancji należącej do karotenoidów , występującej w dużych ilościach w przetworach pomidorowych.

Właściwości prozdrowotne

Likopen stanowi około 50 procent wszystkich karotenów w ludzkiej surowicy i występuje głównie w jądrach, nadnerczach i prostacie, a jego stężenie jest o 20 procent większe niż w tkance tłuszczowe (Zimmerman).Specyficzne właściwości likopenu zostały poddane wielu badaniom i choć mechanizmy działania tego związku nadal pozostają nie do końca poznane, istnieje wiele dowodów klinicznych potwierdzających jego prozdrowotne właściwości.

1. STANY ZAPALNE – likopen może pomóc w zmniejszeniu różnych stanów zapalnych w ciele, np. zapalenia dziąseł, działa przeciwbakteryjnie i przeciwgrzybiczo. Struktura likopenu jest podobna jak w przypadku znanego przeciwutleniacza, beta-karotenu, jednak jego aktywność antyoksydacyjna jest znacznie silniejsza. Likopen w warunkach laboratoryjnych wykazuje silne własności antytoksyczne.

2. RAK – liczne badania potwierdziły antynowotworowe własności likopenu przeciw licznym komórkom rakowym, przede wszystkim prostaty, piersi, żołądka, płuc, jelita grubego i skóry. Likopen przeznaczony jest dla wszystkich narażonych dziedzicznie na raka oraz wszystkich, którzy przyjmują nikotynę i alkohol lub często narażają się na promieniowanie UV (opalanie). Sześcioletnie badania, którymi objętych zostało 48000 mężczyzn, pracowników opieki zdrowotnej, przeprowadzone w Akademii Medycznej na Harvardzie dowiodły, że osoby spożywające przetwory pomidorowe częściej niż 2 razy na tydzień są o 34% mniej narażone na rozwój raka gruczołu krokowego. Badania naukowe przeprowadzone na grupie 100 kobiet z nowotworem szyjki macicy, wykazały, że u kobiet mających wysoki poziom likopenu we krwi następuje znacznie mniejsze ryzyko pojawienia się tego typu raka, co wiąże się z właściwościami antyutleniającymi tej substancji.

3. CUKRZYCA – likopen pomaga chronić układ sercowo-naczyniowy diabetyków. Znacznie obniża ryzyko neuropatii cukrzycowej (uszkodzenie włókien wrażliwych i motorycznych nerwów kończyn dolnych – stopa cukrzycowa).

4. ARTERIOSKLEROZA – likopen zmniejsza tworzenie tzw. komórek piankowatych, które odgrywają istotną rolę w rozwoju miażdżycy, a także zmniejszają ryzyko powstania zakrzepów żylnych.

5. ZAWAŁ SERCA – autorzy badania przeprowadzonego na Uniwersytecie Północnej Karoliny porównywali 1379 pacjentów ze Stanów Zjednoczonych i z Europy z zawałem serca z taką samą liczbą osób zdrowych. Wyniki ich badań dowodzą, że ryzyko zachorowania u osób z wysokim poziomem likopenu w organizmie jest o około połowę mniejsze niż w przeciętnej populacji.

6. PIĘKNA SKÓRA – karotenoidy, w tym beta-karoten i witamina A korzystnie wpływają na wygląd skóry, zabezpieczając ją przed szkodliwym wpływem promieniowania ultrafioletowego. Sprawdzono działanie mieszaniny antyoksydantów zawierającej karotenoidy, podając ją jako diety. Do badania stanu skóry zastosowano nowoczesne urządzenia mierzące gęstość skóry (ultradźwiękowo), zaczerwienienie i głębokość zmarszczek. Zdrowi uczestnicy badania przez 12 tygodni dostawali o składzie: 3 mg likopenu, 3 mg luteiny, 4.8 mg beta-karotenu, 10 mg alfa-tokoferolu i 75 mcg selenu. Mieszanina dla drugiej grupy nie zawierała luteiny, za to więcej likopenu (6 mg), inne składniki bez zmian. W porównaniu do grupy kontrolnej, obserwowano wzrost stężenia karotenoidów w surowicy krwi, a jednocześnie poprawiły się parametry skóry, np. mniejsza szorstkość, większa gęstość. A więc, są to składniki potrzebne skórze.

7. OCZY – istnieją również dowody świadczące o tym, że likopen może hamować zwyrodnienie plamki ocznej będące najczęstszą przyczyną utraty wzroku u osób w wieku powyżej 65 roku życia.

8. OCHRONA PRZED UV – naukowcy z uniwersytetów w Manchesterze i Newcastle dowiedli, że likopen zwiększa zdolność skóry do ochrony przed światłem ultrafioletowym.

9. OSTEOPOOZA – według najnowszych badań naukowych dieta bogata w karotenoidy, zwłaszcza likopen może ustrzec przed nadmierną utratą tkanki kostnej. W badaniu, które trwało 4 lata, wzięło udział 213 mężczyzn i 390 kobiet w wieku powyżej 75 lat. Wyniki doświadczenia potwierdzają ochronną rolę jaką pełnią karotenoidy na gęstość mineralną kości.

10. BEZPŁODNOŚĆ – likopen ma wpływ u mężczyzn na aktywność plemników, jest magazynowany także w prostacie. Panowie cierpiący na niepłodność o nieznanym charakterze, już po trzech miesiącach przyjmowania zwiększonych dawek likopenu, w większości (aż u 67 % badanych!) pozbywali się tego problemu.

Źródła likopenu

Likopen nie jest produkowany przez organizm człowieka, ale może być dostarczany w diecie. Wyniki badań dr A. Venket Rao z Uniwersytetu w Toronto dowodzą, że likopen przyswaja się lepiej z produktów przetworzonych, takich jak ketchup, zupy, soki i inne, niż ze świeżych warzyw. Dr Rao wyjaśnia, że: „Pod wpływem temperatury likopen zawarty w pomidorach ulega przekształceniu do postaci chemicznej, w której jest on dużo lepiej wchłaniany z przewodu pokarmowego do ustroju”. (trans-likopen)

Badania przeprowadzone przez Gartner’a zdają się potwierdzać doniesienia dr Rao i dowodzą, że biodostępność likopenu zawartego w paście pomidorowej jest 2,5 raza większa, niż biodostępność likopenu zawartego w świeżych pomidorach.
Dr Clare Hasler, Dyrektor Generalny ds. Programów Żywieniowych na Uniwersytecie w Illinois twierdzi, że : „Od wielu lat specjaliści od żywienia podkreślają korzyści wynikające ze spożywania świeżych warzyw, jednakże okazuje się, że produkty przetwarzane doskonale zaspokajają zapotrzebowanie na warzywa i owoce chroniąc jednocześnie przed rozwojem szeregu różnych chorób. Przetworzone produkty pomidorowe odgrywają w tym aspekcie szczególną rolę dostarczając duże ilości doskonale przyswajalnego likopenu”.
W diecie Amerykanów 85 % likopenu pochodzi z przetworzonych produktów pomidorowych. Inne źródła tej substancji to arbuzy, owoce guawy i czerwone grejpfruty.
Coraz więcej naukowców zajmujących się problemami ochrony zdrowia zaleca stosowanie diety bogatej w przetwory pomidorowe. Powinny one znaleźć się w grupie produktów rekomendowanych w zdrowym żywieniu. Poniżej podano zawartość likopenu w niektórych warzywach i owocach.

Produkty zawierające dużą ilość likopenu (w 100g produktu):

– ketchup pomidorowy – 12 mg
– sos do makaronu – 15 mg
– konserwowane pomidory – 8 mg
– zupa pomidorowa – 8 mg
– sok pomidorowy – 8 mg
– arbuz – 4 mg
– czerwone grejpfruty – 4 mg
– świeże pomidory – 3 mg.

Jak podaje A. Wawrzyniak, spożycie likopenu na poziomie 5-7 mg jest wystarczającą ilością w ochronie przed negatywnymi skutkami stresu oksydacyjnego oraz przed rozwojem niezakaźnych chorób chronicznych. Udowodniono również, że regularne spożycie pomidorów powoduje wzrost zawartości likopenu w mleku kobiet karmiących, plazmie krwi, w podskórnej tkance tłuszczowej.

Za:

A. Wawrzyniak, J. Zamułka, M. Dabek: Analiza czynników warunkujących spożycie likopenu w wybranej grupie młodzieży szkolnej. Bromat. Chem. Toksykol. XI, III (2010).

H. Gerster: Potencjalne znaczenie likopenu dla zdrowia człowieka. J. Amer. College Nutr., 16, 109-126 (1997).

U. Heinrich, H. Tronnier, W. Stahl i inni: Antioxidant supplements improve parameters related to skin structure in humans. Skin Pharmacol. Physiol.19(4) (2006) 224-31.