Ciąża jest wyjątkowym okresem w życiu każdej kobiety. Podczas tych 9 miesięcy przyszła mama pozostaje pod troskliwą opieką specjalistów, którzy regularnie zlecają wykonanie kolejnych badań. Ich wyniki dostarczają cennych informacji o stanie zdrowia mamy i maluszka, dlatego należy wykonywać je regularnie i w terminach wskazanych przez lekarza. Sprawdź, jakie są najważniejsze badania w ciąży i dowiedz się, kiedy się je przeprowadza.
Badania prenatalne – 3 ważne USG w ciąży
Słysząc o ważnych badaniach w ciąży wielu z nas od razu myśli o USG. Nic dziwnego – jest to jedno z najbardziej charakterystycznych badań, podczas którego można obserwować maleństwo w brzuchu mamy oraz wykonać pierwsze zdjęcia nienarodzonego dzidziusia. Głównym celem USG nie jest jednak podglądanie dziecka, lecz skontrolowanie jego rozwoju i stanu zdrowia. Służą temu 3 rekomendowane badania:
- USG genetyczne (między 11. a 14. tc),
- USG połówkowe (między 18. a 22. tc),
- USG III trymestru (między 28. a 32. tc).
Mimo że badania te nazywane są obowiązkowymi, to większość przyszłych mam musi płacić za nie z własnej kieszeni. Darmowe badania przysługują tylko kobietom po 35. roku życia oraz ciężarnym z wyraźnymi wskazaniami. Znakomita większość lekarzy zaleca jednak ich wykonanie wszystkim kobietom oczekującym dziecka – uzyskane wyniki mogą uspokoić rodziców i utwierdzić ich w przekonaniu, że maleństwo prawidłowo rozwija się i rośnie lub zaalarmować lekarzy, że z maluchem dzieje się coś złego i konieczna jest dalsza diagnostyka lub leczenie.
Podstawowe badania z krwi i moczu w ciąży
Morfologia krwi oraz badanie ogólne moczu to 2 procedury, które podczas 9 miesięcy ciąży będziesz wykonywała przynajmniej kilka razy. Są to podstawowe, ale bardzo ważne badania – ich wyniki pozwalają na wczesne zauważenie nawet drobnych nieprawidłowości, które mogą mieć wpływ na zdrowie mamy i dziecka.
Regularne wykonywanie morfologii krwi umożliwia wykrycie i pogłębienie diagnostyki w kierunku m.in. anemii z niedoboru żelaza, kwasu foliowego lub witaminy B12, różnych zakażeń i stanów zapalnych w organizmie, niewydolności nerek oraz zaburzeń krzepnięcia.
Badanie ogólne moczu pozwala natomiast na zdiagnozowanie zakażeń układu moczowego, które mogą przebiegać bezobjawowo. Mimo braku symptomów, są one niebezpieczne dla maluszka, dlatego należy je leczyć. Badanie to jest też pomocne przy wykrywaniu cukrzycy w ciąży, chorób nerek, nadciśnienia oraz groźnej dolegliwości przyszłych mam – gestozy, czyli zatrucia ciążowego. Sprawdź, czym jest gestoza i jakie są jej objawy.
Badania krwi w kierunku chorób zakaźnych
Podczas wizyty w laboratorium każda ciężarna musi wykonać cały pakiet badań dotyczących chorób zakaźnych. Pierwsze powinny być przeprowadzone już przed 10. tygodniem ciąży. Zaliczamy do nich testy w kierunku:
- toksoplazmozy (IgM i IgG),
- różyczki (IgM i IgG), jeśli kobieta jej nie przechorowała i nie została zaszczepiona,
- WZW typu C (badanie przeciwciał anty-HCV),
- HIV,
- kiły (badanie VDRL).
W zależności od indywidualnej sytuacji pacjentki, lekarz może zlecić też wykonanie innych badań, np. w kierunku parwowirusa B19, cytomegalii lub ospy wietrznej.
Po półmetku ciąży, pomiędzy 21. a 26. tygodniem, zwykle powtarza się badanie poziomu przeciwciał przeciwko toksoplazmozie (jeśli wynik w I trymestrze był negatywny).
Ostatnia tura badań z krwi mających na celu wykrycie chorób zakaźnych odbywa się pod koniec ciąży. Wtedy przyszła mama wykonuje badania w kierunku:
- WZW typu B (badanie przeciwciał anty-HBs),
- WZW typu C,
- HIV,
- kiły.
Cytologia, badanie palpacyjne i USG piersi – profilaktyka nowotworów w ciąży
W okresie ciąży eksperci zalecają przyszłym mamom zwiększoną czujność onkologiczną. W natłoku pierwszych objawów ciąży i dolegliwości pojawiających się na jej późniejszych etapach, łatwo o przeoczenie lub zbagatelizowanie symptomów mogących świadczyć o chorobie nowotworowej. Z tego względu każda przyszła mama powinna wykonać:
- cytologię, o ile nie pobierano jej w ciągu ostatnich 6 miesięcy,
- comiesięczne samobadanie piersi,
- badanie palpacyjne piersi u lekarza.
Niektórzy lekarze proponują też wykonanie USG piersi. Jest ono szczególnie ważne, jeśli ciężarna ma więcej niż 35 lat lub w jej rodzinie występowały przypadki raka piersi. Takie badanie jest bezpieczne dla przyszłej mamy i jej dziecka. Zwykle przeprowadza się je w I albo w II trymestrze.
Wykrywanie cukrzycy ciążowej – glukoza na czczo i krzywa cukrowa
Kolejnym ważnym badaniem, które rutynowo wykonuje się w ciąży, jest pomiar stężenia glukozy we krwi. Pomaga on we wczesnym wykryciu cukrzycy ciążowej, która może być niebezpieczna zarówno dla dziecka, jak i dla mamy.
Po raz pierwszy poziom glukozy oznacza się przed 10. tygodniem ciąży. Wtedy badanie wykonywane jest na czczo. Jeśli jego wynik jest w normie, to kolejny pomiar następuje dopiero pod koniec II trymestru, pomiędzy 24. a 26. tygodniem ciąży. W tym okresie przeprowadza się nie tylko badanie na czczo, ale też oznaczenie poziomu cukru we krwi po godzinie i po 2 godzinach od wypicia roztworu 75 g glukozy. Fachowo nazywa się je doustnym testem obciążenia glukozą (OGTT), choć powszechnie znane jest jako krzywa cukrowa. Wszystkie pomiary odbywają się jednego dnia, a w trakcie badania przyszła mama musi pozostawać w laboratorium i nie chodzić zbyt dużo, by nie zaburzyć wyniku. Sposób przygotowania do badania oraz normy krzywej cukrowej znajdziesz w poradniku: Krzywa cukrowa, czyli test obciążenia glukozą
Raz wykonanej krzywej cukrowej nie powtarza się już aż do porodu. Jeśli jej wynik jest w normie, nie ma powodu do obaw. W przeciwnym razie ciężarną czeka przejście na specjalną dietę cukrzycową, a w niektórych przypadkach też konieczność przyjmowania leków.
Kalendarz ciąży – poznaj listę badań, ich przebieg i przygotowanie
Nad terminowym zlecaniem badań, wyjaśnianiem ich zasadności i przebiegu zawsze czuwa lekarz prowadzący ciążę. Wiele przyszłych mam chce jednak wiedzieć, co czeka je w kolejnych tygodniach ciąży, na jakie badania muszą się przygotować i kiedy nadejdzie termin kolejnego, wyczekiwanego USG. Odpowiedzi na wszystkie te pytania znajdziesz w kalendarzu ciąży.
Opisuje on szczegółowo wszystkie badania, które każda ciężarna powinna wykonać w poszczególnych trymestrach, miesiącach i tygodniach oraz jest skarbnicą wiedzy dotyczącej rozwoju zarodka i płodu, najczęstszych objawów i dolegliwości w ciąży, zaleceń, do których powinna stosować się przyszła mama oraz sposobów na przygotowanie się do porodu i powitanie maluszka.
