Półpasiec – czym się objawia i jak wygląda wysypka?

24 maja 2022, dodał: Alfa i Omega

Artykuł zewnętrzny

Półpasiec to choroba zakaźna wywoływana przez wirusa VZV (ospy wietrznej). Choroba może wystąpić u wszystkich osób, które przechodziły ospę wietrzną. Najczęstszym objawem jest pęcherzykowata wysypka i miejscowy ból. Jakie jeszcze objawy powoduje półpasiec – jak go rozpoznać? Jakie są powikłania po tej chorobie?

Czym jest półpasiec?

Półpasiec (herpes zoster) to choroba będąca reaktywacją utajonego zakażenia wirusowego wywołanego przez wirusa ospy wietrznej VZV. Półpasiec może rozwinąć się u każdej osoby, która w przeszłości przechodziła ospę wietrzną, niezależnie od tego, czy występowały objawy choroby, czy przebieg był bezobjawowy.

Zapadalność na półpaśca na świecie nie jest zbyt wysoka, ale wraz z wiekiem ryzyko zachorowania wzrasta – szczególnie po 50. roku życia – co ma związek z obniżoną odpornością.

Kiedy dochodzi do reaktywacji wirusa? Wirus ospy wietrznej może przez lata pozostawać w uśpieniu, w oczekiwaniu na moment, gdy organizm będzie osłabiony – wówczas reaktywuje się i atakuje, powodując rozwój półpaśca. Dzieje się tak np. w przypadku gdy chorujemy na schorzenia przewlekłe (typu cukrzyca), przyjmujemy leki immunosupresyjne, złapaliśmy infekcję – czyli w sytuacji, gdyż nasz układ immunologiczny jest z jakiegoś powodu obciążony lub jego praca jest zaburzona.

Jak rozpoznać półpaśca?

Półpasiec jest stosunkowo łatwy w rozpoznaniu, gdyż w jego przebiegu pojawia się charakterystyczna wysypka. Do jego rozpoznania konieczny jest jednak szczegółowy wywiad z pacjentem i ocena zmian przez lekarza. Można go ponadto podejrzewać u osób o obniżonej odporności oraz u osób, które w przeszłości przechodziły ospę wietrzną. W uzasadnionych przypadkach lekarz zleca badanie mikrobiologiczne wycinka skóry pod mikroskopem, a także wykonanie morfologii krwi. Niekiedy też pobierany jest płyn z pęcherzyków wysypki w celu analizy laboratoryjnej. Istotne jest różnicowanie półpaśca np. z kontaktowym zapaleniem skóry czy z opryszczką.

Półpasiec – objawy choroby i wysypka

Objawy półpaśca zmieniają się wraz z upływem czasu od momentu zakażenia, a także w zależności od tego, jak funkcjonuje układ odpornościowy (to z kolei jest uzależnione np. od wieku czy chorób współistniejących).

Z reguły półpasiec daje objawy po jednej stronie ciała (w jednym dermatomie) – stąd jego nazwa. Pierwszym objawem jest zwykle miejscowy ból. Po ok. 3-4 dniach pojawia się zaczerwienienie skóry i drobne pęcherzyki, mogące powodować ból. Leczenie zmian trwa ok. 2-3 tygodnie.

Pęcherzyki zazwyczaj lokalizują się w okolicy międzyżebrowej, ale nie jest to reguła – wysypka może pojawić się na tułowiu, twarzy, uchu i w wielu innych miejscach, przy czym charakterystyczne jest to, że jest jednostronna (wyjątkiem jest rzadko występujący półpasiec rozsiany). Zmiany na skórze są bolesne, swędzą. Występuje uczucie mrowienia oraz tkliwość skóry. Z czasem pęcherzyków jest coraz więcej i wypełniają się one płynem. Po wdrożeniu odpowiedniego leczenia, zmiany jednak ustępują i stopniowo zasychają.

Inne objawy półpaśca, które mogą – ale nie muszą – wystąpić, to m.in.: nerwoból (utrzymujący się nawet kilka miesięcy po wyleczeniu zmian na skórze), ogólne osłabienie, nudności, ból głowy, ból brzucha, biegunka, gorączka.

Czy półpasiec jest zaraźliwy?

Tak, półpasiec jest chorobą zakaźną. Od osób chorych na ospę wietrzną wirus VZV przenosi się drogą kropelkową, natomiast w przypadku półpaśca, chory zaraża poprzez kontakt z płynem obecnym w pęcherzykach skórnych. Zatem gdy lekarz rozpozna u nas półpasiec, konieczne jest pozostanie w domu do czasu, aż pęcherzyki się zasuszą i nie będzie ryzyka, że dojdzie do kontaktu z płynem zawierającym komórki wirusa.

Półpasiec – powikłania i leczenie

Leczenie półpaśca polega na zastosowaniu leków przeciwwirusowych – jest to absolutna konieczność. Niekiedy stosuje się także wspomagająco leczenie przeciwbólowe oraz objawowe. Istotna jest szybka reakcja na objawy, aby uniknąć powikłań, m.in. groźnej neuralgii popółpaścowej, która np. w USA jest jedną z głównych przyczyn samobójstw u osób starszych (znajduje się na piątym miejscu). Badania pokazują, że im szybciej zostanie wdrożone leczenie przeciwwirusowe, tym jest mniejsze ryzyko wystąpienia powikłań. Półpasiec może spowodować także inne bardzo poważne powikłania, np. zapalenie siatkówki, zapalenie mózgu, zapalenie rdzenia kręgowego, zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych, udar mózgu, porażenie nerwów obwodowych i ośrodkowych, rozwój demencji.