Człowiek zmaga się z różnymi bólami. Może to być m.in. ból głowy, zębów, mięśni i stawów oraz kręgosłupa. Jeśli chodzi o ostry ból, to spełnia on bardzo ważną funkcję, ponieważ ochrania, ale też informuje mózg o potencjalnych bądź rzeczywistym uszkodzeniu. Organizm na taki ból reaguje poprzez silną reakcję stresową, a to oznacza, że dochodzi do wzrostu ciśnienia krwi i pulsu, a do tego przyspiesza oddech oraz pojawia się ogólne pobudzenie.
Charakterystyka ostrego bólu
Ból jest klasyfikowany na podstawie dwóch różnych kryteriów. Jednym z nich jest klasyfikacja, która opiera się na przyczynach powstawania bólu. Z kolei drugie kryterium dotyczy jego czasu trwania. Ból, który trwa do trzech miesięcy, jest określany jako ból ostry. Natomiast ból trwający dłużej niż trzy miesiące jest nazywany bólem przewlekłym. Tak naprawdę ból jest skomplikowanym zjawiskiem, gdyż można wymienić wiele różnych czynników, które mają wpływ na jego odczuwanie. Na odbieranie bodźców bólowych mają wpływ doświadczenia emocjonalne, sensoryczne, psychologiczne, a także kulturowe.
Przyczyny i objawy ostrego bólu
Przyczyny ostrego bólu mogą być różnorodne. Zazwyczaj jest to uszkodzenie tkanki, a taki ból mija, gdy dojdzie do zagojenia urazu. Może to być ból somatyczny powłok ciała i tutaj przykładem będą urazy mechaniczne tkanek, do których zalicza się zranienia, poparzenia albo rany pooperacyjne.
Innym rodzajem będzie ból somatyczny tkanek głębokich, a jest on związany ze złamaniem kości oraz skurczami mięśni. Zazwyczaj ma charakter bólu tępego albo pulsującego. Jeszcze inną przyczyną będzie ból organów wewnętrznych. Na przykład może pojawić się w przypadku rozciągania jelit w związku z zaleganiem mas kałowych przy zaparciach pokarmowych.
Ostry ból zazwyczaj jest opisywany jako nieprzyjemne sensoryczne oraz emocjonalne doświadczenie, które może być związane z rzeczywistym albo potencjalnym uszkodzeniem tkanek.
Leczenie ostrego bólu
W leczeniu ostrego bólu można zastosować niesteroidowe leki przeciwzapalne (NLPZ), które wykazują właściwości przeciwbólowe, przeciwgorączkowe oraz przeciwzapalne. Można tutaj zastosować leki, które mają w swoim składzie np. deksketoprofen. Działanie tych leków polega na hamowaniu aktywności enzymów cyklooksygenazy (COX-1 i COX-2), a to oznacza, że dochodzi do zmniejszenia wytwarzania prostaglandyn, a poprzez to zmniejsza się odczuwanie bólu oraz zmniejsza się obrzęk i gorączka. Wskazania do stosowania tych leków to łagodzenie bólu np.: bólu mięśni, stawów, kręgosłupa, głowy, zębów, czy bóle miesiączkowe.
Przed użyciem jakiegokolwiek leku należy zapoznać się z ulotką, która zawiera wskazania, przeciwwskazania, dane dotyczące działań niepożądanych i dawkowanie oraz informacje dotyczące stosowania produktu leczniczego, bądź skonsultować się z lekarzem lub farmaceutą, gdyż każdy lek niewłaściwie stosowany może zagrażać życiu lub zdrowiu.
Farmakologiczne metody leczenia ostrego bólu zostały ujęte przez Światową Organizację Zdrowia (WHO) w formie schematu, który jest określany jako drabina analgetyczna. Na podstawie tego algorytmu możliwe jest stosowanie dostępnych leków przeciwbólowych w zależności od tego, jakie jest natężenie bólu. To oznacza, że w leczeniu przeciwbólowym należy brać pod uwagę zarówno natężenie, jak i przyczyny występowania bólu.
Referencje:
Leczenie bólu w oparciu o drabinę analgetyczną WHO [w:] Medycyna po Dyplomie, 2011 (20), 8(185).
Wróbel E., Szymański D., Charakterystyka zjawiska bólu oraz wybranych zespołów bólu mięśniowego – mialgii [w:] Edukacja biologiczna i środowiskowa, 4/2015.
