PROGRAM „BEZPIECZNA CYTOLOGIA” – portal dla kobiet www.bezpiecznacytologia.pl
W związku z wysoką zapadalnością kobiet w Polsce na raka szyjki macicy, co jakiś czas w mediach powraca temat profilaktyki w kierunku tej choroby. Upowszechniana jest wiedza na temat tego nowotworu, a także tworzone są programy, które mają zachęcić kobiety do badań cytologicznych. Niestety, zbyt mało uwagi poświęca się problemowi jakości wykonywanych badań cytologicznych, a ta pozostawia wiele do życzenia. Dotyczy to zarówno procedury pobierania wymazów, jak i stosowanego sprzętu. Elementy te mają decydujące znaczenie dla wiarygodności otrzymanych przez pacjentkę wyników. Statystyki dotyczące niezmiennie wysokiego poziomu umieralności kobiet w Polsce z powodu raka szyjki macicy pokazują, iż dalsze podejmowanie wysiłków dla poprawy istniejącej sytuacji jest bardzo potrzebne. Dlatego edukacja w tym kierunku jest niezbędna i każda nowa próba zainteresowania kobiet wspomnianym problemem jest godna uznania. Do takich właśnie inicjatyw należy program „Bezpieczna Cytologia”, o którym można przeczytać na portalu internetowym dla kobiet www.bezpiecznacytologia.pl. Program ten ma na celu edukację kobiet w zakresie profilaktyki raka szyjki macicy, prawidłowo wykonywanej cytologii, a także specjalnych szczoteczek służących do tego typu badań, które zalecane są w krajach Unii Europejskiej, a więc także w Polsce. Ważne jest nie tylko zachęcanie kobiet do regularnego przeprowadzania badań cytologicznych, ale i edukowanie ich w zakresie jakości tych badań. Celem programu jest ułatwienie pacjentkom komunikacji z lekarzem w rozmowie o ich zdrowiu. Na portalu www.bezpiecznacytologia.pl można także znaleźć wykaz polecanych placówek i gabinetów przyjaznych kobietom, gdzie stosuje się odpowiednie przyrządy do badań cytologicznych i przestrzega procedur zalecanych w Unii Europejskiej.
PROFILAKTYKA RAKA SZYJKI MACICY
W Polsce na raka szyjki macicy zapada rocznie ok. 4000 kobiet i jest to po raku piersi najgroźniejszy dla kobiet rodzaj nowotworu. Niestety, obecnie aż 50% kobiet, u których zdiagnozowano ten typ nowotworu umiera, ponieważ chorobę wykryto zbyt późno. Z danych Krajowego Rejestru Nowotworów wynika, że w Polsce umieralność kobiet na raka szyjki macicy jest niezmiennie jedną z najwyższych w Europie. Dla porównania, w innych krajach europejskich, takich jak Holandia czy Szwecja, gdzie kobiety regularnie poddają się profilaktycznym badaniom cytologicznym, a badania przeprowadzane są zgodnie z zalecanymi standardami, liczbę śmiertelnych przypadków udało się zmniejszyć aż o 80%. Poprawę sytuacji w Polsce przyniosłyby prawidłowo zorganizowane badania profilaktyczne, którymi objęta zostałaby cała populacja zagrożonych kobiet. Kolejnym warunkiem powodzenia byłoby rzetelne przeprowadzenie badań w gabinetach wyposażonych w bezpieczne, wysokiej jakości przyrządy do badań cytologicznych. Jednak najistotniejszym warunkiem powodzenia akcji wydaje się być zmiana stosunku samych kobiet do tego problemu i dlatego tak ważna jest edukacja w dziedzinie profilaktyki raka szyjki macicy.
PROGRAM „BEZPIECZNA CYTOLOGIA” (www.bezpiecznacytologia.pl)
Program ten został zainicjowany w celu poszerzenia wiedzy na temat cytologii oraz zachęcenia kobiet do wykonywania tego badania. Jednocześnie podjęte w ramach programu działania edukacyjne mają uświadomić ogółowi społeczeństwa, że istnieje potrzeba dyskusji na temat poprawy jakości przeprowadzanych badań cytologicznych i dostosowania polskich standardów w tym zakresie do poziomu państw Europy Zachodniej. Celami programu są:
· Edukacja kobiet w zakresie wiedzy na temat raka szyjki macicy i badań profilaktycznych
· Zwiększenie poziomu zgłaszalności kobiet na badania cytologiczne poprzez przekazywanie informacji na temat pozytywnych skutków wczesnego wykrycia nowotworu oraz eliminacji obaw pacjentek przed wizytą u ginekologa
· Zainicjowanie społecznej dyskusji na temat jakości przeprowadzanych w Polsce badań cytologicznych oraz praktycznych efektów wdrożenia od 2006 roku Ogólnopolskiego Programu Profilaktyki Raka Szyjki Macicy
· Wskazanie na konieczność korzystania z pozytywnych wzorców krajów prowadzących skuteczne programy profilaktyczne raka szyjki macicy, a także przestrzeganie standardów badań cytologicznych zapisanych w Dyrektywie Europejskiej
· Zwrócenie uwagi na potrzebę wprowadzenia kompleksowego rejestru badań cytologicznych wykonywanych zarówno w ramach Ogólnopolskiego Programu Profilaktyki Raka Szyjki Macicy jak i poza programem oraz jego analiza.
PRAWIDŁOWO PRZEPROWADZONE BADANIE CYTOLOGICZNE – SZCZOTECZKA CYTOLOGICZNA ROVERS®CERVEX-BRUSH
Badanie cytologiczne jest jednym z badań diagnostycznych wyróżniających się znaczną wartością profilaktyczną i pozostaje najskuteczniejszą metodą zapobiegania rakowi szyjki macicy. Stało się to możliwe dzięki wprowadzeniu w latach 80-tych XX wieku, opracowanej przez firmę ROVERS innowacyjnej techniki pobierania wymazu cytologicznego metodą szczoteczkową. Taką możliwość daje szczoteczka ROVERS®CERVEX-BRUSH, która stosowana jest w programach skriningowych na całym świecie. Ze względu na fakt, że spełnia ona surowe kryteria jakościowe, jako jedyna zalecana jest do stosowania w technice „szczoteczkowej” w wydanych przez Komisję Europejską dyrektywach dotyczących zapewnienia jakości w badaniach profilaktycznych w kierunku raka szyjki macicy. Aby możliwe było otrzymanie odpowiedniego materiału komórkowego, jakość szczoteczki powinna spełnić wymagane kryteria. Jedynie prawidłowo przygotowany wymaz cytologiczny pozwala patologowi należycie go ocenić i stwierdzić chorobę nowotworową lub ją wykluczyć. W związku z tym należy zwracać uwagę, jaki przyrząd stosowany jest podczas badania. Wymaz wykonany właściwą szczoteczką posiada wystarczającą ilość komórek, jest czytelny i dzięki temu nie sprawi trudności lekarzowi oceniającemu. Natomiast szczoteczki nieznanego pochodzenia, bez odpowiedniej dokumentacji klinicznej, mogą spowodować, że materiał komórkowy w wymazie będzie zbyt ubogi i zaistnieje ryzyko postawienia błędnej diagnozy. Także odstępstwa od zapisów obowiązującej procedury pobierania wymazu mogą niekorzystnie wpłynąć na jego jakość. Ostatecznie może się okazać, że wynik pobranej cytologii nie będzie odzwierciedlał faktycznego stanu zdrowia pacjentki. Dlatego tak istotne dla powodzenia tego pozornie prostego badania jest przestrzeganie ustalonych zasad.
O tym, jak istotny jest odpowiedni przyrząd, przy pomocy którego pobierany jest materiał do badania, można się przekonać cytując specjalistę w tej dziedzinie, dr n. med. ginekologa onkologa Jacka Tulimowskiego:
„Cytologia jest badaniem, które ratuje życie. Materiał do badania cytologicznego pobiera się szczotkami rekomendowanymi w krajach UE. Należy pamiętać o tym, iż aby otrzymać odpowiedni wymaz musi być użyta odpowiednia szczotka. Tylko odpowiedni wymaz pozwala patologowi ocenić należycie rozmaz cytologiczny i postawić diagnozę, czy nie mamy do czynienia z chorobą nowotworową. Należycie pobrany rozmaz rekomendowaną szczotką może uratować życie kobiety.”
W ostatnim czasie pojawiły się imitacje szczoteczki o niejednolitych parametrach, często niskiej jakości i tylko zewnętrzną formą lub kolorystyką przypominające pierwowzór. Należy zwrócić uwagę, czy taka szczoteczka posiada odpowiednie badania kliniczne i standaryzacyjne. Daje to gwarancję prawidłowego przeprowadzenia badania oraz otrzymania wiarygodnych wyników. Trzeba pamiętać, że tylko właściwie wykonane badanie cytologiczne pozwala na wczesne wykrycie nowotworu.
