Wczesne oznaki zaburzeń ze spektrum autyzmu a prawidłowy rozwój dziecka

Któż będąc rodzicem, choć raz nie przyrównywał swojego dziecka do jego rówieśników. Jest to naturalny odruch każdego dorosłego, który często, w nawet najmniejszym i chwilowym odstępie, widzi jakieś zagrożenie i odczuwa przez to niepokój. Nic w tym dziwnego, bowiem zawsze chcemy dla swoich dzieci jak najlepiej a w przypadku zaburzeń ze spektrum autyzmu jest to o tyle ważne, iż szybka reakcja i właściwy sposób postępowania mają ogromny wpływ na dalszy rozwój dziecka.

Niby wiemy, że każde dziecko rozwija się indywidualnie w swoim tempie. Jednak funkcjonują pewne ogólne wytyczne tego, co jest „normalne” a dawnym okresie rozwojowym dziecka, a co powinno nas, jako rodziców, zaniepokoić.  

Zaburzenia ze spektrum autyzmu- czym są i co jest ich przyczyną

Zacznijmy jednak od wyjaśnienia, czym tak naprawdę jest autyzm, kiedy najwcześniej można go rozpoznać oraz jakie są jego przyczyny. Termin autyzm wywodzi się z grackiego słowa „autos”, co oznacza „sam’ i oddaje kluczową istotę zaburzeń ze spektrum autyzmu, gdyż osoba, u której one występują, zamyka się i żyje we własnym świecie, zaś normalne i prawidłowe funkcjonowanie w otaczającej ją rzeczywistości, jest dla niej dość trudne. Autyzm należy do całościowych zaburzeń rozwoju. Jego przyczyną są zaburzenia neurologiczne, zakłócające prawidłową pracę mózgu, zaś za główny czynnik ich powstania uważa się genetykę.

Psycholog dziecięcy – https://kielczyk.pl/

Dlaczego obecnie częściej występuje nazwa „zaburzeń ze spektrum autyzmu”? Bowiem oznacza to różnorodność rodzaju i nasilenia objawów u poszczególnych osób. Nigdy nie są one identyczne, dlatego też pojawia się bardzo duża rozbieżność w funkcjonowaniu osób autystycznych. W obecnej klasyfikacji, do spektrum autyzmu zalicza się kilka diagnoz, m.in. autyzm wczesnodziecięcy, autyzm atypowy, zespół Aspergera i inne zaburzenia rozwojowe.

Mówiąc o autyzmie dziecięcym należy zaznaczyć, iż pierwsze symptomy zauważyć możemy najwcześniej u 3-miesięcznego dziecka, zaś zwykle objawiają się one do osiągnięcia przez dziecko 3-go roku życia.

Pierwsze symptomy autyzmu

Choć jest ich wiele, to można je pogrupować w następujące zakresy:

1. Komunikacja:

Problemy z mową

Rozwój mowy jest zdecydowanie jedną z najbardziej indywidualnych kwestii, gdyż zarówno półtoraroczne dziecko, które mówi pełnymi zdaniami, jak i czterolatek, który nie mówi wcale, może być całkiem zdrowym dzieckiem. Natomiast dziecko, które nie wykazuje chęci kontaktu z osobami z otoczenia i pomimo prób nawiązania rozmowy wykazuje obojętność bądź zachowuje się tak, jakby nikogo wokół nie było, wówczas należy skonsultować się z logopedą bądź psychologiem dziecięcym. Kolejnym sygnałem w obszarze komunikacji jest powtarzanie słów, tzw. echolalia, a więc gdy dziecko powiela słowa lub zdania zasłyszane nawet kilka dni temu bądź też gdy dziecko na okrągło używa tych samych wyrażeń. Zaniepokoić powinna także mowa pedantyczna, gdy dziecko mówi zbyt wyszukanie co do swojego wieku a nawet poprawia innych.

2. Interakcje społeczne:

Brak uśmiechu

Jest to jeden z najwcześniejszych objawów autyzmu, gdyż uśmiech, zwany społecznym, powinniśmy zaobserwować u dziecka po upływie około miesiąca od urodzenia. Tymczasem jego brak może świadczyć o autyzmie, podobnie jak inne symptomy w obrębie twarzy, takie jak  brak ekspresji mimicznej- gdy po dziecku nie widać żadnych zamieniających się emocji lub też minimalizm w gestach- gdy dziecko nie reaguje gestami na zabawki, nie macha, nie wyciąga rączek do rodziców. Ponadto nie chce być dotykane, brane na ręce, często się denerwuje, co kończy się i złością i płaczem. Dziecko unika kontaktu wzrokowego lub często be powodu staje się agresywne.

3. Powtarzalne, stereotypowe wzorce zachowań:

Dziecko robi wciąż to samo i nie lubi zmian

Symptomem świadczącym o autyzmie w tym zakresie może być obsesyjne zainteresowanie jednym przedmiotem bądź na okrągło powtarzana dana czynność. Na przykład gdy dziecko wciąż bawi się jedną zabawką, nawet gdy jest już ona zniszczona lub nie działa prawidłowo. Podobnie jest gdy dziecko wykonuje takie same ruchy- wymachy ręką bądź nogą czy nietypowe poruszanie głową. Ponadto dziecko jest zbyt spokojne, nie reaguje na wchodzące bądź wychodzące osoby, wpatruje się ciągle w jeden punkt bądź przez cały czas trzyma w rączce jakiś przedmiot. Jeszcze innym symptomem mogą być trudności z zasypianiem, niespokojny, krótki sen czy zrywanie się w nocy.

Oczywiście nie każde opisane powyżej objawy świadczą jednoznacznie o tym, że dane dziecko ma zaburzenia ze spektrum autyzmu. Mogą być one bowiem przyczyną innych zaburzeń czy chorób lub po prostu są wpisane w charakter i usposobienie dziecka. Niemniej gdy coś nas niepokoi, najlepiej będzie zgłosić się do specjalisty- psychiatry lub psychologa dziecięcego- który postawi pewną diagnozę a w przypadku potwierdzenia zaburzeń rozwojowych, wskaże właściwy sposób leczenia. Czas tu ma ogromne a nawet decydujące znaczenie, gdyż pozwala na jak najlepsze przystosowanie dziecka do codziennego funkcjonowania. Szybkie wdrożenie psychoterapii sprawi, że diametralnie poprawi się jakość życia nie tylko dziecka, ale i całej rodziny.