Rodzaje uzupełnień protetycznych

Zadaniem protez stomatologicznych jest wypełnienie braków w uzębieniu, jednocześnie dając naturalny efekt pełnego uzębienia. U pacjentów z uzupełnionymi brakami następuje poprawa wymowy i przywrócenie ważnych funkcji żucia, a także polepszenie estetyki jamy ustnej. Jak nazywa się dział stomatologii zajmujący się uzupełnianiem warunków zgryzowych i jakie wyróżniamy rodzaje uzupełnień protetycznych?

Czym jest protetyka stomatologiczna?

Protetyka stomatologiczna jest działem stomatologii, w którym specjaliści zajmują się odtwarzaniem prawidłowych czynności i budowy układu stomatognatycznego. W jego skład wchodzą jama ustna, zęby, nerwy, mięśnie oraz stawy żuchwowo-skroniowe. Aby prawidłowo odtworzyć pracę elementów jamy ustnej, wykorzystuje się tzw. uzupełnienia protetyczne. Jakie wyróżniamy rodzaje uzupełnień protetycznych?

Rodzaje uzupełnień protetycznych – podział

Główne rodzaje uzupełnień protetycznych dzielimy na uzupełnienia stałe i ruchome. Różnice między nimi polegają na budowie konstrukcji utrzymującej uzupełnienie w jamie ustnej.

Uzupełnienia stałe

Uzupełnienia stałe są trwałymi odbudowami, które umieszcza się na zębach własnych pacjenta lub na specjalnie przygotowanych implantach. Do uzupełnień stałych zaliczamy:

Wkłady koronowe

W protetyce stomatologicznej wkłady koronowe są jednymi z najpopularniejszych uzupełnień stałych. Służą do odbudowy ubytków korony zęba, w miejscach, gdzie niemożliwe jest uzupełnienie popularną plombą. Wkłady koronowe tworzy się z materiału kompozytowego (podobnego, z którego powstają plomby), stopów metali szlachetnych, czy porcelany (na podbudowie z tlenku cyrkonu). Najbardziej zbliżony do naturalnego koloru zęba jest wkład porcelanowy, który jednak ściera zęby przeciwstawne ze względu na twardość materiału. Najczęściej wybieranym wkładem jest więc wkład kompozytowy, który nie niszczy otaczających zębów.

Wkłady koronowo-korzeniowe

Jeśli korona zęba uległa znacznemu zniszczeniu, wówczas stosuje się tzw. wkłady koronowo-korzeniowe. Konstrukcję można zastosować tylko po uprzednim leczeniu kanałowym uzębienia. Zadaniem wkładów jest wzmocnienie struktury korzenia zęba lub zębów, a następnie na wkładzie montowane są korony protetyczne. Wkłady koronowo-korzeniowe przygotowuje się ze stopów metali lub włókien szklanych po pobraniu odcisku uzębienia w pracowni protetycznej.

Korony protetyczne

Korony porcelanowe montuje się bezpośrednio na filarze zęba, wkładzie koronowo-korzeniowym lub implancie. To uzupełnienie wykonuje się także z materiału kompozytowego lub metali szlachetnych i nieszlachetnych. Korona protetyczna zbudowana jest z podbudowy (tzw. czapeczki) oraz materiału nadpalanego na tę czapeczkę, który imituje naturalny ząb. Warunkiem założenia korony jest wysokość zęba wynosząca 2-3 milimetry ponad dziąsło.

Mosty

Most protetyczny umożliwia wypełnienie luki w łuku zębowym, a więc ubytku jednego lub kilku zębów. Osadza się go na stałe z pomocą naturalnych zębów – na zębach filarowych (specjalnie spiłowanych) sąsiadujących z luką, lub na specjalnie przygotowanych implantach. Most wykonuje się podobnie jak koronę protetyczną.

Licówki

Licówki to cienkie uzupełnienie protetyczne, które nakleja się z użyciem specjalnego kleju na wargowej powierzchni zęba. Swoim wyglądem przypominają małe płatki w kolorze uzębienia. Takie uzupełnienia maskują wszelkie niedoskonałości i nie powodują osłabienia struktury zęba, ponieważ przed założeniem licówki szlifuje się go tylko w obrębie szkliwa.

Implant zęba

Implantem nazywana jest specjalna śruba montowana w kości szczęki, zakończona koroną protetyczną. Takie uzupełnienie stałe zwykle wykonuje się z tytanu i zastępuje ono naturalny korzeń zęba. Jest to jednak skomplikowany zabieg, który wymaga także dużego wkładu finansowego.

Uzupełnienia ruchome

Uzupełnienia ruchome to, innymi słowy, protezy ruchome, które pacjent może samodzielnie wyjąć z jamy ustnej w dowolnym momencie. Wyróżniamy protezy całkowite (uzupełniające całkowity brak zębów) oraz protezy osiadające częściowe (stosowane w przypadku braków częściowych). Do uzupełnień ruchomych zaliczamy:

Protezy szkieletowe

Podstawą protez szkieletowych jest metalowa konstrukcja, na której umieszcza się sztuczne uzębienie. Do jej podparcia wykorzystuje się naturalne zęby pacjenta – na ich koronach umieszcza się trzymające konstrukcję mocne metalowe klamry. Dzięki wykorzystaniu podpórek z zębów, proteza nie opiera się na błonie śluzowej, co wiąże się z odtwarzaniem prawidłowej czynności żucia i rozdrabniania pokarmów.

Protezy akrylowe

Proteza akrylowa to konstrukcja opierająca się prawie w całości na śluzówce. Wiąże się to ze zmniejszeniem wydolności żucia i koniecznością dłuższego rozdrabniania posiłków, jednak pacjenci dość szybko przyzwyczajają się do tego typu protez i chętnie je wybierają.

Protezy overdenture

Tego typu uzupełnienie opiera się częściowo na korzeniach zębów lub implantach, odciążając błonę śluzową. Jest to alternatywa dla poprzednich protez, jednak pacjent powinien posiadać choć częściowe uzębienie.

Uzupełnienia kombinowane

Uzupełnieniami protetycznymi łączącymi zarówno protezy, jak i uzupełnienia stałe są konstrukcje kombinowane. Ich elementami retencyjnymi mogą być zasuwy, teleskopy lub zatrzaski. Tego typu uzupełnienia stosowane są u pacjentów, którzy posiadają własne uzębienie filarowe w odcinku przednim. Najczęściej stosowanymi uzupełnieniami kombinowanymi są te składające się z zespolonych porcelanowych koron i protezy szkieletowej. Konstrukcja z obu stron połączona jest zatrzaskami podtrzymującymi całość.

Jak przygotować się do leczenia protetycznego?

Przed leczeniem protetycznym należy wykonać leczenie przygotowawcze, które obejmuje wyleczenie próchnicy, kanałowe wyleczenie wszystkich wymagających tego zębów, wyleczenie stanu zapalnego dziąseł i przyzębia, a także naukę odpowiedniej higieny jamy ustnej. Sanacja to najważniejszy krok, jaki należy podjąć przed uzupełnianiem wszelkich braków, ponieważ niewyleczone stany wciąż mogłyby powodować obecność bakterii w jamie ustnej, które dostawałyby się pod uzupełnienia i powodowały jeszcze trudniejsze do wykrycia i wyleczenia choroby.

Dlaczego należy odbudowywać braki zębowe?

Nieleczone braki zębowe, poza negatywnym wpływem na estetykę jamy ustnej, przyczyniają się także do wielu zmian w całym uzębieniu. Brak już jednego zęba może powodować chwianie się, przesuwanie i nachylanie innych zębów, tym samym powodując wady zgryzu. Z kolei takie wady przyczyniają się przede wszystkim do problemów z przeżuwaniem pokarmów i mówieniem. Co więcej, wada zgryzu uniemożliwia prawidłowe dbanie o higienę jamy ustnej. Powikłaniami nieleczonej wady zgryzu mogą być próchnica zębów, ułamania i ukruszenia innych zębów, choroby przyzębia, czy zaburzenia funkcji stawów skroniowo-żuchwowych.

Podsumowanie

Uzupełnienia protetyczne to dobre rozwiązanie dla osób, które borykają się z brakami w uzębieniu. Zarówno uzupełnienia stałe, jak i ruchome poprawią estetykę szczęki i zapobiegną powstawaniu wad zgryzu. Przed rozpoczęciem leczenia warto jednak pamiętać, aby zadbać o stan jamy ustnej i cierpliwie wyleczyć wszelkie wymagające tego miejsca.