Przepękla ogórkowata

W ostatnich latach bardzo modne stało się wykorzystanie metod naturalnych do leczenia wszelakiego rodzaju schorzeń. Uważana często za bezwartościowa i nieużyteczna, medycyna naturalna odgrywa rolę pierwszoplanową wśród sposobów leczenia. Modne preparaty stosowane w leczeniu alternatywnym są źródłem zainteresowania badaczy, którzy próbują w naukowy sposób wytłumaczyć ich działanie a następnie, na podstawie uzyskanych wyników, zaprojektować odpowiednie leki. Bardzo dobry przykładem, który przykuwa uwagę naukowców przez ostatnie lata jest Momordica charantia, powszechnie znany jako gorzki melon (ang. Bitter melon).
Ekstrakt z przepękli ogórkowatej (Momordica charantia), nazywanej też balsamką, gruszką balsamiczną czy gorzkim melonem, wywołuje ciąg reakcji prowadzących do śmierci komórek nowotworów piersi. Poza tym hamuje ich namnażanie. Stwierdzono również, że działanie hipoglikemiczne owoców przepękli ogórkowatej jest porównywalne z siłą działania glibenklamidu, znanego leku przeciwcukrzycowego. Już kilka lat temu w mediach pojawiły się doniesienia, że przepękla to doskonały środek na cukrzycę typu 2. Stwierdzono szereg innych korzystnych właściwości rośliny, takich jak obniżanie poziomu trójglicerydów we krwi, działanie przeciwzapalne i przeciwirusowe, w tym anty-HIV.

Przepękla ogórkowata, jest gatunkiem rośliny z rodziny dyniowatych. Występuje w krajach tropikalnych i subtropikalnych Afryki i Azji. W znacznie mniejszym stopniu występują w Australii i Ameryce. W krajach o klimacie cieplejszym uprawiane są te rośliny ze względu na jadalne owoce. W Polsce rośliny tego rodzaju są uprawiane w szklarniach jako rośliny ozdobne. Jest ona jednym z najbardziej gorzkich warzyw na świecie. Używa się jej zarówno w kuchni chińskiej, jak i indyjskiej. Aby nadawała się do spożycia, nadmiar goryczki trzeba usunąć przez namoczenie w solankowej kąpieli.
Ekstrakt zawiera m.in. cztery różne glikozydy (ang. cucurbitane glucosides), momordicosides (Bitter Melon Extract) Q, R, S i T (jak na razie tylko dwa z nich zostały zbadane i dowiedziono, że mają one właściwości hipoglikemicznych) oraz karaviloside XI (glikozyd triterpenu) a także lecznicze właściwości wielu protein czy saponin. Ich działanie polega na aktywacji AMP-zależnej kinazy (ang. AMPK). Ten trójpodjednostkowy enzym pełni ważną rolę podczas metabolizmu komórkowego. Wpływa głównie na procesy energetyczne zachodzące w komórce. Pod wpływem jej aktywacji (podczas zwiększonego stężenia AMP) szlaki anaboliczne kwasów tłuszczowych czy białek zostają wyłączone, a szlaki kataboliczne zostają zaktywowane (glikoliza, oksydacja kwasów tłuszczowych).
Ratna Ray, profesor Wydziału Patologii Sant Louis University, stwierdziła, że warzywo, które dotąd kojarzyło jej się raczej z techniką smażenia w ruchu, hamuje wzrost komórek nowotworu piersi. Zgodnie ze stanem wiedzy, to pierwszy raport opisujący wpływ gorzkiego melona na komórki nowotworowe. Rezultaty są zachęcające. Wykazano, że wyciąg z balsamki znacząco wzmógł śmiertelność komórek rakowych, jednocześnie zmniejszając ich wzrost oraz rozprzestrzenianie. Ray tłumaczy, że zdecydowała się badać wpływ ekstraktu z gorzkiego melona na komórki raka piersi, ponieważ wcześniejsze studia wskazywały, że obniża on poziom cholesterolu i glukozy we krwi. To tłumaczy, czemu przepękla jest w Chinach i Indiach używana jako środek na cukrzycę. Naukowcy z Sant Louis University prowadzili eksperymenty na ludzkich komórkach nowotworu piersi w warunkach in vitro. W przyszłości planują testy kliniczne z udziałem ludzi.