Jak pasteryzować słoiki to wie chyba każda Pani domu. Jednak większość z nas zna tradycyjny sposób, jak się okazuje ta metoda już dawno odeszła na bok. Teraz wraz z duchem czasu zmienia się wszystko. Czy wiesz, jak powinno się prawidłowo pasteryzować? Jakie są nowoczesne sposoby? Na mokro czy na sucho, a może w piekarniku? Zobaczcie sami.

Co nieco o pasteryzacji

Najprościej mówiąc jest to sposób na przedłużenie trwałości żywności. Dzięki pasteryzacji chronimy produkty przed zepsuciem. Zazwyczaj stosuje się ją do warzyw i owoców sezonowych, ale również i zup czy też mięs. Podczas pasteryzacji dostosowujemy temperaturę oraz czas podgrzewania odpowiednią do produktu. Dzięki temu niszczymy wszelkie drobnoustroje, toksyny czy bakterie.

Najważniejsze jest to, że żywność wcale nie traci wiele wartości odżywczych, czy witamin. Doskonale zachowuje swój smak i świeżość. Słoiki poddane pasteryzacji mogą postać naprawdę długo bez strachu o powstanie pleśni czy zepsucie.

Optymalna temperatura i dobór żywności

Wszystko zależy od metody pasteryzacji. Podczas tradycyjnego sposobu czyli inaczej mówiąc na mokro, temperatura nie powinna przekroczyć 100 stopni.  Zazwyczaj waha się między 60 a 80 stopni. Z kolei przy pasteryzacji w piekarniku temperatura jest znacznie wyższa bowiem 120 -130 stopni Celsjusza. Wynika to z dłuższego czasu nagrzewania słoików. Tutaj przy każdej metodzie trzeba pamiętać, że dobór odpowiedniej temperatury jest bardzo ważny. W przeciwnym razie nie dojdzie do pasteryzacji a żywność ulegnie zepsuciu.

Najczęściej pasteryzujemy wszelkie przetwory z owoców typu dżemy, frużeliny, marmolady i powidła a także warzywa typu ogórki kiszone, wszelkie sałatki warzywne czy przecier z pomidorów. Ponad to w domowej spiżarce znajdą się również wszelkie sosy, pasty, a nawet już gotowe dania typu bigos czy zupy. Jest to idealne rozwiązanie na szybki  i co najważniejsze domowy obiad.

Wybór słoików

Niby oczywista sprawa, ale warto o tym wspomnieć. Najczęściej wybieramy słoiki z zakrętkami, szklanymi pokrywkami i gumowymi uszczelkami. Wybór odpowiedniego słoika zależy od sposobu pasteryzacji. Do tradycyjnej metody wybierzemy na mokro lub sucho najlepiej wybrać te z zakrętkami. Świetnie radzą sobie w zmywarce, garnku z wodą i piekarniku.

Na co zwracać jeszcze uwagę? Słoik do pasteryzacji nie może mieć żadnych zagięć, zarysowań i uszczerbków.W przeciwnym razie bakterie będą miały ułatwiony dostęp do naszego jedzenia. Jeżeli wolisz pasteryzację w wodzie to wybierz słoik ze szklaną pokrywką oraz uszczelkami. Z kolei sosy i wszelkie soki najlepiej trzymać w szklanych butelkach z zakrętkami albo ceramicznym korkiem.

Czas pasteryzacji

Jak wiadomo wiele zależy od rodzaju żywności jaką pasteryzujemy oraz od wybranej metody. Znaczenie ma również konsystencja produktu, pojemność słoika a także ilość cukru czy octu. Dżemy, zupy i soki szybciej zrobimy w małym słoiku. Podobnie sprawa wygląda z żywnością o konsystencji gładkiej oraz jednolitej. Z kolei przetwory z owoców z niską zawartością cukru ugotujesz już w 15 do 30 minut w małym a nawet dużym słoiku.

Jeżeli chodzi o zupy do tutaj mówimy o czasie do 30 minut podczas pasteryzacji w wodzie albo nagrzanym piekarniku. Najbardziej czasochłonna jest pasteryzacja mięsa. Tutaj trzeba aż trzykrotnie podgrzewać słoiki i to przez trzy doby. Jednak czego się nie robi dla dobrego jedzenia?

Pasteryzacja w piekarniku

To bardzo prosty sposób na wekowanie. Wystarczy wstawić zakręcone słoiki z ulubioną żywnością na kartkę do piekarnika lub na dużą blaszkę. Teraz włącz piekarnik na 120 – 130 stopni i pasteryzuj przez 15 – 20 minut od czasu nagrzania się komory piekarnika.

Po tym czasie lekko uchyl drzwiczki i pozostaw słoik do przestygnięcia. Pamiętaj, aby do piekarnika nie wsadzać słoików z gumowymi uszczelkami.

Pasteryzacja w kocu

Ten sposób doskonale sprawdza się przy przetworach z owoców, które posiadają sporą dawkę cukru, podobnie jak marynowane warzywa. Chodzi głównie o dżemy, konfitury, frużeliny, marmolady, czy grzybki w occie. Pasteryzacja w kocu jest nazywana inaczej suchą. Najpierw należy wyparzyć słoik lub podgrzać go w piekarniku. Następnie nakładamy przetwory jeszcze wrzące.

Pamiętaj, aby pozostawić ok 3 cm wolnej przestrzeni przy krawędzi słoika. Teraz wystarczy zakręcić słoik i odwrócić go do góry nogami. Teraz owijamy go ciepłym kocem i ustawiamy w ciemnym i suchym miejscu. Po kilku godzinach słoik powinien wystygnąć i być gotowy.

Pasteryzacja w garnku

Tą metodę nazywamy na mokro. Podgrzewamy słoiki do 100 stopni Celsjusza. Na dno garnka kładziemy kartkę papieru albo ściereczkę, aby słoiki nie miały bezpośredniej styczności z metalowym dnem. Pamiętaj, że jeżeli wkładasz kilka słoików to nie powinny się one dotykać. Słoiki twist-off zalewa się woda poniżej nakrętek, natomiast słoiki weck można przykryć całkowicie wodą.

Czas pasteryzacji to zazwyczaj 15 – 25 minut w zależności od wielkości słoika oraz konsystencji przetworów. Ciekawym rozwiązaniem są elektryczne garnki specjalnie przeznaczone do pasteryzacji. Posiadają one regulacje czasu gotowania a także kontrolę temperatury. Taki wynalazek z pewnością ułatwi cały proces, ale oczywiście tradycyjnym sposobem też damy radę. Pamiętaj jednak, aby gorące słoiki zalewać ciepłą wodą, aby nie popękały.

Pasteryzacja w zmywarce

Jest to metoda chyba najbardziej nowoczesna. Wyróżnia się szybkością i skutecznością pasteryzacji. Wystarczy, że wysterylizujesz słoiki, wypełnisz przetworem, zakręcisz i włożysz do zmywarki do góry dnem. Teraz wystarczy włączyć zmywarkę na program o 60 stopniach Celsjusza. Jeżeli nie masz takiego programu to optymalny może być też na 70 – 75 stopni. 

Pamiętaj, aby po zakończeniu pracy zmywarki odczekać kilka minut, aby przetwory wystygły. Potem możesz je umieścić w chłodnym i ciepłym miejscu. Może to się wydać oczywiste, ale uważaj, aby z rozpędu i przyzwyczajenia nie włożyć detergentów do zmywarki.

Pasteryzacja ogniem

Tym razem bawimy się ogniem. Przy tej metodzie trzeba uważać,a by się nie poparzyć. Zacznij od wyparzenia słoików i umieszczenia w nich jeszcze ciepłych przetworów. Pamiętaj, aby zostawić ok 2 cm wolnej przestrzeni. Teraz na wierzch wlej pół łyżeczki / łyżeczkę spirytusu i podpal. Kiedy tylko płomień zacznie przygasać natychmiast przyłóż pokrywkę i zakręć.

Teraz postaw słoik do góry nogami i pozostaw do wystygnięcia. Cały proces polega na usunięciu tlenu, który przyczynia się do powstawania bakterii czy pleśni. Tutaj ważne jest, aby za szybko nie nałożyć nakrętki i się nie poparzyć. Ogień musi przygasać.

Sprawdzanie pasteryzacji

Teraz pora na sprawdzenie czy słoik się poprawnie zawekował. W tym celu zobacz czy wieczko jest wklęsłe. Zawsze po wystygnięciu słoików nakrętka powinna się zassać do środka i być wklęsła. Jeżeli jednak jest inaczej, to musisz zmienić słoik i ponownie przeprowadzić proces pasteryzacji. Dlatego ważne jest wybranie odpowiedniego słoika i nakrętki. Nic nie powinno być uszkodzone. Dobrze spisują się uszczelki i szklane pokrywki. Zwiększają szansę na poprawną pasteryzację.

Składniki (8 ćwierćlitrowych słoiczków):

Wykonanie:

1. Truskawki ponakłuwaj wykałaczką, a te większe przetnij na pół.
2. Do rondla wlej wodę i ocet, dodaj cukier i sól, cynamon, goździki i ziele angielskie. Całość doprowadź do wrzenia na średnim ogniu, często mieszając do momentu, w którym cukier i sól się rozpuszczą. Zdejmij z ognia i lekko ostudź. Wrzuć truskawki i lekko wymieszaj, aby całe oblały się płynem. Rondel przykryj i pozostaw w niskiej temperaturze pokojowej na co najmniej 6 godzin, nawet do 18 godzin, od czasu do czasu nim obracając, aby truskawki na nowo się oblały płynem.
3. Przygotuj garnek do pasteryzacji, słoiki oraz pokrywki.
4. Garnek postaw na niewielkim ogniu i mieszaj od czasu do czasu, aż truskawki dobrze się ogrzeją, ale nie za długo, żeby nie straciły kształtu.
5. Chochlą przełóż truskawki do gorących słoików, pozostawiając w górnej części 1 cm wolnego miejsca. Usuń ze słoików powietrze, a następnie w razie potrzeby dolej gorącej zalewy. Wytrzyj brzeg słoika i nałóż gorące wieczko. Dokręć je na tyle mocno, na ile będziesz w stanie zrobić to palcami.
6. Wstaw słoiki do garnka do pasteryzacji i doprowadź wodę do wrzenia. Pasteryzacja trwa 10 minut. Po tym czasie wyłącz palnik, zdejmij pokrywkę i pozostaw słoiki w wodzie jeszcze przez 5 minut. Potem wystaw je na powierzchnię wyłożoną ściereczką i pozostaw na 24 godziny. Sprawdź stan zamknięcia słoików. Słoiki, które się nie zamknęły, należy przechowywać w lodówce.

Papryka konserwowa

Co kupić?

• 3 większe papryki
• 4 plasterki cebuli
• 2 ząbki czosnku
• kilka plasterków obranej marchewki
• 1 papryczka chili (opcjonalnie)
• 1 i 1/2 łyżki oliwy lub oleju

Zalewa

• 5 szklanek wody
• 1 szklanka octu (10%, do zapraw, spirytusowego)
• 3/4 szklanki cukru
• 1/4 szklanki soli

Przyprawy

• 4 ziela angielskie
• kilka ziarenek czarnego pieprzu
• 2 łyżeczki gorczycy
• 2 listki laurowe

Przygotowanie:

Słoiki należy umyć i dokładnie osuszyć. Paprykę umyj, osusz i pokrój na cząstki pozbywając się nasion. Ułóż ją w słoikach i dodaj cebulę,  nieobrane ząbki czosnku, marchewkę, przekrojoną na pół chili oraz oliwę bądź olej. Teraz dodaj wszystkie przyprawy i delikatnie dociśnij składniki.  Składniki zalewy zagotuj w garnku i zalej nią paprykę w słoikach. Gotowe przetwory zawekuj wybranym sposobem.

Ketchup z cukinii i jabłek

Co kupić?

• 1 kg cukinii (waga po obraniu)
• 30 dag cebuli
• 2 ½ łyżki oleju (np. kokosowego)
• 20 dag jabłek (waga po obraniu)
• 1 łyżeczka Vegety (bez konserwantów)
• 1 liść laurowy
• 20 dag koncentratu pomidorowego
• 2 ząbki czosnku
• 5 łyżek octu 10%
• cukier trzcinowy
• cynamon
• pieprz cayenne
• oregano
• lubczyk
• majeranek
• sól
• pieprz czarny

Przygotowanie:

Cebulę obierz, opłucz i pokrój w piórka. Zeszklij na oleju. Cukinię obierz ze skórki, pozbądź się pestek i opłucz. Jabłka oczyść z gniazd, obierz, opłucz i wraz z cukinia zetrzyj na tarce o dużych oczkach. Dodaj to co cebuli i wsyp Vegetę i dołóż liść laurowy.  Wymieszaj całość i duś na małym ogniu ok 25 minut. Po tym czasie dodaj koncentrat pomidorowy, obrany  i pokrojony czosnek i wszystkie przyprawy. Następnie zagotuj i wymieszaj. Zdejmij wszystko z ognia, wyjmij liść laurowy i zmiksuj na gładką masę. Ketchup przełóż do słoików i poddaj pasteryzacji.

Sok malinowo – miętowy

Co kupić?

1 ½ kg malin

1 ½ szklanki cukru

15 liści malinami

10 liści aronii

½ litra wody

1 pęczek mięty (może być duży)

½ łyżeczki soku z cytryny

Przygotowanie:

Maliny gotuj wraz z cukrem, liśćmi malin i aronią oraz wodą na małym ogniu. Po zagotowaniu trzymaj na ogniu jeszcze 10 minut. Potem dodaj czyste liście mięty, wymieszaj i odstaw do wystudzenia, a następnie włóż do lodówki na 24 godziny. Po tym czasie wyjmij liście, wyciśnij je do środka i  przecedź sok przez gazę. Dodaj sok z cytryny i przelej do słoików. Pasteryzuj ok 10 minut.