Miażdżyca należy do szerokiej grupy chorób, której jednym z podstawowych elementów leczenia jest żywienie zmierzające do zmniejszenia zawartości cholesterolu we krwi. Z tego względu zaleca się dietę o kontrolowanej zawartości kwasów tłuszczowych.
Za główne czynniki zagrożenia miażdżycą wynikające z nieprawidłowego żywienia należy skład jakościowy kwasów tłuszczowych czyli zawartość i proporcje jedno-, wielonienasyconych kwasów tłuszczowych oraz nasyconych kwasów tłuszczowych, zawartość tłuszczów w diecie przekraczająca 30% dziennego zapotrzebowania, udział tłuszczów pochodzenia zwierzęcego (nasycone) powyżej 15%, spożywanie cholesterolu ponad 300 mg/dobę, niedobór błonnika w diecie. Cholesterol i tri glicerydy są czynnikami rozwoju zmian miażdżycowych. Grupami ryzyka, u których stężenie cholesterolu we krwi jest większe zalicza się: mężczyzn, osoby w starszym wieku, osoby nie wykonujące wysiłków fizycznych, osoby będące na wysokoenergetycznej diecie.
Celem postępowania dietetycznego jest utrzymanie na odpowiednim poziomie cholesterolu, przy jednoczesnym utrzymaniu takiego sposobu odżywiania, który jest zróżnicowany, zbilansowany i odpowiedni pod względem odżywczym. Zaleca się niskocholesterolową dietę o kontrolowanej zawartości kwasów tłuszczowych, gdyż zawartość i proporcje jedno, wielonienasyconych kwasów tłuszczowych oraz nasyconych kwasów tłuszczowych w diecie wyraźniej wpływają na poziom cholesterolu we krwi niż całkowita zawartość tłuszczu w diecie. Dieta ta pod względem zawartości składników odżywczych zgodna jest z zasadami prawidłowego żywienia. Najistotniejszą cechą tej diety jest ograniczenie nasyconych kwasów tłuszczowych i częściowe zastąpienie ich jednonienasyconymi oraz wielonienasyconymi kwasami tłuszczowymi oraz kontrola spożycia cholesterolu.
Bardzo ważna jest umiejętność rozpoznawania pokarmów wysokotłuszczowych i zawierających dużo cholesterolu oraz wiedza, jak zastępować je odpowiedniejszym pożywieniem. Zalecenia dotyczące żywienia należy indywidualnie dostosowywać do każdej osoby. U osób z otyłością konieczne jest ograniczenie wartości energetycznej diety – już samo to często wystarcza do zmniejszenia stężenia lipidów w surowicy i zwiększenia stężenia cholesterolu HDL. U osób bez nadmiaru masy ciała nie należy ograniczać energii.
W ostatnim czasie dużo mówi się o flawonoidach o działaniu antymiażdżycowym, które odgrywają ważną rolę nie tylko w prewencji, ale i w leczeniu, przypisuje się flawonoidom czyli składnikom, które występują w roślinach w charakterze barwników roślinnych i odgrywają w tych roślinach rolę ochronną przed szkodliwymi czynnikami.
• Grejpfrut – obniża poziom cholesterolu, zawiera dużo witaminy C i beta-karotenu oraz kwas galakturonowy rozpuszczający złogi w tętnicach, cofający zmiany miażdżycowe
• Cebula zawiera kwercetynę, a czosnek ajoen. Są to substancje o działaniu przeciwkrzepliwym, obniżające ciśnienie krwi i poziom cholesterolu.
• Karczochy (jadalne, miękkie dno kwiatowe) – korzystnie wpływają na przemianę tłuszczową.
• Czerwone winogrona – zawierają roztwerator, substancję zapobiegającą zlepianiu płytek krwi.
• Czarna herbata – zawiera również kwercetynę zapobiegającą odkładaniu się cholesterolu
• Zielona herbata – obniża ciśnienie krwi, ma właściwości antyoksydacyjne.
• Kakao i czekolada – zawarte w nich polifenole zmniejszają aktywność „złego” LDL-cholesterolu, a spośród nich, obecne w kakao, rozkurczają naczynia krwionośne, ułatwiając w nich przepływy. Spada we krwi aktywność związków biorących udział w tworzeniu zakrzepów i rośnie zdolność antyoksydacyjna krwi, oddziaływując korzystnie na serce i jego naczynia.
