Metoda na szybkie uczenie i zapamiętywanie – mapy myśli

8 grudnia 2011, dodał: Redakcja

Artykuł zewnętrzny

Tworzenie map myśli jest doskonałą metodą porządkowania własnego procesu uczenia się i zapamiętywania. To fenomenalna technika zwielokrotniania wydajności mózgu.

Obracając się, czy to w świecie prywatnym, czy zawodowym, ciągle spotykamy się i ciągle będziemy spotykać się z informacjami, które musimy – w pewnym celu – zapamiętać. Naturalną reakcją, jest zapisywanie tych wszystkich ważnych informacji w celu uchronienia się przed ich zapomnieniem. Jednakże zwykłe, standardowe notatki, które większość z nas robiła i dalej robi, albo doskonale pamięta ze szkoły, nie spełniają swojego zadania. W praktyce okazują się one trudne do późniejszego odszyfrowania (odczytania), dużo czasu zajmuje ich opracowanie, trudno się skoncentrować na ich tworzeniu, są długie, nudne i wymagają dużo czasu, aby zapoznać się z ich treścią. Dlaczego tak jest? Głównym powodem, jest fakt, że standardowa notatka, jest tworzona niezgodnie z zasadami działania naszego mózgu.

Tzw. Mind Mapping, czyli notowanie nielinearne, zwane także notowaniem map myślowych, jest powszechnie obecnie uznawanym sposobem na tworzenie szybkich notatek zgodnie z zasadami działania naszego mózgu, co gwarantuje łatwość uczenia się z takich notatek oraz wysoki poziom zapamiętywania określonych informacji. Ten sposób notowania znany był także w przeszłości (np. przyjmuje się, że taki sposób notowania występował już u ludzi z epoki jaskiniowej, którzy używali pisma obrazkowego). Mind Mapping (dosłownie mapowanie myśli) to szczególny rodzaj notowania, mający według jego twórców zwiększać efektywność pracy i zapamiętywania oraz aktywować intuicję dzięki wykorzystaniu synergicznej współpracy obu półkul mózgowych. Metoda została opracowana przez dwóch brytyjskich naukowców: Tony’ego i Barry’ego Buzana. Jest to w specyficzny sposób utworzona notatka. Słowo specyficzny oznacza – „zgodny z percepcją” lub „łatwy do przyswojenia przez mózg”.

Twórcy metody twierdzą, że podczas sporządzania notatek w sposób tradycyjny, aktywna jest jedynie lewa półkula mózgu, odpowiedzialna za myślenie logiczne, linearność, analizę, słowa i liczby. Dzięki użyciu oprócz słów i symboli także kolorów, rysunków oraz efektu trójwymiarowości uaktywnia się prawa półkula mózgu odpowiedzialna za wyobraźnię, rytm, postrzeganie przestrzenie, kolory i Gestalt (obraz całości) a obie półkule synergicznie ze sobą współpracują. Celem mind mappingu jest podniesienie efektywności pracy a proces nauki i zapamiętywania uczynienie prostszym, szybszym i przyjemniejszym. Sprzyja myśleniu twórczemu, wielokierunkowemu, a nie nudnemu i odtwórczemu. Aczkolwiek twórcy metody nie przedstawili żadnych badań potwierdzających te tezy.

Notowanie za pomocą map myśli, jest przede wszystkim szybsze od standardowego sposobu notowania, gdyż wcale nie notujemy wszystkiego, co czytamy/słyszymy. Spośród całego gąszczu przekazywanych nam informacji, notujemy tylko to, co jest dla nas ważne, istotne i potrzebne, pomijając całą resztę (nawet znaczną część) informacji. Ponadto, cały proces notowania trwa nieporównywalnie krócej, niż gdybyśmy mieli zapisać te same informacje w postaci notatki linearnej. Dzieje się tak dlatego, że mapy myśli, to sposób notowania umowny, skrótowy i bardzo indywidualny.

Indywidualizm naszej notatki przejawia się zastosowaniem różnego typu elementów, których nie zna „zwykłe notowanie”. Mam tutaj na myśli choćby: stosowanie kolorów, obrazów, skojarzeń, rysunków, symboli, logiki, swoistego porządku, organizacji, atrakcyjności wizualnej. To wszystko sprawia, że z takiej kolorowej, barwnej i ciekawej notatki o wiele łatwiej i lepiej zapamiętuje się informacje, a także się z niej uczy.

Mapa myśli to innowacyjny sposób przedstawiania niektórych zagadnień ułatwiający naukę. Ma na celu przyspieszyć pracę i dać lepszy efekt zapamiętania. Do tworzenia mind map używa się rysunków i krótkich haseł. Mapa powinna być przejrzysta, czytelna, kolorowa, zwracająca uwagę na najważniejsze rzeczy- istotne dla twórcy. Należy pamiętać, że najlepsze będą pierwsze skojarzenia które przychodzą do głowy. Mankamentem tego rodzaju pracy jest to że jest ona czytelna tylko i wyłącznie dla autora.

Jak sporządzić mapę? W centralnej części mapy należy umieścić kolorowy rysunek. Od niego powinny odchodzić grube linie z najważniejszymi słowami kluczowymi w postaci wyrazów lub obrazów. Od tych linii mogą odchodzić kolejne cieńsze z mniej ważnymi informacjami a od nich jeszcze kolejne. Mapy myśli nie mają żadnych ograniczeń pod względem wielkości sporządzanych notatek. Mapy myśli powinny, według zaleceń autorów tej metody, przyjmować promienistą strukturę, co odzwierciedla sposób myślenia opierający się na tworzeniu ciągu następujących po sobie skojarzeń.

Tony Buzan udziela następujących rad tworzenia Map Myśli:

1. Na środku kartki narysuj związany z tematem obrazek składający się z minimum trzech kolorów.
2. Używaj obrazów i symboli na całej mapie.
3. Najważniejsze słowa powinny być najsilniej oznaczone.
4. Na jednej linii może się znajdować tylko jedno słowo lub rysunek.
5. Linie powinny być takiej długości jak słowa.
6. Używaj różnych wielkości i stylów liter.
7. Używaj wielu różnych kolorów.
8. Daj się ponieść swojej wyobraźni – twórz nawet mapy najbardziej abstrakcyjne, absurdalne.
9. Wykreuj swój własny styl tworzenia Map Myśli.
10. Umieszczaj na Mapie Myśli nie tylko same fakty, ale także problemy, skojarzenia, etc.

Mapy myśli cechuje brak monotonii towarzyszącej procesowi sporządzania tradycyjnych notatek. Jako że stosujemy różne kolory i wyraziste obrazy, jest to technika notowania bardzo „przyjemna dla oka”. Stworzona w ten sposób sieć powiązań ułatwia dopisywanie informacji oraz nowych koncepcji w wybranym miejscu na kartce bez konieczności tworzenia nowej notatki. Jest to metoda przygotowana, polecana, ale też lubiana przez różne grupy wystawione na częste sporządzanie notatek, planowanie, opracowywanie strategii i koncepcji itp. Korzystają z niej ludzie w różnym wieku, różnych profesji: studenci i uczniowie, biznesmeni i menedżerowie, nauczyciele, wykładowcy i instruktorzy, naukowcy, wynalazcy i projektanci, twórcy, dziennikarze, politycy, pracownicy służby cywilnej, mówcy, prezenterzy, konferansjerzy. Jedną z większych zalet map myśli jest łatwość w przeprowadzaniu powtórek materiałów. Mapa umożliwia szybkie przejrzenie danego zagadnienia i przypomnienie sobie kluczowych zagadnień.

Buzan twierdzi, że wymyślił lepszą metodę robienia notatek oraz że eliminuje ona „stan hipnotyczny” pojawiający się podczas notowania za pomocą tradycyjnych sposobów. Twierdzi też, że używanie tej metody pomaga zsynchronizować pracę obu półkul mózgu oraz wykorzystać intuicję (którą nazywa superlogiką). Istnieją jednak badania akademickie, które stawiają te mocne tezy pod znakiem zapytania i każą zastanowić się, czy twierdzenia na temat użyteczności mindmappingu nie są raczej podyktowane względami marketingowymi. W jednym z doświadczeń stwierdzono, że mapy myśli mają wyraźny wpływ na przypominanie informacji. Ludzie notujący w sposób tradycyjny polepszyli swoje przypominanie o około 6%, podczas gdy osoby używające map myśli polepszyły przypominanie o 10%. Różnica ta była widoczna tylko w czasie pierwszego tygodnia, po którym grupa używająca map myśli straciła motywację, ponieważ ta metoda była dla nich nowa i nienaturalna.

Niektórzy badacze uważają, że skuteczniejszą metodą jest koncentrowanie się na materiale, który jest słuchany, a następnie zapisanie notatek z tego co się zapamiętało.