Kuchnia ajurwedyjska wady i zalety – przepisy na ajurweda obiad | Wszystko dla zdrowia i urody, porady kulinarne Uroda i Zdrowie - serwis nie tylko dla kobiet!

Kuchnia ajurwedyjska wady i zalety – przepisy na ajurweda obiad

6 marca 2022, dodał: pinkmause
Artykuł zewnętrzny

Share and Enjoy !

Shares

Aby się dowiedzieć, co jeść według filozofii ajurwedyjskiej, najpierw należy poznać swój typ ajurwedyczny, czyli pewną wrodzoną „konstytucję” psychofizyczną, z którą każdy przychodzi na świat. Mamy do wyboru warianty trzech energii (tzw. doszy): Vata, Pitta i Kapha, odpowiadające trzem żywiołom, tj.: powietrze, ogień i ziemia. Powietrze to lekkość, ruch, chłód, suchość. Ogień to ciepło, intensywność, żywiołowość. A ziemia – spokój, powolność, wytrzymałość. W rzeczywistości występują głównie typy mieszane (z dominantą jednej z doszy, np. vata-pitta, pitta-kapha itp.). Dlatego, gdy zabieramy się do oceny, należy skupić się na tym, jakim się jest z natury i jakim się było kiedyś (dotyczy to też fizycznego wyglądu – mogłaś być zawsze chuda, ale przytyć np. po ciąży). Każdy z nas ma niepowtarzalną kombinację tych trzech energii, a zatracenie równowagi pomiędzy nimi jest przyczyną każdej dolegliwości.

Charakterystyka doszy w sztuce ajurwedyjskiej:

1) Typ Vata to osoba zwiewna, ulotna, lekka, subtelna, chłodna, jasnej karnacji, ruchliwa, górnolotna, odlotowa, sentymentalna, melancholiczna, szczupłej i kruchej budowy ciała, idealistyczna, o suchej cerze.
2) Typ Pitta to osoba ognista, dynamiczna, zmysłowa, ekspresyjna, gwałtowna, bystra i sprytna, o cerze oleistej, ciepła, racjonalistyczna, praktyczna, rozwojowa, intelektualna, zwinna oraz sprawna fizycznie.
3) Typ Kapha (Kafa) to osoba powolna, chłodna, ciężka, statyczna, domatorska, materialistyczna, krępej budowy ciała, tłusta i oleista, przysadzista.
Vata jest odpowiednikiem żywiołu przestrzeni i powietrza z dodatkiem eteru oraz biologiczną energią wszelkiego ruchu w ciele, Pitta – energią ognia, odpowiada za metabolizm, natomiast Kapha (kafa) jest energią ziemi i wody, odpowiadającą za konstrukcję ciała. Te trzy dośa (typy ciała) – vata, pitta i kapha – są aktywnymi postaciami pięciu żywiołów, w odniesieniu do Trigunas – trzech więzów pomiędzy materią Duchem. Kierują one wszystkimi funkcjami biologicznymi i psychicznymi ciała, ducha i świadomości (umysłu). Sterują naszymi pierwotnymi upodobaniami do niektórych smaków, pokarmów, warunków klimatycznych, gorąca i zimna, pewnych typów zachowań (bardziej lub mniej aktywnych, spontanicznych). To od nich niejako zależą cechy naszego charakteru, fizjologii i ogólnie wyglądu zewnętrznego. Wszelkie zaburzenia, a w ich następstwie choroby biorą się z zachwiania równowagi energetycznej ciała, a więc z nadmiaru bądź z niedoboru energii, co z kolei w fizycznym wymiarze powoduje brak właściwej czynności komórkowej w organizmie. Oznacza to, że każdy typ konstytucjonalny wykazuje osobnicze predyspozycje do zaburzeń, jak choćby niedowagi czy nadwagi. Według Ajurwedy istnieje siedem typów ciała: ciała jednorodne, z przeważającą energią vata, pitta lub kapha; typy dwoiste, gdzie niemalże w równej mierze występują vata-pitta, pitta-kapha lub kapha-vata; bardzo rzadko wszystkie trzy występują w równych proporcjach. Ciało całkowicie harmonijne jest pewnym celem i ideałem ajurwedy.

Opis trzech podstawowych typów psychofizycznych:

I. Vata
Vata składa się z elementu przestrzeni i powietrza. Charakterystyczne elementy vata to suchość, ruch, zimno, światło, zmienność, delikatność, szorstkość i szybkość.
Podstawowe cechy:
1) szczupła sylwetka (najlżejszy z trzech typów ciała)
2) sucha cera i suche włosy
3) zimne dłonie i stopy; ten typ źle się czuje w zimnym klimacie
4) szybkie mówienie i szybkie chodzenie
5) twórczy bystry umysł
6) bogata wyobraźnia
7) łatwość przyswajania nowej wiedzy, ale i łatwość zapominania
8) pobudliwość, żywość i chęć do zabawy
9) zmienność nastrojów
10) nieregularny tryb życia
11) zmienność apetytu
12) duża energia w krótkotrwałych zrywach
13) radość życia i entuzjazm w stanie równowagi
14) skłonność do działania pod wpływem impulsów
15) nawał chaotycznych myśli.
Typowe problemy zdrowotne to: bóle głowy, nadciśnienie, suchy kaszel, bóle gardła, ucha, niepokój, arytmia serca, kurcze mięśni, bóle w krzyżu, zaparcia, wzdęcia, biegunka, nerwica żołądka. Większość zaburzeń o charakterze neurologicznym ma swoje źródło w nierównowadze vata. Najważniejszą sprawą w przypadku osób typu vata – i często najtrudniejszą – jest prowadzenie uregulowanego trybu życia, czyli zachowanie stałych pór posiłków i snu.
II. Pitta
Pitta składa się z elementu ognia i wody, charakterystyczne cechy to gorąco, ostrość, lekkość, wilgoć, nieznaczna oleistość, płynność oraz kwaśny zapach.
Podstawowe cechy:
1) dobrze zbudowana, umięśniona sylwetka
2) cera jasna lub różowawa, często upstrzona piegami
3) włosy najczęściej cienkie i proste
4) poci się obficie
5) nie czuje się najlepiej w słoneczne, upalne dni
6) szybka przemiana materii, duży apetyt, denerwuje się, kiedy musi czekać na posiłek lub z niego zrezygnować
7) bystry umysł, wysoka zdolność koncentracji
8) pewny siebie i przedsiębiorczy w okresie dobrej formy, przy braku równowagi agresywny, władczy i napastliwy
9) lubi rywalizację i wyzwania
10) namiętny i romantyczny
11) lubi przewodzić
12) podatny na napady złego humoru, zniecierpliwienia i złość.
Typowe problemy zdrowotne to: podrażnienia i stany zapalne skóry, trądzik, czyraki, rak skóry, wrzody, zgaga, nadkwasota, uczucie gorąca w żołądku i jelitach, bezsenność, przekrwione i piekące oczy, anemia, żółtaczka. Układ psychofizyczny typu pitta źle reaguje na alkohol, papierosy, a także na przepracowanie, przemęczenie i przegrzanie. Osoby o tym układzie przy braku równowagi podatne są na takie negatywne uczucia, jak wrogość, nienawiść, nietolerancja i zazdrość. Dlatego ważne jest dla osób typu pitta, by panowały nad sobą i prowadziły spokojny tryb życia.
III. Kapha
Kapha składa się z elementu ziemi i wody i charakteryzowane jest przez takie cechy jak: ciężkość, zimno, tłustość, słodycz, pewność, powolność, miękkość i lepkość.
Podstawowe cechy:
1) wyrozumiały, spokojny i powolny
2) serdeczny i kochający
3) nie chowa urazy, umie współczuć, nie osądza innych
4) niezawodny i godny zaufania, wierny
5) silny fizycznie, masywna sylwetka
6) ma dużo energii lecz jest powolny i wytrwały
7) porusza się powoli i z gracją
8) mówi wolno
9) wolno się uczy, lecz nigdy nie zapomina
10) miękkie włosy i skóra; zazwyczaj duże, błyszczące oczy i niski, miękki głos
11) skłonność do nadwagi
12) łagodny, delikatny, mało wymagający od życia
13) rzadko wpada w gniew, dąży do utrzymania harmonii w swoim otoczeniu
14) trudno go zdenerwować, stanowi oparcie dla innych
15) ma skłonność do zaborczości w stosunku do rzeczy, osób, pieniędzy; oszczędny
16) nie lubi deszczowej, zimnej pogody.
Najczęściej występujące problemy fizyczne to: przeziębienie, niestrawność, zatokowe bóle głowy, astma, katar sienny, alergie i arterioskleroza. Osoby typu kapha mają skłonność do ospałości, powolności, depresji i nadwagi, potrzebują one ruchu i stymulacji. Codzienna gimnastyka jest dużo ważniejsza dla nich, niż dla jakiegokolwiek typu. Aktywne poszukiwanie nowych doświadczeń jest dla kapha bardzo wskazane.

Dieta dla Vata

Vata charakteryzują się niechęcią wobec rutyny, zaleca się, by w swojej diecie wybierali wysokiej jakości produkty i jedli częściej posiłki. Ciepłe posiłki nadają się najbardziej , a wśród nich – gęste pożywne zupy i proste, lecz sycące dania kilkuskładnikowe. By pobudzić trawienie należy używać lekkich, łagodnych przypraw, nie nadużywać soli. Osoby Vata powinny jeść w domu. Fast food jest dla nich najbardziej szkodliwy. Ponieważ trawienie Vaty jest najsłabsze ze wszystkich dosz, osoby takie podczas jedzenia powinny skupiać całą swoją uwagę na posiłku (telewizor, radio i czytanie nie są wskazane). Niezjedzenie jednego posiłku nie jest dobre, ale przejedzenie jest jeszcze gorsze. Ekscesy każdego rodzaju są źle znoszone przez osoby Vata. Posiłki powinny być spożywane z ludźmi, dla których spokojna atmosfera przy czystym stole, sprawiają dużą radość. Osoby Vata najczęściej cierpią na alergie. W wielu przypadkach dotyczy to warzyw psiankowatych (ziemniaki, pomidory, papryka, bakłażany) i laktozy. Produkty, które mają balansujący wpływ na Vatę, wyróżniają się takimi cechami: słodki, ciężki, kwaśny, słony, oleisty, ciepły. Należy zwiększyć w miarę możliwości ich proporcję w jadłospisie. Te produkty natomiast,  które niszczą równowagę przy dominującej Vacie (ostry, gorzki, cierpki, lekki, suchy, zimny) należy ograniczyć lub całkowicie z nich zrezygnować. Należy jeść 3 lub 4 małe posiłki regularnie. Między nimi muszą minąć co najmniej 2 godziny. Obfite śniadanie jest ważne. Napój z gorącego mleka przed pójściem spać zadba o dobry sen. Dominującej Vacie towarzyszy zachwiana siła trawienia. Z tego powodu mogą pojawić się problemy trawienne, wzdęcia, ciężkość głowy, ociężałość ciała, niepokój, letarg, zaparcia. Gdy pojawią się symptomy tego rodzaju należy ograniczyć posiłki do bardzo niewielkich porcji, do czasu, aż siła trawienia wzrośnie.
Produkty wskazane:
1) Potrawy ciepłe i tłuste, wilgotne, dosyć ciężkie.
2) Ciepłe zupy, długo duszone potrawy.
3) Ryż, makaron, świeżo upieczony chleb, herbatki ziołowe.
4) Z przypraw – imbir.
5) Warzywa: soja, dynia, awokado, oliwki, bakłażan.
6) Słodkie owoce, np. śliwki, morele, zielone winogrona, jabłka i gruszki, pieczone lub gotowane.
7) Zimą, przy wychłodzeniu, pomoże zjedzenie kromki chleba grubo posmarowanej masłem, z solą lub wyciśniętym czosnkiem.
Produkty niewskazane:
1) Pokarmy suche i surowe.
2) Warzywa liściaste.
3) Potrawy zimne, mrożone.

Dieta dla Pitta

Osoby o dominującej doszy Pitta cieszą się najczęściej dobrym apetytem, który regularnie muszą zaspokajać. Niezaspokojony apetyt doprowadzić może do intensywnego uczucia głodu i podwyższonego rozdrażnienia, a nawet do wybuchów gniewu. Osoby Pitta powinny swój główny posiłek lub przynajmniej dostatecznie obfity posiłek spożywać w południe – w tym czasie ogień trawienia jest najsilniejszy i doskwiera najmocniej głód. Przede wszystkim odradza się osobom Pitta jeść późno w nocy. Jeśli napady głodu nie dają spokoju, można zjeść owoc lub jakieś warzywo, by zaspokoić pierwszy atak głodu. Należy starać się kultywować w trakcie jedzenia świadomość w nastroju wdzięczności. Trzeba zrezygnować z jedzenia, jeśli jest się rozgniewanym, pobudzonym lub gdy umysł jest w nastroju konkurencji i walki. Obiady biznesowe działają raczej niekorzystnie. Osoby Pitta zostały obdarzone przez naturę silnym trawieniem, ale z tego powodu mogą rozwinąć złe nawyki żywieniowe – przede wszystkim tendencję do przejadania się, jedzenia przesadnie tłustych, obfitych lub ostrych potraw. Należy unikać słonych, tłustych, zbyt długo gotowanych, nadmiernie sytych, silnie doprawionych lub kwaśnych potraw, do nich należy również kofeina, mięso, jaja, cukier i napoje alkoholowe. Produkty, które mają wyrównujący wpływ na doszę Pitta, wyróżniają się takimi cechami: słodki, cierpki (przaśny), gorzki, chłodny, ciężki, suchy. Trzy posiłki dziennie o regularnych porach to optymalny wybór, między nimi 4 godziny przerwy to minimum.
Produkty wskazane:
1) Potrawy chłodne, słodkie i soczyste.
2) Zimne napoje, potrawy mleczne, dużo soków.
3) Z warzyw – przede wszystkim zielone.
4) Owoce: jabłka, banany, daktyle, winogrona, mango, melony, granaty.
5) Przyprawy: kardamon, kolendra, kminek, koper, mięta.
Produkty niewskazane:
1) Pokarmy słone, kwaśne i pikantne.
2) Alkohol, kawa, mocna herbata, napoje gazowane, papierosy.
3) Mięso, potrawy smażone.
4) Pomidory, awokado, cebula, marynaty, chili, rzodkiewka.

Dieta dla Kapha

Kluczem do równowagi u doszy Kapha jest zmiana starych nawyków jedzeniowych w ten sposób, by przy zachowaniu wysokiej jakości produktów zredukować ilość i częstotliwość ich spożywania. Potrawy powinny być mało dosolone, ubogie w tłuszcz, bogate w błonnik i lekko ugotowane. Osoby Kapha mogą bez obaw zrezygnować ze śniadania. Po jedzeniu spacer jest najlepszym sportem, w przeciwieństwie do snu, który tylko zwiększa  doszę Kapha w organizmie. Zaleca się praktykowanie jednego dnia głodówki w ciągu tygodnia. Należy starać się, aby jedzenie nie zyskało funkcji emocjonalnego wyładowania lub ucieczki w chwilach, gdy potrzebuje się wsparcia. Doprowadzić to może do nadwagi. Głód nasila się wczesnym rankiem, późnym wieczorem i na wiosnę. W tym czasie należy zwróć szczególną uwagę na swój jadłospis, jednak należy zrezygnować ze śniadania i wędrówki przez kuchnię wieczorową porą. Ostry, lekki, suchy, cierpki (przaśny), gorzki i gorący – to cechy produktów bądź potraw, które działają na Kaphę balansująco. Należy zwiększyć ich udział w swojej diecie (jeść je częściej lub zwiększyć ich proporcje w przygotowywanych posiłkach). Słodki, ciężki, kwaśny, oleisty, słony, zimny – te właściwości produktów wpływają na Kaphę niekorzystnie. Te produkty zaleca się zmniejszyć do minimum lub całkowicie wykreślić z jadłospisu. Kaphie „przysługują” tylko dwa posiłki dziennie – w południe i wczesnym wieczorem. Odstęp czasowy między posiłkami powinien trwać co najmniej 5-6 godzin. Osoby Kapha muszą przyzwyczaić się, że są na dożywotniej diecie.
Produkty wskazane:
1) Potrawy lekkostrawne, najlepiej rozgrzewające.
2) Przyprawy o cierpkim i gorzkim smaku (np. kminek, sezam, kurkuma).
3) Posiłki pieczone, podsmażane lub grillowane – lepsze niż gotowane w wodzie lub na parze. 4) Dużo warzyw, przede wszystkim sałata, szpinak, cykoria.
5) Surowe owoce.
Produkty niewskazane:
1) Potrawy słodkie i zimne, przetwory mleczne.
2) Ziemniaki, dynia, kalafior, kukurydza, banan, figi, orzechy.
3) Napoje gazowane, schłodzone, alkohol.

zobacz również:

Olej z czarnuszki na skórę głowy i twarzy – właściwości i zastosowanie
Olejek CBD – pomysł na prezent idealny?
Witaminy z grupy B – właściwości, zastosowanie, objawy niedoboru
Ocet jabłkowy – z czego jest, czy jest zdrowy? Poznaj właściwości i działanie pozalecznicze

 

 

Share and Enjoy !

Shares


Możesz śledzić wszystkie odpowiedzi do tego wpisu poprzez kanał .

Dodaj komentarz