Joga Asan – co nam daje i jak ćwiczyć?

Indyjska medycyna ayurveda (ajurweda) opisuje zdrowie jako harmonię funkcji cielesnych, dobrze zrównoważony metabolizm i szczęśliwy oraz harmonijny stan umysłu i zmysłów.
Joga Asan jest doskonałym środkiem prowadzącym do osiągnięcia tego stanu, przynosi idealną równowagę ciała i umysłu, sprawia, że jest ono zdrowe, silne i gibkie, a umysł spokojny, bystry i stały. Celem jogi jest opanowanie zarówno niedomagań fizycznych, jak i rozproszeń umysłu. Joga jest jedną z najpopularniejszych metod pracy z ciałem, która w tak wielkim stopniu angażuje wszystkie tkanki, stawy i organy. Precyzja asan, na którą zwraca się szczególną uwagę, pozwala dotrzeć do każdej komórki ciała, która zostaje dotleniona i oczyszczona. Ich prawidłowe wykonywanie pomaga w walce z przeziębieniem, bólami pleców, dyskopatią, nadkwasotą, ciśnieniem, otyłością, poprawia funkcjonowanie układu trawiennego, wątroby, jajników. Asany mają zbawienny wpływ na ruchomość stawów kolanowych, biodrowych, korygują wady postawy. Zmiany w samopoczuciu, postawie i sposobie oddychania zauważalne są już po kilku zajęciach, aby jednak osiągnąć porządne, długotrwałe efekty, niezbędne jest zaangażowanie i systematyczność praktykanta.

Asana jest to proces przyjmowania pozycji (ang. posing) i zatrzymywania się w niej (ang. reposing), w którym poprzez zrównoważenie inwolucyjnego ruchu świadomość uzyskuje stan spokoju. Asana nie jest czymś statycznym, nie jest transformacją żywej istoty w posąg z kamienia. Wręcz przeciwnie, wedle indyjskich Guru asana jest zrównoważonym ruchem, procesem który nie kończy się o tak po prostu, lecz poszukuje swojego spełnienia w stanie spokoju. Asana, jak uczą autentyczni wschodni Guru jest to proces wchodzenia w pozycję i zatrzymywania się w niej. Dodane powyżej dwa kolejne terminy (ang. posing i reposing) określają szczególny charakter procesu, który stanowi o istocie asany.

Oba też posiadają swoiste, specyficzne znaczenie w ramach orientalnej filozofii asany. Przyjmowanie pozy nie jest sztucznym wyrażeniem jakiejś myśli czy emocji, jak pisał Gore, lecz oznacza działanie. Poza jest przyjmowaniem niewzruszonej pozycji kończyn i ciała, podobnie jak poszczególne wykonywane asany. Sformułowania „zatrzymanie się na czymś, trwanie” (repose) użyte zostało tutaj w niecodziennym znaczeniu: oznacza w tym kontekście refleksję nad pozycją. W akcie tym pozycja zostaje ponownie przemyślana i poprawiona tak, że rozmaite kończyny i części ciała umieszczane są na swych miejscach w odpowiednim porządku, co przynosi im odczucie odpoczynku i lekkości, zaś świadomość doświadcza wówczas spokoju i wyciszenia przenikającego całe ciało – kości, stawy, mięśnie, ścięgna i komórki.

Asana jest pozycją ciała, nieruchomą i wygodną, którą się ćwiczy rozpoczynając z pozycji wyjściowej, którą dla początkujących jest Śavaasana. Asana daje stabilność i lekkość ciała. W każdej asanie bierze udział całe ciało, każdy mięsień, staw, nerw, gruczoł. Asany nie są jedynie fizycznymi ćwiczeniami, ale też treningiem oddychania i koncentracji. Poprzez taką pracę, nieustanne doskonalenie swojego ciała ćwiczymy umysł i panowanie nad nim. Uświadamiając sobie coraz głębiej swoje ciało, możemy przezwyciężać jego ograniczenia, stajemy się bardziej wrażliwi na swoje odczucia i na wszystko co dzieje się wokół nas. Klasyczna joga definiuje 84 archetypy pozycji i postaw ciała, z których 32 pozycje siedzenia uznawane są za szczególnie ważne. Wspólne dla wszystkich rodzajów jogi są pozycje i postawy medytacyjne – zarówno siedzące, stojące jak i leżące. Asany służą wzmocnieniu i uzdrowieniu ciała oraz działają harmonizująco na emocje i psychikę. Klasycy jogi nauczają, że wiele asan służy rozwijaniu szczególnych talentów, zdolności, możliwości i paranormalnych mocy. Istnieje ponad 200 asan i ich wariantów uczonych w na zachodzie popularnych kursach. Można je podzielić na kilka podstawowych grup.

1) Relaks (śavasana, supta badhakonasana, mrtasana) – usuwa zmęczenie i napięcia z całego ciała po innych asanach, wycisza umysł, regeneruje ciało. Śavaasana jest absolutną podstawą w kursie nauki asan. Stanowi podstawę dla asan podstawowych wykonywanych z pozycji leżącej.

2) Pozycje leżące – wykonywane z śavaasany jako pozycji wyjściowej. Prawidłowa nauka asan rozpoczyna się od ćwiczeń z pozycji leżącej jaką jest śavaasana, naśladując tym ewolucyjny rozwój dziecka. Druga część serii pozycji leżących wykonywana jest z Advasanam w pozycji leżacej na brzuchu, odwrotności śavaasanam.

3) Pozycje siedzące – wykonywanie zarówno z siadu klęcznego jako seria wadźrasany jak i z siadu lotosowego wykonywane jako seria padmasany.

4) Pozycje stojące (np. utthita trikonasana – trójkąt, virabhadrasana – wojownik ) – najważniejsza grupa asan dla osób zaczynających praktykę jogicznej sztuki walki jak Kalarpayat, przygotowuje do dalszej praktyki Ścieżki Wojownika. Asany stojące zwalczają sztywność nóg i bioder, koryguje lekkie wady nóg i umożliwiają ich symetryczny rozwój, uśmierzają bóle pleców, wzmacniają okolicę kostek i rozwijają klatkę piersiową.

5) Pozycje odwrócone (np. salamba śirsasana – stanie na głowie, salamba – sarvangasana – świeca) – kluczowe pozycje w jodze, które zwiększają dopływ czystej, utlenionej krwi do komórek mózgowych, co zwiększa moc intelektu i jasność myślenia, regulują gospodarkę hormonalną i przemianę materii, wykorzeniają przeziębienia i dolegliwości górnych dróg oddechowych, działają odprężająco na układ nerwowy.

6) Wygięcia do tyłu (np. bhudżangasana – wąż, urdhva dhanurasana – mostek) – intensywnie otwierają okolicę mostka, rozciągają klatkę piersiową oraz mięśnie brzucha, wzmacniają kręgosłup – plecy stają się mocne i pełne życia, asany te dodają energii i pewności siebie.

7) Skręty (np. bharadvadżasana, marićaasana)- pomagają uelastycznić kręgosłup i barki, uśmierzają bóle pleców, tonizują wątrobę, śledzionę oraz trzustkę, oczyszczają ciało z toksyn.

8) Wygięcia do przodu (np. janu-śirsasana, paścimottanasana) – tonizują narządy brzucha, podnoszą tonus nerek, regenerują kręgosłup i polepszają trawienie, rozciągają tył ciała, wyciszają umysł.

9) Pozycje balansowe na rękach (np. majurasana – paw, bhudżapidasana) – wzmacniają ramiona i nadgarstki, ćwiczą mięśnie brzucha, obdarzają poczuciem lekkości ciała.

10) Surya Namaskar – cykl powitania słońca – forma, układ asan, który intensywnie rozgrzewa barki, napełnia energią, usuwa zmęczenie i orzeźwia umysł oraz Ćandra Namaskar – cykl powitania księżyca – 15-cie ćwiczeń znanych głównie adeptom indyjskich form jogicznej sztuki walki kalarpayat, pierwowzór tai czi.

Asany mają bardzo różny kształt, a każda z nich w nieco inny sposób działa na nasze ciało i umysł. Jednocześnie wzmacniają ciało i czynią je giętkim, uspokajają nerwy i usuwają zmęczenie, masują organy wewnętrzne poprawiając ich funkcjonowanie i oczyszczając je, poprawiają działanie układu hormonalnego, a ciało staje się silne i wrażliwe, dzięki czemu zmienia się jakość życia. Doskonaląc swoją praktykę doskonalimy umysł, który staje się czysty i zrównoważony. Praktyka wymaga dyscypliny i żarliwości, a rozwój w niej zależy od uczciwości i zaangażowania.