Choć nie istnieją jednoznaczne naukowe dowody na to że promieniowanie słoneczne wycisza objawy trądziku, to większość osób borykających się z problemem zaskórników i krostek latem obserwowało ich złagodzenie. Niestety wraz z nadejściem chłodniejszych dni problem powraca. Skóra po lecie jest na ogół przesuszona, a zatem gruczoły łojowe otrzymują sygnał by zintensyfikować wydzielanie łoju. Wilgotne powietrze z kolei przyczynia się do wzmożonego rozwoju bakterii. Tegoroczna jesień jest dla skóry trądzikowej szczególnie trudna z uwagi na konieczność zasłaniania twarzy i nosa. Wilgotne środowisko pod maseczką ochronną przyczynia się do rozwoju bakterii, powstawania podrażnień, zaczerwienień, alergii, mówi się wręcz o zjawisku „trądziku maseczkowego”.
Trądzik bez tajemnic
Trądzik jest chorobą o trójetapowym przebiegu:
Etap 1: nadmierne wydzielanie łoju przez gruczoły łojowe związane z nadreaktywnością enzymu 5-α-reduktazy
Etap 2: powstawanie zaskórników na skutek nieprawidłowości w procesie rogowacenia ujść mieszków włosowych i zakończeń gruczołów łojowych. Mówiąc prościej – wokół ujść gruczołów łojowych i mieszków włosowych dochodzi do nadmiernego wytwarzania korneocytów (komórek naskórka) i ich szybkiego obumierania. Zrogowaciałe komórki gromadzą się w miejscu, zatykając ujścia gruczołów łojowych i mieszki włosowe – obserwujemy to na skórze w postaci zaskórników. Do powstawania zaskórników przyczynia się również zwiększenie ilości wolnych kwasów tłuszczowych w składzie sebum, powodowane z kolei nadmiarem enzymów – lipaz, wytwarzanych przez bakterie Cutibacterium acnes (dawniej znane jako Propionibacterium acnes). Zaskórniki mogą być otwarte i zamknięte. Zaskórniki otwarte powstają wskutek zastoju sebum i dodatkowo nadkażenia bakteryjnego, przyjmują czarną barwę, wydostaje się z nich masa łojowo-rogowa. Zaskórniki zamknięte mają barwę białą, drobne rozmiary, stanowią mniejszy problem estetyczny niż zaskórniki otwarte.
Etap 3: stan zapalny powstający wskutek działania bakterii. Stan zapalny obserwujemy w postaci zaczerwienionych, bolesnych grudek i krostek.
Objawy trądziku dzielimy na:
– niezapalne – nadmiar sebum, nieestetyczne błyszczenie się skóry, zaskórniki,
– zapalne – grudki, krosty, torbiele ropne,
– pozapalne – blizny i przebarwienia pozostające po zmianach ropnych.
Dermatolodzy wyróżniają kilka postaci trądziku: zaskórnikowy, grudkowo-krostkowy, ropowiczy, skupiony, piorunujący. Często diagnozowaną w ostatnich latach przypadłością jest trądzik wieku dorosłego. Przy trądziku grudkowo-krostkowym mamy do czynienia z nasileniem procesu zapalnego, widocznym na skórze w postaci grudek i krost. Towarzyszą mu zaskórniki, choć często są one nieliczne bo bardzo szybko przekształcają się w zmiany zapalne. Zmiany obserwujemy na twarzy, plecach i klatce piersiowej.
Zadziałać w punkt
By przeciwdziałać objawom trądziku należy regularnie stosować dermokosmetyki o działaniu regulującym wydzielanie łoju, ograniczającym powstawanie zaskórników, niwelującym ich widoczność. Na zaskórniki i krostki warto aplikować punktowe żele bazujące na składnikach aktywnych o działaniu złuszczającym, oczyszczającym i odblokowującym pory. Przykładem takiego surowca jest kwas salicylowy, należący do β-hydroksykwasów. Kwas salicylowy jest związkiem rozpuszczalnym w tłuszczach stąd też łatwo przenika przez warstwę lipidową naskórka w głąb mieszków włosowych i gruczołów łojowych. Kwas salicylowy złuszcza naskórek, odblokowuje zatkane ujścia gruczołów łojowych, działa antybakteryjnie.
Nadtlenek wodoru jest nam doskonale znany z wody utlenionej stosowanej powszechnie jako środek odkażający rany, a także pobudzający ziarninowanie i gojenie się ran. Doskonale sprawdza się w walce z trądzikiem, choć ze względu na konieczność odpowiedniego stabilizowania go w recepturze, niewiele jest na rynku dermokosmetyków z nadtlenkiem wodoru w składzie.
Mechanizm przeciwdrobnoustrojowego działania nadtlenku wodoru polega na wydzielaniu z cząsteczki H2O2 atomu tlenku, który niszczy ścianę komórkową mikroorganizmów. Rozkład cząsteczki H2O2 następuje pod wpływem enzymu katalazy. Wydzielany tlen przeciwdziała rozwojowi bakterii odpowiedzialnych za zmiany trądzikowe.
Nadtlenek wodoru stosowany w dermokosmetykach do cery trądzikowej zmniejsza zmiany mikrozapalne charakterystyczne dla trądziku krostkowo-grudkowego, niweluje istniejące niedoskonałości i zapobiega powstawaniu nowych, zmniejsza widoczność zmian trądzikowych, rozjaśnia przebarwienia.
Na trądzik zaskórnikowy z kolei warto zadziałać kwasem szikimowym. Kwas szikimowy złuszcza naskórek nie wywołując przy tym podrażnień, odblokowuje pory, ogranicza rozwój bakterii Propionibacterium acnes. Dodatkowo kwas szikimowy rozjaśnia przebarwienia potrądzikowe i wyrównuje koloryt skóry. Azeloglicyna – pochodna kwasu azelainowego i glicyny normalizuje wydzielanie sebum, działa przeciwbakteryjnie, ogranicza tendencję do powstawania zaskórników. Dzięki obecności glicyny w cząsteczce, działa nawilżająco i łagodząco. Azeloglicyna doskonale współpracuje z niacynamidem w zakresie rozjaśniania przebarwień i działania sebostatycznego. Kompleks kwasu szikimowego i azeloglicyny regeneruje skórę, redukuje niedoskonałości, przeciwdziała powstawaniu zmian trądzikowych.
Skuteczna strategia
Odpowiednio dobrane, ukierunkowane na potrzeby skóry trądzikowej składniki to jedno. Drugim czynnikiem warunkującym skuteczność wszystkich terapii przeciwtrądzikowych jest systematyczność. Skórę trądzikową należy dokładnie oczyszczać, złuszczać (wybieramy peelingu enzymatyczne nie mechaniczne!), nawilżać. Regularne stosowanie dermokosmetyków ograniczających wydzielanie sebum i przeciwdziałających aktywności Propionibacterium acnes pozwoli cieszyć się cerą bez śladu niedoskonałości.
