Szybkie tempo życia, natłok obowiązków, presja otoczenia i długotrwałe przemęczenie. Świat staje się coraz bardziej wymagający, a ludzie coraz mniej odporni. Stres jest dziś nieodłącznym elementem życia. W badaniach TNS OBOP aż 82% badanych Polaków przyznało, że odczuwa jego negatywny wpływ na życie codzienne, a przede wszystkim na stan zdrowia fizycznego i psychicznego. Tylko 60% z nich stara się rozładować negatywne emocje, choć nie zawsze w zdrowy sposób. Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) zapowiada, że jeśli nic się nie zmieni, to w 2020 roku depresja stanie się jedną z najczęstszych chorób dotykających społeczeństwa krajów najbardziej uprzemysłowionych. Czy istnieją skuteczne sposoby na walkę ze stresem?
Stres pełni w organizmie człowieka rolę mechanizmu obronnego i mobilizującego. Głównym zadaniem jest pobudzenie do działania, dodanie sił oraz energii w sytuacjach zagrożenia. Zdarza się także, że działa znieczulająco. Niestety, w dzisiejszych czasach pojęcie stresu jest rozumiane bardziej negatywnie. – To dla współczesnego człowieka element codzienności. Ludzie reagują nim już nie tylko na zagrożenie życia, ale również na codzienne, ludzkie sprawy. Presja w pracy, brak czasu i niepokój o przyszłość to jedynie część czynników stresogennych. Niestety, stres w znacznym stopniu wpływa na odporność, a jego długotrwałe działanie powoduje poważne konsekwencje, takie jak depresje, zaburzenia psychiczne, bezsenność czy osłabienie – mówi Sławomir Wolniak, lekarz psychiatra, ordynator Kliniki Wolmed w Dubiu k. Bełchatowa.
Nie bez powodu o stresie mówi się jako o chorobie cywilizacyjnej – według badania TNS OBOP z 2011 roku, aż 85% Polaków odczuwa go codziennie. Analiza zachowań poszczególnych osób ujawnia, że spośród badanych, 10% radzi sobie z nim przy pomocy papierosów, 7% sięga po alkohol, a kolejne 7% objada się. Aż 17% badanych uznaje, że oglądanie telewizji jest najlepszym sposobem na odreagowanie ciężkiego dnia w pracy. Natomiast co czwarta osoba stara się rozładować napięcie poprzez rozmowę z bliską osobą, a 17% ankietowanych uprawiając sport. Taki sam odsetek próbuje wyciszyć się czytając, a niespełna 16% pracuje w ogrodzie lub na działce. Spośród badanej grupy 7% zadeklarowało również robienie zakupów jako skuteczny środek na walkę ze stresem.
Niestety, zła dieta i brak ruchu w połączeniu z nałogami wpływają szkodliwie nie tylko na stan fizyczny, ale również psychiczny. Tak destrukcyjne działania sieją olbrzymie spustoszenie w ludzkim organizmie, a przy długotrwałym przemęczeniu i stresie, są zagrożeniem już nie tylko dla zdrowia, ale także dla życia. Jak więc skutecznie z nim walczyć? Oto kilka sprawdzonych sposobów.
Jedz na zdrowie!
Już małe dzieci uczono, że dobre jedzenie może wynagradzać nieprzyjemności. Szczepienie czy wizyta u dentysty to najgorzej wspominane przez dzieci doświadczenia. Zawsze jednak po tym „nieprzyjemnym” spotkaniu czekała nagroda – pyszne lody, cukierki i ciastka. Czy ktoś pamięta, aby w nagrodę za odwagę dostał jabłko lub marchewkę? Dzisiaj jedzenie również staje się nagrodą, choć często nieco bardziej niebezpieczną dla organizmu. Zajadanie stresu może mieć także pozytywne skutki – wystarczy, że zamienimy tłustego hamburgera na sałatkę owocową lub warzywną. Dieta i zdrowe odżywianie mają olbrzymi wpływ na prawidłowe funkcjonowanie, dlatego przed każdym posiłkiem należy zastanowić się, jaką wartość ma on dla naszego organizmu. Na liście codziennych zakupów powinny pojawić się świeże owoce i warzywa, kiełki, rośliny strączkowe (fasola, soczewica, bób, groch), zioła (mięta działa łagodząco, a melisa uspokajająco) oraz imbir i zielona herbata. Zniknąć powinny natomiast wszelkie produkty zakwaszające, czyli kawa, herbata, czekolada, cukier, biała mąka, a przede wszystkim alkohol. Pokarmy te, spożywane w nadmiarze, działają pobudzająco i zwiększają uczucie stresu. Każda kawa czy batonik sprawia, że poziom cukru we krwi rośnie, a więc zwiększa się także adrenalina i poczucie lęku. Warto więc pamiętać o regularnych, zdrowych posiłkach każdego dnia.
Stres sportem zwyciężaj
Sport to zdrowie – mówi stare porzekadło. Aktywność fizyczna skutecznie rozładowuje napięcie, poprawia krążenie i uaktywnia produkcję endorfin (hormonów szczęścia). Dodatkowo regularne uprawianie sportu poprawia siłę woli i koncentrację. Aktywny wypoczynek po ciężkim dniu w pracy może okazać się doskonałym lekarstwem na stres i problemy emocjonalne. Zmęczenie psychiczne najlepiej odreagowuje się wysiłkiem fizycznym, a przy połączeniu codziennej aktywności ze zdrowym odżywianiem, w szybki i łatwy sposób można nauczyć się walki z lękami.
Nie należy jednak od początku forsować organizmu – skuteczna może okazać się spokojna jazda na rowerze, spacer lub joga. Natomiast ci, którzy naprawdę lubią się zmęczyć, mogą uprawiać jogging, pływać lub tańczyć. Z badań CBOS wynika, że czas na codzienną aktywność fizyczną znajduje jedynie 39% Polaków. Pozostali wolne chwile poświęcają na spotkania ze znajomymi, oglądanie telewizji lub, co gorsza, pracę po godzinach.
Relaks…
Dla tych, którzy za sportem nie przepadają, doskonałe może okazać się czytanie. Działa ono relaksująco, pozwala zapomnieć o codziennych problemach i zmartwieniach. Zamiast lektury można wybrać także masaż. Organizm poddany długotrwałemu stresowi wytwarza kortyzol, czyli hormon stresowy, który w nadmiernej ilości staje się szkodliwy. Masaż to skuteczny sposób nie tylko na jego obniżenie, ale również na poprawę krążenia krwi, pracy serca i mózgu. Działa przeciwbólowo, antystresowo i przede wszystkim odprężająco. Wśród domowych sposobów na walkę z napięciem, dużą popularnością cieszy się także gorąca kąpiel z minerałami.
Rzuć nałogi!
Stres sprawia, że człowiek jest w stanie zrobić w zasadzie wszystko, by poczuć choćby chwilową ulgę. Uciekanie do nałogów to niestety najgorszy z możliwych wyborów. Papierosy, alkohol, narkotyki, leki uspokajające i inne używki mogą szybko stać się źródłem uzależnienia, a co za tym idzie wielu groźnych dla zdrowia i życia chorób.
Z nałogami jest niezwykle trudno walczyć. Już samo rzucenie palenia paradoksalnie wiąże się często z dodatkowym stresem. Mimo to należy próbować zapomnieć o nałogach i zastąpić je czymś innym. Warto również sięgnąć po sprawdzone rady i pomoc specjalistów.
Przyjaciel potrzebny od zaraz
Gdy po ciężkim dniu w pracy pojawia się niepokój i zmęczenie, często nie potrafimy znaleźć sobie miejsca. Warto wtedy chwycić za słuchawkę telefonu i wybrać numer bliskiej osoby. Ludzkie „wygadanie się” to jeden z najlepszych sposobów na pokonanie napięcia. Przyjaciel nie tylko wysłucha i doradzi, ale może zaproponuje także wspólny spacer lub wypad na zakupy? Spotkania z przyjaciółmi, wspólne przygotowywanie posiłków czy uprawianie sportu to doskonały sposób na poprawę samopoczucia. Spędzanie czasu w gronie bliskich osób pozwala zapomnieć o codziennych troskach i walczyć ze stresem, jest również doskonałym lekiem na samotność.
Zacznij od uśmiechu
Uśmiech to wbrew pozorom niezwykle skuteczna broń. Lubimy otaczać się osobami radosnymi, pełnymi energii i wewnętrznego ciepła. Im częściej ludzie uśmiechają się do nas, tym częściej robimy to sami. Osoby pogodne łatwiej nawiązują kontakty międzyludzkie, są zdrowsze i wyglądają młodziej, szybciej pokonują również przeciwności losu. Śmiech to zastrzyk energii dla całego organizmu.
Stres dotyczy każdego, w mniejszym lub większym stopniu, a jego źródła i sposoby walki z nim mogą być różne. – Sposobów radzenia sobie ze stresem jest wiele, ale wybór odpowiedniego musi być dokonywany indywidualnie. Dla jednych, najlepszą bronią będzie jazda na rowerze lub jogging, dla innych – ulubiona książka lub masaż. Odpoczynek może przybierać formę zarówno aktywną, jak i bierną. Warto jednak pamiętać, by nie zapominać o swoim zdrowiu i wybierać jedynie metody, które w ujęciu długoterminowym nie nasilą problemów – dodaje Sławomir Wolniak.
