Opieka nad pierwszym dzieckiem, to jedno z największych wyzwań, które stoi przed młodymi rodzicami. Pojawiają się o obawy o to czy sobie poradzimy. Szukamy informacji, ale nawet pobieżny ogląd uzmysławia nam, że ile osób tyle sądów. Dlatego też dla wszystkich młodych rodziców przygotowaliśmy porady na temat tego, jak sobie radzić z niemowlakiem, które powstały pod kontrolą specjalistów.
Rozwój niemowlaka
Okres niemowlęcy charakteryzuje się najszybszym rozwojem organizmu i psychiki człowieka. Dlatego każdy miesiąc z niemowlakiem jest zupełnie inny, a zmiany zauważamy codziennie. Odpowiedzialny rodzic powinien szczegółowo zapoznać się ze zmianami, które zachodzą w organizmie jego dziecka, a wiedzę najlepiej zdobywać z publikacji medycznych. Wtedy będziemy wiedzieć, jak reagować na problemy, co sygnalizuje płacz, kiedy możemy dziecko zacząć sadzać, jakie dobrać mu zabawki w zależności od poziomu rozwoju jego zmysłów. Istnieją jednak takie obszary, w których możemy doradzić Państwu, jak sobie radzić z niemowlakiem, bez względu na to, czy ma miesiąc czy pół roku. Dla większości młodych matek bardzo duży problem sprawia karmienie dziecka oraz ustalenie dobowego rytmu maleństwa. Często pojawiają się również obawy związane z kąpielą, a wielu rodziców chciałoby wiedzieć, w jaki sposób zorganizować czas wspólny.
Naturalne karmienie
WHO zaleca wyłącznie karmienie dziecka piersią przez pierwsze 6 miesięcy jego życia, a następnie wprowadzanie do jadłospisu innych pozycji. Jednocześnie jeżeli popatrzymy na najróżniejsze fora, porozmawiamy ze znajomymi, to okaże się, że bardzo wiele kobiet ma problem z naturalnym karmieniem. Jak przystawić dziecko do piersi? Czy maluch się najada? Jak często i jak długo należy karmić niemowlę? Czy nie brakuje mi mleka? Te pytania młode mamy zadają najczęściej, a o odpowiedź na nie poprosiliśmy Tomasza Chodkowskiego z firmy Medela. – Zgodnie z nowym prawem, każdej kobiecie przysługuje ponad 20 wizyt położnej POZ już w okresie ciąży. Głównym celem tych wizyt (praktyczne i teoretyczne przygotowanie do porodu, połogu, karmienia piersią i rodzicielstwa) powinna być nauka przystawiania dziecka do piersi. Warto pamiętać o tym, że przystawiamy dziecko do piersi, nie pierś do dziecka. W czasie pierwszych kilku tygodni karmimy na każde żądanie dziecka (również wtedy, gdy potrzebuje tego mama). Jeżeli maleństwo nie ma problemów ze ssaniem (niestety w Polsce nikt tego nie sprawdza), to odpowiednio częste przystawianie dziecka do piersi jest wystarczającym działaniem do utrzymania laktacji na poziomie potrzeb dziecka. W wielu jednak wypadkach młode mamy potrzebują profesjonalnego wsparcia, które teoretycznie jest zagwarantowane nowym prawem (położnicy zapewnia się poradnictwo laktacyjne), ale w rzeczywistości nie istnieje – tłumaczy specjalista. Dlatego jest niezwykle istotne, by mamy szukały na własną rękę profesjonalnego wsparcia w postaci dobrej konsultantki laktacyjnej czy sprawdzonego modelu laktatora, jeśli wystąpią jakiekolwiek problemy z karmieniem piersią. Każda inwestycja w karmienie piersią swojego dziecka zwróci się wielokrotnie.
Bardzo ważne jest również to, by karmiąca mama dobrze się odżywiała. Przede wszystkim wykluczyć należy diety eliminacyjne lub odchudzanie. Po porodzie najlepsza jest różnorodna dieta oparta na stosunkowo niskoprzetworzonych produktach. Oczywiście objadanie się również jest niezdrowe, gdyż podobnie jak w okresie ciąży – liczy się jakość posiłków, a nie to ile zjemy. Szczególną uwagę powinnyśmy skupić na tym, aby dostarczać organizmowi witamin pochodzących przede wszystkim z warzyw oraz owoców. W diecie nie może zabraknąć również pełnowartościowego białka, węglowodanów i błonnika. Możemy natomiast zrezygnować z cukrów i słodyczy.
Pierwsze kąpiele
W poradach o tym, jak sobie radzić z niemowlakiem, nie może zabraknąć kilku słów o kąpielach, które niejednokrotnie stanowią problem. Bardzo dobrze, gdy pierwsza kąpiel odbywa się pod kontrolą położnej środowiskowej, która pokaże nam jak trzymać maleństwo. Noworodka z jeszcze niezagojonym pępkiem nie powinniśmy zanurzać. Kąpiel najlepiej rozpocząć od główki, a potem przejść do opłukania rączek i nóżek. Brzuszek wystarczy delikatnie przetrzeć, ale uwagę musimy zwracać na wszystkie fałdki, które następnie należy bardzo dokładnie osuszyć. Na początku kąpiel nie powinna być długa – noworodka wystarczy myć przez 5 minut, ale czas możemy wydłużać wraz z rozwojem dziecka, ponieważ kąpiele stanowią bardzo radosną część dnia zarówno dla dzieci, jak i dla ich rodziców. Ważne jest, by już od pierwszych dni kąpiele stanowiły swoisty rytuał, działały uspokajająco na dziecko. Dlatego też przed powitaniem malucha w domu musimy zgromadzić odpowiednią wyprawkę i mieć ją zawszą pod ręką w czasie kąpieli.
Wspólny czas
To, co odbywa się pomiędzy matką a dzieckiem jest relacją magiczną i zupełnie nieporównywalną do czegokolwiek. Dlatego też mamom nie trzeba zwracać uwagi na to, by spędzały więcej czasu ze swoim dzieckiem. Jednak nie mniej ważne jest to, by cała rodzina przebywała ze sobą tak często, jak jest to tylko możliwe. W jaki sposób osiągnąć tę sytuację? – Naturalnym jest, że noworodek głównie śpi oraz je. Mama musi być więc na każde jego zawołanie. Bardzo ważne jest to, by partner pomagał jej w tych pierwszych chwilach. To on może przynosić noworodka do karmienia, przewijać go. Później rodzina może wspólnie spędzać czas przede wszystkim na zewnątrz. Wycieczki czy nawet dłuższe „wyprawy” są bardzo wskazane. Nie należy ograniczać się jedynie do spacerów z wózkiem, ponieważ nowe otoczenie działa zbawiennie także na młodych rodziców. A o pielęgnacji miłości pomiędzy dwojgiem dorosłych ludzi należy pamiętać również wtedy, gdy do naszego życia wkracza niemowlę – radzi Iwona Ćwiklik, pedagog logopeda z firmy Szczęśliwe Godziny.
Rytm dnia i sen
Bardzo trudno mówić o jakimkolwiek rytmie dobowym u noworodka i szczególnie uczulamy rodziców, którzy szukają wiadomości o tym, jak sobie radzić z niemowlakiem, by nie przyjmowali rad mówiących np. o tym, że dziecko należy karmić o określonych porach. Przez pierwszy miesiąc niemowlę śpi nawet 20 godzin dziennie i to ono decyduje o tym, kiedy ma być karmione, a na pewno będzie miało często ochotę na jedzenie. I należy się z tym faktem pogodzić. Powinniśmy pamiętać jednak o kilku ważnych zasadach. Przede wszystkim niemowlę powinniśmy układać do snu na boku, a po każdym karmieniu zmieniać ułożenie na drugi bok. Bardzo ważne jest również zagwarantowanie dziecku bezpieczeństwa. Każdy człowiek podczas snu przechodzi kilkakrotnie przez naturalne fazy wybudzenia i dorośli zazwyczaj zmieniają w tych chwilach pozycje. Dziecko jednak reaguje płaczem i trzeba zrobić wszystko, by wybudzenie było jak najmniej gwałtowne i dziecko możliwie szybko usnęło. Służy temu przytulne łóżeczko, przygaszone światło i obecność drugiego człowieka. Idealnie byłoby gdybyśmy przyzwyczaili niemowlaka do samodzielnego spania, a podczas wybudzeń reagowali tylko uspokajającym dotykiem zamiast noszenia malucha na rękach.
Uregulowanie rytmu dobowego staje się ważne u starszych dzieci, a możemy to zrobić poprzez stałe pory spacerów i kąpieli. Nie warto późno zaczynać najbardziej energicznych zabaw, lecz lepiej poczytać dziecku czy opowiedzieć jakieś historie. Oczywiście regulowanie dnia będzie procesem długotrwałym i wymagającym cierpliwości, ale na pewno się opłaci, ponieważ od tego, jak poradzimy sobie z niemowlakiem w dużej mierze zależy jego późniejsze wychowywanie.
