Goździki dla zdrowia – przepisy na dania z goździkami

Goździki to nierozkwitłe, wysuszone pąki kwiatowe drzewa goździkowego, niewielkiego, wiecznie zielonego drzewa, pochodzących z Indonezji, służące jako przyprawa. Ponadto goździki są dostarczane przez Madagaskar, Tanzanię, Sri Lankę, Malezję, Grenadę. Drzewa goździkowe nie przekraczają 12-20 m wysokości. Potrzeba aż dwudziestu lat by osiągnęły pełną dojrzałość. Owocują przez kolejne pięćdziesiąt lat. Najlepiej rosną w warunkach podrównikowego klimatu morskiego. Jeszcze zamknięte, różowe pąki kwiatowe zbierane są na krótko przed kwitnieniem, a następnie suszone na słońcu, aż do uzyskania brązowej barwy. Do Europy goździki trafiły około XI wieku.

Goździki mają barwę ciemnobrunatną, powstałą w czasie suszenia i odymiania. Smak mają piekący, dzięki olejkowi znajdującemu się w pąkach w ilości 15–20%. Charakterystyczny zapach daje goździkom eugenol.

Do handlu goździki dostarczane są w workach lub w beczkach. Najlepsze są goździki azjatyckie (amboina maluckie). Często spotykane są goździki z Zanzibaru. Obecnie największym producentem goździków jest Tanzania (wyspy Zanzibar i Pemba), następne miejsca zajmują Indonezja, Madagaskar, Sri Lanka, Kenia, Komory i Seszele.

Dobre goździki powinny być tłuste i ciężkie. Rzucone do wody powinny tonąć lub przynajmniej ustawiać się pionowo. Goździki należy przechowywać w naczyniach szklanych, szczelnie zamkniętych, chronić je przed słońcem i wysychaniem.

Goździki są używane jako przyprawa do kompotów, konfitur, marynat i wyrobów cukierniczych. Są stosowane do win, likierów, a także marynat rybnych i przetworów mięsnych. Amerykanie wbijają goździki w pieczoną szynkę. Niemcy używają ich jako dodatku do korzennego chleba. Goździki są doskonałą przyprawą do nadzienia do ciast, sosów, marynat grzybowych, a także pieczeni. Wraz z cebulą i listkiem laurowym dodaje się je do czerwonej kapusty. Mielone goździki są składnikiem pierników i różnych innych ciast. W kuchni goździki można stosować, ale z umiarem, zarówno do potraw słodkich, jak i pikantnych: pasztetów, duszonej wołowiny, potrawki z zająca, czy do wspomnianych kompotów z jabłek i gruszek. Znajdują również zastosowanie w wędliniarstwie, wyrobie marynat rybnych, win i likierówm, a także do kapuśniaku i marynat. Goździk wetknięty w cebulę, znacznie poprawia smak bulionu. Na dalekiej Indonezji goździki stosuje się także do produkcji papierosów, mieszając je z tytoniem. Goździki są również dodawane jako składnik piwa i wina grzanego. Przyprawa ta harmonizuje z cynamonem, kardamonem, imbirem, pieprzem, liśćmi laurowymi, cebulą i czosnkiem. Nie należy jednak łączyć jej ze świeżym, pachnącym zielem.
Goździki używane są w medycynie indyjskiej Ajurweda, medycynie chińskiej i w medycynie zachodniej (ziołolecznictwo i stomatologia), w którym używa się olejku goździkowego jako anodyny (środka przeciwbólowego), zwłaszcza w praktyce stomatologicznej dla nagłych przypadków związanych z bólem zębów. Są także używane jako środki wiatropędne w celu zwiększenia wydzielania kwasu solnego przez żołądek i do poprawy perystaltyki przewodu pokarmowego. Są również uważane za naturalne leki przeciwrobacze. Olejek eteryczny stosowany jest w aromaterapii gdy zachodzi potrzeba stymulacji i zwiększenia ciepłoty, zwłaszcza w przypadku problemów z trawieniem. Stwierdzono, że miejscowe wcieranie olejku bezpośrednio na skórę w okolicy brzucha i podbrzusza rozgrzewa przewód pokarmowy. Ząbki goździka pomagają także zmniejszyć ból zęba i zmniejszyć objawy związane z zakażeniem zęba z uwagi na ich właściwości antyseptyczne. Olej goździkowy zastosowany do wnęki zepsutego zęba łagodzi jego ból.

Warto tu także wspomnieć o zupełnie innym wykorzystaniu goździków. Te pachnące „drobinki” świetnie nadają się do odświeżania powietrza w domu – można dodać je do mieszanki zapachowej potpourri, włożyć do woreczka i umieścić w szafie, albo przygotować efektowną, zapachową kulę z pomarańczy lub cytryny. Wystarczy gęsto ponabijać owoc goździkami, dobrze wysuszyć, a potem zawiesić nad kominkiem lub postawić na komodzie. Taka kula będzie pięknie pachnieć przez wiele miesięcy.
Uczeni z Hiszpanii odkryli, że goździki są bardzo silnym antyutleniaczem.

Przygotowanie:
Szynkę umyć, natrzeć mocno solą i naszpikować goździkami. Włożyć do brytfanny skórą do góry i piec w piekarniku w temperaturze 150 st. C około 3 godz. Podczas pieczenia polewać sosem spod szynki, a gdy go mało to wodą. Po 2,5 godz. odciąć skórę, a tłuszcz na szynce ponacinać głęboko w kratkę. Odlać sos spod pieczeni. Wierzch szynki posmarować miodem, posypać cukrem, obłożyć plastrami ananasa i wsadzić do piekarnika na ostatnie pół godziny.

Składniki:
– 4 udka kurczaka

– goździki

– 40 dag warzywa różne

– do smaku sól

– do smaku pieprz

Przygotowanie:
Udka kurczaka umyć, następnie natrzeć zmielonymi goździkami i ponakuwać oraz solą i pieprzem. Odłożyć w chłodne miejsce na kilka godzin. Warzywa pokroić, osolić i obłożyć udka kurczaka. Folią aluminiową szczelnie owinąć kurczaka, włożyć do nagrzanego piekarnika do temp 190 stopni i piec około 1 godziny. Podawać z ziemniakami i surówką.

– 1,5 kg żeberek
– 2 łyżki miodu
– 5 łyżek sosu sojowego
– 3 łyżki sosu HP
– 5 goździków
– 1 łyżeczka mielonego imbiru
– sól

Mięso umyć dokładnie i oczyścić. Połączyć składniki marynaty, zalać nią pokrojone żeberka i dobrze wymieszać. Marynować 3-4 godziny. Piec 1,5 godziny w 190 stopniach. Podawać z surówkami.

Składniki:
– 2 kg dyni
– 1 kg cukru
– 2 szklanki wody
– 1 szklanka octu
– kilka kawałeczków cynamonu
– kilkanaście goździków

Przygotowanie:
Umytą i obraną dynię oczyścić z pestek i pokrajać w kostkę. Wsypać do wrzącej wody i gotować przez 3 min. Odcedzić i przepłukać zimną wodą. Z cukru, wody i octu razem z przyprawami ugotować syrop, do wrzącego włożyć kawałki dyni. Podgrzewać i trzymać w temperaturze lekkiego wrzenia aż do chwili, gdy będzie stawała się szklista (ok. 30 min). Przełożyć do słoików i zamknąć.

Składniki:
– 2 kg gruszek
– 3/4 kg cukru
– 3/4 litra wody
– 1/2 litra octu 10%
– kilkanaście goździków

Obrać gruszki, pozostawiając je w połówkach lub całości i nie pozbawiając szypułki, wyjąć jedynie przy pomocy podłużnej skrobaczki gniazdka pestkowe. Od razu wkładać do lekko zakwaszonej octem wody aby nie ciemniały. Zagotować wodę z cukrem, octem i goździkami, do wrzątku włożyć gruszki i gotować niezbyt intensywnie, aż gruszki nabiorą złotawego koloru i staną się szkliste. Włożyć do słoików, szczelnie zamknąć.

Składniki:
– 1 kg brzoskwiń lub moreli
– 1/2 kg cukru
– 6 goździków
– 1 laska cynamonu
– 4 łyżki soku z limonki

Przygotowanie:
Brzoskwinie obrać, wypestkować. Pokrojone mniej więcej na „ósemki” wymieszać z sokiem z limonki i wstawić w żaroodpornym naczyniu na 30 minut do pieca nagrzanego do 140 oC. Po tym czasie przełożyć do rondla, połączyć z cukrem, dodać goździki i cynamon. Gotować na wolnym ogniu, od czasu do czasu mieszając do czasu gdy dżem zgęstnieje. Dżem przełożyć do gorących słoików, do każdej porcji włożyć 2 goździki i 1/2 laski cynamonu, zakręcić wyparzonymi nakrętkami.

– 2 torebki mocnej herbaty

– kilka kropel soku z cytryny

– cukier waniliowy lub wanilia

– cynamon

– kilka goździków

Zalać herbatę w czajniczku lub dzbanku dodać przyprawy. Odstawić.  Stosować jako bazę na herbatę lub podawać ciepłą po zaparzeniu. Idealnie komponuje się z innymi owocami cytrusowymi oraz jabłkami i gruszkami, jako dodatek.