Czy psycholog może pomóc w zespole jelita drażliwego

Zespół jelita drażliwego (IBS) jest najczęstszym schorzeniem układu pokarmowego w populacji. Szacuje się, iż problem ten może dotyczyć nawet 10% ludzi. Do typowych objawów choroby należą biegunki, zaparcia, bóle brzucha i wzdęcia. Ból zazwyczaj ustaje po oddaniu stolca i ma charakter wędrujący. Biegunki występują najczęściej po posiłkach, w sytuacjach stresowych i w godzinach porannych. Objawy zaparć i biegunki mogą występować naprzemiennie u tej samej osoby.

Rozpoznanie choroby

Kryterium rozpoznania IBS jest obecność nawracającego bólu brzucha obecnego co najmniej 6 miesięcy, pojawiającego się przynajmniej raz w tygodniu i mającego związek z wypróżnieniem, zmianą częstości wypróżnień lub zmianą uformowania stolca. Przede wszystkim jednak do rozpoznania schorzenia konieczne jest wykluczenie organicznej przyczyny objawów – celiakii, nietolerancji składników pokarmowych, chorób pasożytniczych, zaburzeń funkcji tarczycy, chorób zapalnych jelit, a także raka jelita grubego (szczególnie u osób po 50. roku życia).

Leczenie

Leczenie zespołu jelita drażliwego należy rozumieć dwojako. Pierwszym etapem jest modyfikacja diety. Posiłki należy spożywać regularnie i powoli – 5 niewielkich posiłków w ciągu dnia, jedzonych bez pośpiechu to optymalny sposób żywienia dla naszych jelit. U osób z przewagą zaparć niezbędne jest wprowadzenie do diety większej ilości błonnika. Dobry efekt może też przynieść rezygnacja z niektórych pokarmów – np. silnie wzdymających roślin strączkowych oraz szybko fermentujących cukrów prostych. Nawet u 30% osób chorujących na IBS występuje nadwrażliwość na gluten, niezwiązana z celiakią, warto więc podjąć próbę wyeliminowania tego elementu z diety. Elementem korzystnie wpływającym na prawidłową pracę jelit jest także regularna aktywność fizyczna. Ponadto pomocna może się okazać farmakoterapia – leki przeciwbiegunkowe oraz przeciw zaparciom, a także preparaty zmniejszające objawy wzdęć, takie jak lek Espumisan®, mogą przyczynić się do poprawy komfortu życia chorego.

Aspekt psychiczny

Szacuje się, iż nawet 70-90% osób, u których występują objawy zespołu jelita drażliwego, cierpi na zaburzenia nastroju. Uważa się, że choroba ta może być także skutkiem przeżycia traumatycznego wydarzenia lub przewlekłego stresu. Osoby, które mimo zmian dietetycznych i farmakoterapii wciąż cierpią na objawy IBS, powinny koniecznie skonsultować się z psychologiem lub lekarzem psychiatrą. Nawet u kilkudziesięciu procent chorych objawy ze strony układu pokarmowego znikają całkowicie po zastosowaniu leków przeciwdepresyjnych. Leki te używane są nie tylko do walki z obniżeniem nastroju, ale także z zaburzeniami lękowymi oraz obsesyjno-kompulsywnymi. Skuteczną metodą leczenia psychogennych przyczyn IBS może się także okazać psychoterapia – wprawdzie jest to długotrwała i często kosztowna metoda leczenia, jednak u wielu pacjentów pozwala na trwałą zmianę elementów osobowości powodujących cierpienie psychiczne i fizyczne, np. ze strony układu pokarmowego. Istnieje obecnie wiele nurtów psychoterapeutycznych i różne metody mogą być odpowiednie dla różnych osób. Najważniejsze jest jednak to, by nie wstydzić się swoich problemów i podchodzić do swojego organizmu jako całości, w której jeden element oddziałuje na drugi. Pamiętajmy, że do zachowania zdrowia potrzebujemy zarówno dobrostanu fizycznego jak i psychicznego, zaś problemy w obrębie jednego z nich zazwyczaj wpływają na drugi.