Clara Törnvall: Autystki. O kobietach w spektrum
Książka Clary Törnvall, dziennikarki Szwedzkiego Radia, która w wieku czterdziestych dwóch lat dostała diagnozę wysokofunkcjonującego autyzmu, mieści się na pograniczu eseju i osobistego reportażu.
Autorka odtwarza swoją drogę do diagnozy, zdaje relacje z kolejnych wizyt u psychologów i psychiatrów, sięga po wspomnienia z dzieciństwa i młodości, przywołuje doświadczenia z okresu wczesnej dorosłości. Opowiada o swoich snach i lękach, o relacjach, czy raczej ich braku. Diagnoza ją wyzwala z pęt niewiedzy i poszukiwań, ale też inspiruje do „śledztwa” dotyczącego historii i stanu współczesnego autyzmu i autystów w Szwecji i na świecie.
Swoje dociekania Törnvall prowadzi między innymi w mediach społecznościowych w grupach autystycznych kobiet. W ten sposób dociera do kilku kobiet, które odwiedza i których przypadki opisuje. Jest to między innymi młoda, samotna matka, którą ratują rutyny, starsza artystka wielbiąca kolor zielony najlepiej czuje się w otoczeniu natury, dziewczyna w pokoju oblepionym plakatami z Marilyn Monroe. Żadna z nich nie odnalazła się na rynku pracy, w ogóle w innych kontekstach społecznych niż prywatne. Tylko własnymi siłami musiały budować swoje światy.
W „Autystkach” znajdziemy zarówno sporo faktografii, jak i baśni i mitów. Przywołani są najważniejsi badacze autyzmu, od Hansa Aspergera i Grunię Suchariewą po współczesnych amerykańskich specjalistów, także tych, którzy sami pozostają w spektrum. Z drugiej strony autorka przypomina Brunona Bettelheima i jego rozważania na temat mitów. Pojawiają się tu także baśnie ludowe, dowodzące, że wiele jej bohaterek, traktowane jako inne, odstające od reszty, nazywane „świętymi szaleńcami”, to właśnie przykłady spektrum.
Clara Törnvall: Dziennikarka zajmująca się kulturą i producentka. Przygotowuje audycje dla szwedzkiego radia publicznego i telewizji, publikuje teksty. „Autystki. O kobietach w spektrum” to jej pierwsza książka, napisała ją w wieku 42 lat po otrzymaniu diagnozy autyzmu wysokofunkcjonującego.
