Niezwykle fascynującą, ale zarazem trudną dziedziną nauki jest anatomia człowieka. Zajmuje się ona badaniem struktury, a także organizacji naszego ciała. Jej zrozumienie jest kluczowe dla medycyny, biologii oraz innych nauk o zdrowiu. Dzieli się ją na dwie główne gałęzie: anatomię makroskopową, badającą struktury widoczne gołym okiem, i mikroskopową, która bada tkanki i komórki na poziomie mikroskopowym. Istnieje jednak więcej rodzajów anatomii.
Rodzaje anatomii człowieka
W anatomii wyróżnianych jest co najmniej kilka rodzajów. W podstawowym przedziale znajdują się oczywiście anatomia makroskopowa i mikroskopowa. Z drugą ściśle powiązane są takie dziedziny medycyny jak: cytologia i histologia. Anatomia człowieka dzieli się także na:
- anatomię prawidłową – zajmuje się zdrowo zbudowanymi osobnikami, opisuje budowę prawidłowych struktur organizmu,
- anatomię patologiczną – opisuje zmiany chorobowe, jakie zachodzą w narządach. Koncentruje się głównie na zmianach w ciele człowieka, które spowodowane są różnymi schorzeniami,
- anatomię radiologiczną – odpowiada za opisywanie ludzkiego organizmu przy użyciu zdjęć rentgenowskich układu kostnego, rozwinięta jest na szerszą skalę, obejmując wszelkie badania USG, RTG czy też rezonans magnetyczny,
- anatomię topograficzną – zajmuje się położeniem narządów w ustroju, jak i względem siebie,
- anatomię plastyczną – bada zewnętrzne i wewnętrzne kształty proporcji poszczególnych części ciała,
- anatomię czynnościową – opisuje narządy znajdujące się w ludzkim organizmie pod względem funkcjonalnym.
Podstawy anatomii
Do głównych części ludzkiego ciała zalicza się głowę, szyję, tułów oraz kończyny górne i dolne. Prawidłowy zarys jego budowy jest podobny u każdego człowieka. Jednak pomiędzy poszczególnymi osobami istnieją pewne różnice – to właśnie ze względu na nie, każdy różni się od siebie długością kończyn. Proporcje pomiędzy wspomnianymi podstawowymi elementami ludzkiego ciała są podobne, lecz nie identyczne. Warto wspomnieć, że ulegają one zmianie wraz z upływającym czasem i wiekiem.
Na początku życia wysokość głowy to aż ¼ długości całego ciała. Z czasem dochodzi do zwiększenia się rozmiarów tułowia oraz kończyn. Ostatecznie głowa wraz z tułowiem stanowią około 50% długości całego ciała. Znacznie zmienia się stosunek wzrostu do wysokości głowy – początkowo było to 25% długości całego ciała. W życiu dorosłym wartość ta odpowiada 10-15%.
Podstawowe pojęcia wykorzystywane w anatomii
W tej dziedzinie medycyny wykorzystywanych jest sporo terminów, które dla osób niemających wiele wspólnego z tą nauką, są całkowicie obce. Dotyczy to przede wszystkim osi, płaszczyzn i linii ciała. Do osi zalicza się:
- oś pionową – jest ona prostopadła do płaszczyzny, na której stoi człowiek,
- oś poprzeczną – łączy dwa punkty, które położone są na tej samej wysokości, znajdujące się po lewej i prawej stronie ludzkiego ciała,
- oś strzałkową – ta rozciąga się od przodu do tyłu. Jest także prostopadłą do osi poprzecznych i podłużnych.
