Alergia na gluten czy celiakia? Poznaj różnice między tymi przypadłościami

Od kilku lat toczy się dyskusja nt. szkodliwości glutenu. Niektórzy twierdzą nawet, że konsumpcja pieczywa pszennego i żytniego może prowadzić do otyłości, trądziku i chorób nowotworowych. Jak jest w rzeczywistości? Czym różni się alergia na gluten od celiakii?

Czym jest gluten, który w krótkim czasie obrósł tak złą sławą? Z punktu widzenia chemii stanowi on mieszaninę białek – gluteniny i gliadyny, występują one w pszenicy, pszenżycie, życie i jęczmieniu. Gluten ze względu na swoje właściwości odgrywa kluczową rolę w przemyśle piekarniczym. To właśnie on w trakcie wyrabiania ciasta nadaje mu ciągliwą konsystencję. Osoby, które konsumują różne rodzaje pieczywa, z pewnością zauważyły różnicę między chlebem pszennym, żytnim a sojowym. Chleb pszenny jest najbardziej puszysty, ponieważ gluten zawarty w mące pszennej tworzy gęstą sieć, która wiąże cząsteczki dwutlenku węgla. Natomiast mąka żytnia zawiera nieco inny rodzaj glutenu, toteż ciasto jest bardziej zwarte. W mące sojowej w ogóle nie znajdziemy tego białka, co przekłada się na zbitą konsystencję ciasta.

Czym jest gluten?
Gluten to białko roślinne, które nie stanowi żadnego zagrożenia dla osób zdrowych. W związku z tym wbrew obiegowej opinii można bez obaw jeść pieczywo pszenne i żytnie. Jego eliminacja, jeśli nie ma ku temu wyraźnych przesłanek, może zakończyć się dla nas niekorzystnie. Pieczywo stanowi źródło wielu cennych składników odżywczych, głównie witamin z grupy B, których niedobór prowadzi do zajadów, anemii i dolegliwości ze strony układu nerwowego. Rezygnując z produktów zawierających gluten, musimy znaleźć inne, równie wartościowe źródła tych substancji. Nie jest to zadanie łatwe, toteż osoby, które zmagają się z alergią na gluten lub celiakią, powinny skorzystać z pomocy dietetyka.

Czym różni się alergia na gluten od celiakii?
Choć w obiegowej opinii alergia na gluten nierzadko funkcjonuje jako zamiennik słowa celiakia, w rzeczywistości to dwie odrębne przypadłość. Łączy je nadwrażliwość na gluten, aczkolwiek ich przebieg wykazuje istotne różnice. W przypadku celiakii mamy do czynienia z chorobą przewlekłą o podłożu genetycznym. U osób dotkniętych tą przypadłością spożywanie glutenu prowadzi do stanów zapalnych w obrębie jelita cienkiego. W miarę upływu czasu zniszczeniu ulegają kolejne kosmki jelitowe, które odgrywają kluczową rolę w procesie wchłaniania składników odżywczych. Nieleczona celiakia prowadzi do upośledzenia we wchłanianiu substancji odżywczych, co z kolei prowadzi do wielu groźnych niedoborów, w tym anemii. Niestety, celiakia w przeciwieństwie do alergii glutenowej nie ustępuje po kilku latach wskutek stosowania diety bezglutenowej. To choroba, która pozostaje z nami na zawsze i wymaga bezwzględnego unikania artykułów spożywczych zawierających gluten.

W przypadku alergii na gluten sytuacja chorego wygląda nieco bardziej optymistycznie. Objawy uczulenia zależą między innymi od wieku chorego i na ogół nie są tak niebezpieczne jak zmiany towarzyszące celiakii. Ponadto z alergii na gluten można wyrosnąć, przez kilka lat przestrzegając zaleceń diety bezglutenowej. W przypadku celiakii jest to niemożliwe. U dzieci alergia na gluten zazwyczaj manifestuje się atopowym zapaleniem skóry, dolegliwości ze strony układu pokarmowego i oddechowego przytrafiają się stosunkowo rzadko. Natomiast u osób dorosłych uczulenie na gluten manifestuje się pokrzywką, wstrząsem anafilaktycznym, obrzękiem naczynioruchowym lub biegunką. Jeśli na alergię zachorujemy w dojrzałym wieku, objawy będą utrzymywać się przez lata, podczas gdy u dzieci bardzo często wycofują się dzięki przestrzeganiu zaleceń diety bezglutenowej. U dzieci niepożądane dolegliwości pojawiają się już po spożyciu śladowych ilości glutenu. Dorośli z kolei potrzebują większej dawki, by pojawiły się u nich objawy alergii na gluten.

Dieta bezglutenowa
Osoby, u których zdiagnozowano alergię na gluten lub celiakię, powinny bezwzględnie unikać produktów spożywczych zawierających gluten. Tę mieszaninę białek roślinnych – gluteniny i gliadyny, znajdziemy w wielu produktach spożywczych. Nie wystarczy unikać pieczywa i ciast wypieczonych z mąki pszennej, żytniej i jęczmiennej. Należy również zwracać uwagę na etykiety gotowych sosów, wędlin, nabiału, przypraw itp. Spośród produktów dostępnych na rynku najlepiej wybierać te oznaczone symbolem przekreślonego kłosa. Mamy wówczas pewność, iż w zakładzie nie doszło do zanieczyszczenia wyrobu domieszką glutenu.

Więcej informacji nt. alergii na gluten i celiakii znajdziesz na portalu
Mojealergie.pl