Terapia psychodynamiczna jest jedną z głównych form psychoterapii, które są akredytowane i uznawane przez towarzystwa psychologiczne. Osoby korzystające z tego nurtu psychoterapeutycznego mogą liczyć na pogłębiony wgląd, długi proces i szansę na przepracowanie poważnych problemów natury psychicznej. Obok terapii psychodynamicznej stawia się jednak często krótsze formy psychoterapii – np. poznawczo-behawioralną, czy skoncentrowaną na rozwiązaniu. Błędnym jest jednak myślenie, że terapia psychodynamiczna nie ma udowodnionych naukowo sukcesów w leczeniu!
Freud i psychoanaliza
Istnieje wiele nurtów psychoterapii- część z nich posiada bogatą historię i imponujący dorobek. Przeprowadzono wiele wiarygodnych badań naukowych potwierdzających wysoką skuteczność niektórych z nich w leczeniu rozmaitych zaburzeń psychicznych, udowodniono także fakt, że poprawiają one jakość życia pacjentów. Z drugiej strony istnieją również nurty psychoterapeutyczne, których skuteczność nie została zbadana. Jednym z najbardziej popularnych nurtów jest bez wątpienia psychoterapia psychodynamiczna, której początki sięgają czasów psychoanalizy Freuda- jednak od czasów działalności tego słynnego austriackiego neurologa, w świecie psychoterapii wiele się zmieniło. Czy psychoterapia psychodynamiczna spełnia swoją funkcję?
Podstawy teoretyczne
W terapii psychodynamicznej nacisk kładzie się na relację pomiędzy pacjentem/pacjentką a terapetą/terapeutką oraz zachodzące między tymi dwiema osobami interakcje na poziomie emocjonalnym i psychicznym. Bada się i analizuje rozmaite mechanizmy, głównie te nieuświadomione, które rozgrywają się w umyśle osoby poddanej terapii. Stara się rozwiązać konflikty psychiczne, które wpływają na jakość życia i utrudniają funkcjonowanie.
Oprócz psychoanalizy Freuda, na rozwój nurtu psychodynamicznego wpłynęła także teoria relacji z obiektem Klein’a oraz psychologia self Kohut’a. Jednocześnie nurt ten stale się rozwija i czerpie z nowych odkryć w dziedzinie psychologii i psychiatrii.
Czy terapia psychodynamiczna działa?
Odpowiedź brzmi TAK. Istnieje wiele badań klinicznych potwierdzających zarówno długoterminową, jak i krótkoterminową skuteczność terapii psychodynamicznej, w tym badania przeprowadzone na dużych grupach badanych. Ponadto sami terapeuci/terapeutki obserwują pozytywne skutki terapii u swoich klientów/klientek. Należy jednak podkreślić, że skuteczność terapii jest kwestią bardzo indywidualną i zależy od wielu czynników, takich jak np. doświadczenie i odpowiednie wykształcenie terapeuty/terapeutki, korzystanie z superwizji w praktyce terapeutycznej, właściwe rozpoznanie problemów lub zaburzeń pacjenta/pacjentki oraz dostosowanie metod do stanu, w jakim znajduje się dana osoba. Nie należy lekceważyć zaangażowania samego pacjenta/pacjentki- poświęcenie w drodze do wyzdrowienia, wiara we własne możliwości, gotowość do pracy nad sobą mogą znacznie przyspieszyć powrót do zdrowia oraz rozwiązanie doświadczanych trudności. Wsparcie oraz empatia terapeuty/terapeutki również mają tutaj kluczowe znaczenie. Poczucie bezpieczeństwa i zaufanie pomagają w przebiegu terapii.
Czy terapia psychodynamiczna sprawdzi się u każdego?
Udowodniono skuteczność terapii psychodynamicznej w leczeniu zaburzeń lękowych, depresyjnych, a także zaburzeń osobowości. W przypadku wymienionych zaburzeń istnieje duża szansa na poprawę codziennego funkcjonowania oraz samopoczucia pacjenta/pacjentki. W badaniach porównawczych z innymi nurtami terapeutycznymi (w tym powszechnie cenioną terapią poznawczo-behawioralną), wykazano, że terapia psychodynamiczna cechuje się porównalną skutecznością. Istnieją pewne przeciwwskazania do podjęcia terapii psychodynamicznej- są nimi między innymi zmaganie się z aktywnym uzależnieniem oraz zdiagnozowany stan psychotyczny. W wymienionych przypadkach należy najpierw ustabilizować stan pacjenta/pacjentki, zalecane jest także poddanie się ewentualnej terapii uzależnień. Po podjęciu tych kroków można rozpocząć terapię psychodynamiczną.
Podsumowując, terapia w nurcie psychodynamicznym wykazuje wysoką skuteczność, także w porównaniu z innymi nurtami. Ma ona bogatą historię, a przy tym stale rozwija swoje założenia. Jest w stanie poprawić jakość życia osób cierpiących na rozmaite zaburzenia psychiczne. Należy jednak pamiętać, że każdy przypadek powinien być rozpatrywany indywidualnie i coś, co sprawdzi się w leczeniu jednej osoby, niekoniecznie będzie skuteczne dla innej osoby. Mimo to analizując dostępne badania bez wątpienia możemy dojść do wniosku, że terapia psychodynamiczna jest terapią godną polecenia.
Artykuł przygotował psycholog, Dominik Haak z Warszawy
