Kasztany jadalne – właściwości i przepisy na dania z kasztanów

10 listopada 2015, dodał: Marta Dasińska

Artykuł zewnętrzny

W sezonie jesiennym warto przygotować sobie na przekąskę kasztany jadalne. Kasztan jadalny bywa w Polsce uważany za rarytas. Co prawda drzewo to nie rośnie w naszym kraju (kasztanowiec, który znamy z dziecięcych zabaw, nie nadaje się do spożycia), ale kasztany jadalne można kupić chociażby w większych supermarketach.

Kasztany jadalne powszechnie występują nad Morzem Śródziemnym, w Azji mniejszej i na Kaukazie. Sezon na nie rozpoczyna się jesienią. Można jeść je same, ale można je lekko posolić lub zjeść na słodko polane miodem. Często wykorzystuje się również purée z kasztanów jadalnych do przygotowania ciast i deserów. Można je podawać jako dodatek do dań mięsnych i pieczonych ryb. Poza tym kasztany są ciekawym i niebanalnym pomysłem na farsz do naleśników. Mogą też być składnikiem sałatek i farszów, pasztetów i zup. Świetnie komponują się z wanilią, czekoladą, grzybami, dynią i cieciorką.

Surowy, jadalny kasztan smakuje jak migdał – jest słodki i soczysty. Po uprażeniu swoją konsystencją przypomina ugotowanego ziemniaka, o słodkim orzechowym smaku.

Jak kupić dobre kasztany jadalne:

Marony, bo tak też bywają nazywane jadalne kasztany, wyglądem przypominają brązowe łezki z ostrym zakończeniem (i po tym można je odróżnić od niejadalnych owoców zwykłego kasztanowca). Czasem są niemal okrągłe, pękate, a innym razem nieco spłaszczone – jednak dopóki są twarde pod palcami, dobrze wybarwione i nie pomarszczone, to spokojnie możemy z nich skorzystać. Przy zakupie kasztanów jadalnych należy zwrócić uwagę, aby były one ładne, lśniące, nieuszkodzone, bez okrągłych dziurek oznaczających robaka w środku i przebarwień. Powinny być dość ciężki. Lekkie mogą być wysuszone w środku. Przy potrząśnięciu kasztanem powinno się mieć uczucie, że są pełne w środku. Jeśli kasztan będzie się poruszał w środku to oznacza to, że jest wysuszony. Dobrze jest również kasztany powąchać. Nie powinno się wyczuwać pleśni. Kasztany najlepiej wykorzystać od razu, ponieważ źle przechowywane już po tygodniu nie będą się nadawały do jedzenia. Aby wydłużyć ich zdatność do spożycia warto trzymać je w lodówce lub piwnicy. Spakowane w foliowy woreczek lub plastikowe pudełko na żywność mogą leżeć w zamrażarce nawet ponad rok. Mrozić można zarówno kasztany świeże jak i ugotowane.

Właściwości kasztanów jadalnych:

Cechują się dużą zawartością skrobi, błonnika, cukru i białka, co czyni je odżywczą, acz lekkostrawną przekąską, a przy tym zawierają sporą ilość witamin i soli mineralnych, np. witaminy B, C, E, K, żelazo, potas, cynk, magnez, wapń, fosfor. 100 g tych produktów zawiera tyle samo witaminy C co 100 g cytryny. Dzięki temu mają dobroczynny wpływ na nasz układ immunologiczny – wzmacniają organizm i przeciwdziałają infekcjom. Jadalne kasztany mają też sporo potasu, dlatego polecane są osobom uprawiającym sporty. Zawierają także lecytynę. Jednak na tym nie koniec, gdyż mają również pozytywny wpływ na naczynia krwionośne (w tym żylaki), układ odpornościowy, pamięć, koncentrację i pomagają zwalczyć stres. Dodatkowo nie zawierają glutenu, dzięki czemu mogą je spożywać osoby chore na celiakię. Kasztany zawierają około 1/5 zalecanej porcji dziennego spożycia błonnika, który jest niezbędny, aby pomóc obniżyć poziom cholesterolu we krwi. Produkty te również bogate są w także bogate w nienasycone kwasy tłuszczowe, takie jak kwas oleinowy i kwasy palmitolejowy, co według naukowców może prowadzić do do zwiększania poziomu „dobrego” cholesterolu. Ze względu na sporą dawkę kwasu foliowego, ten rodzaj przekąsek poleca się osobom, które cierpią na niedobór tego składnika, a także przyszłym mamom. Są lekkostrawne, można więc je jeść w praktycznie każdym wieku, chociaż są bardzo kaloryczne (ok. 180 kcal na 100 g).

Najpopularniejszymi metodami na przygotowanie kasztanów jadalnych jest pieczenie ich w piekarniku lub gotowanie w wodzie. Osobiście preferuję kasztany z piekarnika.

Pieczone kasztany jadalne:

Składniki: kasztany jadalne

Przygotowanie:

Kasztany umyć, osuszyć i naciąć wypukłą stronę na krzyż. Przełożyć do garnka, zalać wodą i pozostawić na co najmniej 30 minut w wodzie. Kasztany powinny pozostać na dnie garnka. (Pływające na powierzchni kasztany najprawdopodobniej są uszkodzone lub robaczywe). Następnie osuszyć, przełożyć na blachę wypukłą stroną do góry. Piekarnik rozgrzać do temperatury 200°C. Na dnie piekarnika postawić naczynie żaroodporne z gorącą wodą. Kasztany piec ok. 25 minut, aż łupinka przy nacięciach otworzy się, wygnie się na zewnątrz. Obierać od razu gorące. Należy ściągnąć łupinkę łącznie ze znajdującą się pod nią skórką. Do jedzenia nadają się tylko żółte kasztany. Ciemne są zepsute i należy je wyrzucić. Podawać od razu na ciepło. /Źródło: www.domowe-gotowanie.pl/

Kasztany duszone:

Składniki:
– 250 g obranych, podgotowanych kasztanów
– 1 obrana i posiekana łodyga selera
– 2 posiekane szalotki
– 1 listek laurowy
– 3 łyżki masła
– 100 ml białego wina
– 100 ml rosołu
– sól, pieprz

Przygotowanie:

Na rozgrzanym maśle zeszklić szalotkę i seler naciowy. Dodać kasztany, listek, przyprawy, chwilę posmażyć. Zalać winem, zagotować. Po chwili zalać rosołem i dusić, aż płyn mocno się zredukuje, a kasztany będą miękkie. Opcją smakową może być zastąpienie białego wina porto lub dodanie do smażonych warzyw pokrojonego w kostkę wędzonego boczku.

Gotowane kasztany jadalne:

Składniki: kasztany jadalne

Przygotowanie:

Kasztany umyć, osuszyć i naciąć wypukłą stronę na krzyż. Przełożyć do garnka, zalać wodą i pozostawić na co najmniej 30 minut w wodzie. Kasztany powinny pozostać na dnie garnka. (Pływające na powierzchni kasztany najprawdopodobniej są uszkodzone lub robaczywe). Następnie gotować kasztany przez ok. 30 minut. Można dodać do wody szczyptę soli. Obierać od razu gorące. Należy ściągnąć łupinkę łącznie ze znajdującą się pod nią skórką. Do jedzenia nadają się tylko żółte kasztany. Ciemne są zepsute i należy je wyrzucić. Podawać od razu na ciepło. /Źródło: www.domowe-gotowanie.pl/

Zupa z kasztanów

Składniki:
– 25 dag kasztanów
– 1 l bulionu (mięsno-warzywny) lub rosołu
– kawałek selera naciowego
– 2 łyżki śmietany do zup
– łyżka masła
– sól, pieprz
– grzanki

Przygotowanie:

Kasztany, bez znaczenia czy gotowane, czy prażone, ale na pewno obrane z łupinek i skórek wrzucamy do garnka i zalewamy bulionem. Kiedy woda zacznie się gotować, to dorzucamy do niej pokrojonego selera i całość dusimy 45 minut. Pod koniec gotowania doprawiamy do smaku solą i pieprzem, a po ugotowaniu masłem i śmietaną. Na koniec miksujemy całość na jednolitą masę i ozdabiamy pokrojonymi grzankami.

Purée kasztanowe

Składniki:
– 30 kasztanów
– 1 łyżka cukru
– 120 ml wody (pół szklanki)
– odrobina masła

Przygotowanie:

Kasztany pieczemy, obieramy ze skórki i drobno siekamy. Następnie z wody i cukru robimy syrop, dodajemy kasztany i trzymamy na małym ogniu przez około 15 minut, mieszając, aby się nie przypaliło. Następnie miksujemy blenderem na jednolitą masę. Tak przygotowane purée możemy dodawać do ciast lub zrobić z niego krem dodając śmietanki lub jogurtu.

Ciasto kasztanowe

Składniki:
– 150 gramów masła
– 100 gramów cukru
– 4 żółtka i 4 białka
– porcja purée z kasztanów
– 100 gramów mąki
– mała łyżka proszku do pieczenia
– szczypta soli
– 4 twarde gruszki
– polewa czekoladowa

Przygotowanie:

W garnku mieszamy masło z cukrem i żółtkami. Mieszamy do momentu, aż kolor masy stanie się jasnożółty. Do masy dodajemy purée kasztanowe i wszystko dokładnie mieszamy. Oddzielnie mieszamy mąkę z proszkiem do pieczenia. Oddzielnie białka jaj ubijamy z solą. Małymi porcjami do purée z kasztanów wlewamy – po kolei i na zmianę – białka z solą i mąkę z proszkiem do pieczenia. Cały czas mieszamy. Masa powinna być jednorodna, gęsta, a kasztany mają nadać jej szary odcień. Wylewamy ciasto na blachę poprzednio nasmarowaną masłem. Gruszki obieramy ze skórki i wycinamy z nich pestki. Kroimy je na 8 plasterków, które układamy na wierzchu ciasta. Rozgrzewamy piekarnik do 160 stopni. Wkładamy blachę z ciastem do rozgrzanego piekarnika i pieczemy około 40 minut. Po wyjęciu z piekarnika ciasto studzimy i dekorujemy polewą czekoladową (lub inną).

Kasztany jadalne w karmelu

Składniki:
– 600 g kasztanów
– niepełna szklanka cukru
– 1 łyżka masła
– 1 łyżka rumu

Przygotowanie:
Kasztany przepłukać, ponacinać i zalać wodą. Gotować 20 min. Odcedzić, lekko przestudzić i obrać ze skorupek. Na suchą patelnię wsypać cukier i mieszając rozpuścić, dodać maso, szybko i energicznie mieszając, następnie dodać kasztany i mieszać by całe umoczyły się w karmelu, na koniec skropić rumem i szybko zdjąć na duży talerz lub tace rozkładając osobno by się nie posklejały. Wystudzić.

Karkówka z kasztanami

Składniki:
– 1 główka czerwonej kapusty
– 1 duża cebula
– 6 sznycli ze schabu karkowego (ok.1,2 kg z kością)
– 2 łyżki oleju
– 1 mały pęczek pietruszki naciowej
– 1 gałązka świeżego tymianku lub szczypta suszonego
– 2 listki laurowe
– 2 ząbki czosnku
– 24 obrane kasztany
– 1/2 szklanki białego wina
– sól
– pieprz

Przygotowanie:

Kapustę szatkujemy, cebulę siekamy niezbyt drobno. Mięso podsmażamy z obu stron przez pięć minut na tłuszczu, najlepiej w garnku z grubym dnem, w którym będziemy następnie dusić potrawę. Po trzeciej minucie dorzucamy cebulę, uważamy, by się nie przypaliła. Dorzucamy kapustę, pietruszkę, tymianek, listki laurowe i rozgnieciony czosnek oraz kasztany (jeśli są surowe; jeśli już podgotowane, włożymy je po dwudziestu minutach), dolewamy wino. Doprawiamy solą i pieprzem. Po wyjęciu pietruszki i listków laurowych podajemy kotlety na półmisku, otoczone kapustą z kasztanami.

Kasztany z jabłkami:

Składniki:
– 25 dag białej cebuli
– 4 dag masła do smażenia
– 50 dag kasztanów
– 10 ml rosołu
– 4-6 łyżek białego wina
– 2 kwaśne jabłka
– świeżo zmielony pieprz
– 1 łyżeczka majeranku
– sól

Przygotowanie:

Cebule obieramy, kroimy i przesmażamy na maśle. Kasztany gotujemy, a gdy zmiękną ? obieramy. Z jadalnej części robimy purée i przesmażamy je z podsmażoną wcześniej cebulą. Dodajemy do masy rosół oraz wino i dusimy ok. 15-20 min. Jabłka obieramy, kroimy na ósemki (usuwając gniazda nasienne), dodajemy do purée i gotujemy razem jeszcze 5 min. Przyprawiamy pieprzem, majerankiem i solą. (źródło: przepisy.magazyn-kuchnia.pl)

Kasztany z brukselką

Składniki:
– 20 brukselek
– 10 kasztanów jadalnych
– 1 marchewka
– 2 szalotki
– kawałek boczku (opcjonalnie)
– 2 ząbki czosnku
– 2 liście laurowe
– 2 łyżki masła
– 3 łyżki miodu lub syropu klonowego
– 4 ziarna ziela angielskiego
– gałka muszkatołowa
– sól, pieprz
– oliwa z oliwek

Przygotowanie:

Brukselkę myjemy, odkrawamy białą końcówkę, zdejmujemy zewnętrzne liście. Szalotki kroimy w ósemki, czosnek ucieramy na tarce, marchewkę kroimy w paski, a boczek w małą kostkę. W naczyniu żaroodpornym układamy przygotowane warzywa i boczek, doprawiamy solą i pieprzem, dodajemy liście laurowe i ziele angielskie. W garnuszku łączymy miód, masło, utarty czosnek i gałkę muszkatołową. Podgrzewamy, aż do rozpuszczenia masła i polewamy warzywa. Pieczemy w piekarniku nagrzanym do 180 stopni przez 40-45 minut. Kasztany układamy na blaszce płaską stroną do dołu, nacinamy bardzo ostrym nożem na krzyż i pieczemy przez 20 minut w piekarniku nagrzanym do 200 stopni (ja włożyłam je na 15 minut jeszcze z warzywami, a po wyjęciu warzyw zwiększyłam temperaturę i piekłam jeszcze 7-8 minut). Wyciągamy i obieramy jeszcze ciepłe – później kasztany ponownie twardnieją. Kasztany łączymy z warzywami, przekładamy do miseczek i polewamy odrobiną oliwy z oliwek. W razie potrzeby doprawiamy solą.

Risotto z kasztanami

Składniki:
– 32 obrane kasztany jadalne
– 2×50 g masła
– 1 łodyga selera naciowego
– 1 drobno posiekana duża cebula
– 300 g ryżu
– 1 kieliszek białego wytrawnego wina
– około 1 l warzywnego bulionu
– 1 pikantna papryczka
– 50 g pecorino romano
– zielona pietruszka

Przygotowanie:
Kasztany nacinamy w spory X na zaokrąglonej części i gotujemy 10 minut. Sztuka po sztuce wyciągamy z wrzątku i jeszcze gorące obieramy. Na maśle dusimy drobno pokrojony seler naciowy z cebulą. Gdy się zeszklą, wsypujemy ryż i chwilę smażymy. Mieszamy i wlewamy na patelnię białe wino. Dokładamy kasztany i dolewając partiami bulion, gotujemy aż do miękkości ryżu. Papryczkę sprawdzamy pod kątem ostrości – moja była jakaś dziwna, taka w pół drogi, dlatego dałem całą, ze wszystkimi pestkami. Jeśli jest bardzo pikantna, proponuję dać pół. Powinna podkręcić słodki smak kasztanów. Dokładamy na patelnię drugą część masła i starty ser. Mieszamy, wyłączamy gaz, odstawiamy na 2 minuty i gotowe! Podajemy posypane zieloną pietruszką.