Słowo akupunktura pochodzi od łacińskich wyrazów: acus – igła i punctio – nakłucie. W języku chińskim jej nazwa brzmi czen. Filozofia akupunktury zawiera się w zasadzie w jednym słowie: równowaga.
Akupunktura jest najbardziej uniwersalną z metod szeroko pojętej refleksoterapii, czyli leczenia dolegliwości przy wykorzystaniu odruchów układu nerwowego. Prapoczątków akupunktury można doszukiwać się na terenie dzisiejszych Chin i Mongolii, około 5-7 tys. lat temu, choć ostatnie wykopaliska archeologiczne mogą przesunąć ten moment w jeszcze odleglejszą przeszłość. Otóż na terenie Mongolii znaleziono igły krzemienne pochodzące sprzed około 10 tys. lat, które prawdopodobnie były wykorzystywane do akupunktury. Pewne jej odmiany stosowano w starożytnym Egipcie, na Środkowym Wschodzie i w granicach Imperium Rzymskiego, później w Europie Zachodniej, gdy kupcy i misjonarze przynieśli wieści o ciekawych odkryciach Orientu. Pierwszym nowożytnym Europejczykiem opisującym akupunkturę był Michał Boym, polski jezuita, w XVII wieku legat papieski na dwór cesarza Chin. Co do innych polskich tradycji w tym przedmiocie, to na początku XIX wieku na Uniwersytecie Jagiellońskim pisano rozprawy doktorskie na temat akupunktury. Od 1971 roku, po nawiązaniu stosunków dyplomatycznych między Chinami a USA, akupunktura zaczęła zdobywać popularność w Ameryce. W latach siedemdziesiątych XX wieku zaczął się renesans akupunktury w Polsce. Obecnie akupunktura jest uznawana przez Światową Organizację Zdrowia (WHO) za konwencjonalną metodę leczenia.
Większości z ludzi akupunktura kojarzy się z leczeniem bólu. Tymczasem lista wskazań do akupunktury jest doprawdy imponująca, bowiem działa ona przeciwbólowo i leczniczo poprawiając krążenie w naczyniach włosowatych a jednocześnie pobudza organizm do usuwania wolnych rodników. Najlepsze efekty terapeutyczne osiągane są przede wszystkim w zwalczaniu różnych zespołów bólowych: rwy kulszowej, korzonków, zapalenia nerwu trójdzielnego i migreny. Z powodzeniem stosuje się akupunkturę do leczenia nerwic, depresji, chorób narządów ruchu (bóle kręgosłupa, zespół bolesnego barku, choroby reumatyczne, zwyrodnienie stawów, stany pourazowe, bóle mięśni), chorób wewnętrznych (stany zapalne układu oddechowego, zespół jelita drażliwego, choroby układu pokarmowego i inne), uczulenia i alergiczny nieżyty nosa. Akupunktura stosowana jest również w zwalczaniu nałogu palenia, poprawia przemianę materii, przez co pomaga schudnąć, dodaje energii i polepsza samopoczucie oraz pobudza organizm do oczyszczania i pozbywania się nagromadzonych toksyn. Akupunktura jest spójnym systemem medycznym używanym do diagnostyki i leczenia chorób, zapobiegania zachorowaniom i ogólnej poprawy kondycji. Wykazuje skuteczność przy problemach zarówno fizycznych, jak i psychicznych czy emocjonalnych.
Zasady Tradycyjnej Medycyny Chińskiej (TCM) oparte są na dualistycznej (yin/yang) i taoistycznej koncepcji pojmowania natury i zachodzących w niej procesów. Są one wspólne dla wszystkich metod leczniczych wchodzących w jej skład. Akupunktura polega na wkłuwaniu specjalnych pełnych igieł w punkty, leżące wzdłuż przebiegu meridianów. Igły te są lite. Nie maja wewnątrz kanału. Zakończone są ostro, ale w ten sposób by rozsuwać lub przebijać a nie ciąć tkanki. Wykonane są z nierdzewnego, sprężystego stopu. Igły, za pośrednictwem autonomicznego układu nerwowego, poprzez układ krążenia krwi, są w stanie oddziaływać na funkcje organizmu człowieka i normalizować je, powodując tym samym powrót do zdrowia w przypadku zachorowania. Sztuka i nauka akupunktury polega na wyborze miejsc nakłucia i jego głębokości, wprowadzenia przez powłoki ciała igieł oraz takiej manipulacji nimi, aby uzyskać pożądane efekty. Zwykle wybiera się od 1 do 20, przeciętnie 10 punktów. Wszystkie te czynniki determinują bodziec, który jest przekazywany od akupunkturzysty do pacjenta podczas zabiegu. Igły za pośrednictwem autonomicznego układu nerwowego wpływają na ukrwienie narządów i umożliwiają im w ten sposób powrót do normalnego funkcjonowania, gdyż każdy organizm żywy jest homeostatem i, w pewnych granicach, sam koryguje odchylenia od normy. Inaczej mówiąc nakłucia działają na organizm, a pobudzając go powodują powrót do równowagi i uruchamiają proces samouzdrawiania.
Punkty akupunkturowe znajdują się w różnych miejscach na całym ciele. Jeśli dolegliwość dotyczy ograniczonego miejsca np. głowy, to nie znaczy, że igły będą wbijane tylko w głowę. Lekarz dobiera punkty nie tylko ze względu na lokalizację choroby, ale przede wszystkim na podstawie diagnozy według tradycyjnej medycyny chińskiej. Punkty te są poukładane wzdłuż 12 kanałów, zwanych, meridianami, którymi krąży energia bioelektryczna, zwana też energią życiową. Dwanaście meridianów klasycznych oraz osiem meridianów cudownych wiąże powłoki ciała z wnętrzem organizmu ludzkiego i dociera do wszystkich narządów ustroju. Igły pozostają w ciele przeciętnie 15 minut. Ich usunięcie zwykle nie jest bolesne.
Akupunktura nie jest cudowną terapią, panaceum na wszystkie choroby. Bo też nie ma takiej metody leczenia i chyba nigdy nie będzie. Nie ma jednak wątpliwości, że przynosi ulgę wielu chorym, w różnych chorobach. Zaświadczają o tym badania naukowe, prowadzone przez największe autorytety medyczne.
