Dynia to wspaniałe warzywo, które kojarzy się przede wszystkim z jesienią i amerykańskim świętem Halloween. Jednak warto wiedzieć, że miąższ i pestki dyni stanowią bogate źródło wielu składników odżywczych.

Badania na zwierzętach prowadzone na Harwardzie pokazały, że beta-karoten może też hamować rozrost komórek rakowych. Antynowotworowe działanie mają także pestki dyni, które chronią przed rakiem prostaty. Zawierają one sporo witaminy E i cynku, zwalczające szkodliwe wolne rodniki.

Warto więc włączyć dynię do codziennego jadłospisu, zwłaszcza wczesną jesienią, gdy jest najświeższa. Lekkostrawne dyniowe dania nie obciążają przewodu pokarmowego i wspomagają leczenie chorób układu krążenia.

Zalecenia w leczeniu robaczycy: należy wypić jednym łykiem 3-6 łyżek oleju z pestek dyni. taki zabieg stosować przez 2 tygodnie. olej z pestek dyni jest smaczny, ale jeśli żołądek nie toleruje tłuszczu, można spożywać 1 pełną garść nasion, popijając je szklanką mleka. Luźne stolce są częścią pożądanego działania.

Jak kupić dobrą dynię?

Kupując dynię, należy zwrócić uwagę, czy jest zbita i jędrna (niedojrzała nie ma smaku, a przejrzała jest zbyt włóknista). Skórka powinna być gładka, bez plam i uszkodzeń. Łatwiej będzie wtedy dynię przechować. Warzywo to można w całości przechowywać przez kilka miesięcy w suchym, chłodnym i przewiewnym miejscu.

Powszechnie uważa się, że najsmaczniejsza dynia to ta, która nie całkiem dojrzała (uwaga: nie dotyczy to owoców dyni olbrzymiej). Często dynie nadziewa się ryżem, makaronem, innymi warzywami lub gotuje się ją, kisi, a nawet kandyzuje. Prawdziwym przysmakiem smakoszy są natomiast prażone pestki dyni. Najlepiej zrobić je samemu: odsączamy pestki z soku na bibule, suszymy na desce lub talerzu przez noc, a potem przez pół godziny prażymy w piekarniku na złoty kolor. Na końcu solimy wedle uznania.

Z dyni można również zrobić przetwory, które w zimie wyśmienicie smakują i można je wykorzystać na wiele sposobów. Przepis na dżem z dyni to świetny pomysł na przetwory, które otworzymy późną jesienią i zimą, by na chwile przypomnieć sobie smak lata. Na szczęście ten przepis na dżem z dyni jest idealny również dla osób zapracowanych i nie wymaga wielkich umiejętności kucharskich. Nie wymaga wielu składników, a jego przygotowanie nie zajmuje dużo czasu. Wynik końcowy na pewno każdego zachwyci, a co najważniejsze będzie smakował.

Dynia jako „smaczna królowa” w kuchni…

Chyba żadne inne warzywo nie daje tak wielkich możliwości wykorzystania w kuchni jak dynia. Urzeka pięknym kolorem, czaruje delikatnym smakiem. Może być zarówno daniem głównym, deserem, czy przystawką. Można ją też zamknąć w słoiku i przechować do zimy.

Rozmaitość jej kulinarnych zastosowań na całym globie może przyprawić o zawrót głowy. W kuchni kontynentów, w których po raz pierwszy odkryto jej walory, wykorzystuje się ją do dań, zazwyczaj którym towarzyszą słodsze owoce: są to torty i różne ciasta. Amerykanie lubią też dynie w postaci nadzienia do pierożków i jako składnik potraw makaronowych. W Starym Świecie robi się z niej natomiast kompoty, przetwory, napoje, służy też do przygotowania głównych dań.

Kilka propozycji kulinarnych z dyni

Zupa krem z dyni i pomarańczy z kardamonem

• ok. 1 dyni piżmowej
• 1 duża marchewka
• 1 duża cebula
• 2 pomarańcze
• ok. 2 łyżki oleju do smażenia
• 1,5 łyżeczki Kardamon mielony
• 0,5 łyżeczki Chili w torebce
• ok. 1 litr bulionu warzywnego
• 3 łyżki pestek dyni
• 2 łyżki miodu
• sól
• 4 łyżki oleju dyniowego
• rukiew wodna do dekoracji

• Dużą marchewkę obrać i pokroić w bardzo drobną kostkę, dużą cebulę posiekać drobno, ok. 1 kg. dyni piżmowej obrać, oczyścić z pestek i wewnętrznych błonek, następnie pokroić w drobną kostkę.
• W dużym garnku rozgrzać ok. 2 łyżki oleju , podsmażyć na nim marchewkę przez kilka minut, następnie dodać cebulę i smażyć często mieszając.
• Po kilku minutach smażenia marchewki z cebulą, dodać do garnka dynię i podsmażać często mieszając, by dynia nie przywarła do dna. Dwie pomarańcze obrać ze skóry i usunąć białe błonki. Dodać pomarańcze do garnka z warzywami i doprawić całość kardamonem.
• Do garnka z warzywami wlać 0,5 l. bulionu warzywnego i gotować bez przykrycia aż dynia będzie tak miękka, że zacznie się rozpadać. Podczas gotowania wlewać systematycznie jeszcze 0,5 l. bulionu, by zupa ostatecznie nie była zbyt gęsta.
• Na suchej patelni uprażyć 3 łyżki pestek dyni. Gdy dynia ugotowana w bulionie będzie już dostatecznie miękka, zblendować całość do uzyskania jednolitej konsystencji.
• Jeśli zupa jest zbyt gęsta, dodać jeszcze bulionu. Podczas blendowania, do zupy dodać pół łyżeczki chili. Zupę przetrzeć przez sito, by uzyskać kremową konsystencję, posolić i dodać 2 łyżki miodu. Wymieszać całość.
• Podawać z olejem dyniowym, posypane uprażonymi pestkami dyni, udekorowane rukwią wodną.

Gulasz z indyka z dynią i warzywami

Jest to bardzo pożywne i zdrowe danie. Potrzebujemy następujące składniki:

pierś indyka krojonego w kostkę,
do tego cebula,
marchewka pokrojona w słupki,
zielony groszek z puszki,
czerwona fasola,
kapusta pekińska,
i na końcu dynia.

Całość dusimy aż zmięknie, po czym zaprawiamy pomidorami z puszki. Podajemy z kaszą bądź brązowym ryżem.

Zupa – krem z dyni

-2 cebule, które dusimy,
-1 ziemniak pokrojony w plastry, marchew
-niecały kg dyni pokrojonej w kostkę
-olej, masło, czosnek, przyprawy: imbir, kurkuma, kmin mielony, pieprz, sól,

W dużym rondlu podsmażamy na oleju i maśle cebulę oraz czosnek, dodajemy pokrojoną w kostkę marchew, ziemniaka i dynię. Całość zalewamy bulionem warzywnym lub wodą i dusimy pod przykryciem 20 minut, na koniec całość blendujemy doprawiamy do smaku. Zupa z dyni jest bardzo smaczna i niskokaloryczna. Podawać z prażonymi pestkami dyni.

Pestki dyni także warto włączyć do diety. Pestki dyni zawierają głównie cynk i witaminy B. Ich jedzenie pomoże w kłopotach z prostatą i przy schorzeniach skórnych.

Kotlety z dyni

1 szklanka puree z dyni (dynię należy upiec wraz ze skórą a następnie wydrążyć miąższ)
1 średnia cebula i 4 ząbki czosnku
1 łyżeczka oleju
1 łyżka masła
1 jajko
szczypta gałki muszkatołowej, kurkumy, pieprzu
2-3 łyżki drobno posiekanej natki pietruszki
2 łyżki otrąb pszennych lub żytnich
2 – 3 łyżki bułki tartej
olej lub masło klarowane do smażenia

Na patelni podgrzać olej, rozpuść na nim masło dodać cebulę i czosnek. Wrzuć cebulę i smaż aż się zeszkli.
Do puree z dyni dodać podsmażoną cebulę, jajko, gałkę i posiekaną natkę pietruszki. Doprawić solą oraz pieprzem.
Do masy dosypać ulubione otręby oraz tyle bułki tartej, żeby masa była w miarę zwarta i umożliwiła formowanie kotlecików.
Kotleciki obtoczyć w bułce tartej. Smażyć na rozgrzanym oleju lub maśle klarowanym, serwować z dipami lub ulubioną surówką.

Pierożki ravioli z dynią i masłem szałwiowym

Ciasto:

300 g mąki ( 200 g pszennej i 100 g semoliny)
1/2 łyżeczki soli
3 jaja
1 łyżka oliwy
Nadzienie:
450 g upieczonej dyni
30 g startego parmezanu
szczypta świeżo startej gałki muszkatołowej
100 g sera ricotta
sól, pieprz świeżo zmielony
Masełko:
100 g masła
12 – 18 listków szałwi
50 g uprażonych orzeszków pinii
Przygotowanie:

Wymieszać mąkę i sól w dużej misce, zrobić pośrodku wgłębienie i wlać w nie rozbełtane jajka i oliwę. Wyrabiać początkowo za pomocą widelca, a następnie ręką przez ok. 10 minut lub wszystko wykonać mikserem. Jeśli ciasto jest za suche dodać 1 – 2 łyżki wody. Ciasto musi być miękkie, elastyczne i gładkie. Zawinąć ciasto w folię i wstawić do lodówki na 1/2 godziny.
Przygotować nadzienie: rozgnieść dynię widelcem dodać parmezan, gałkę muszkatołową, ricottę, sól i pieprz. Wymieszać. Rozwałkować cienko ciasto. Wyciąć 48-60 krążków o średnicy 6 cm. Nakładać małe porcje nadzienia i docisnąć brzegi. Można też na rozwałkowany placek nakładać małe porcje nadzienia, przykryć drugim plackiem, a następnie podociskać palcami przestrzenie wokół nadzienia i wycinać radełkiem kwadraty. Jeśli brzegi ciasta źle się lepią można je posmarować wodą. Gotować we wrzącej i osolonej wodzie przez 4-5 minut. Jak pierożki się gotują, zrobić masełko szałwiowe.
Rozpuścić masło z dodatkiem listków szałwi i orzeszków piniowych. Polać nim gorące ravioli i od razu podawać*Dynię pokroić na duże kawałki, skropić oliwą z oliwek i piec w temperaturze 200 stopni C przez 25-30 minut w przykrytym naczyniu.

Sałatka z dyni ze szpinakiem

– kawałek dyni
– ocet winny lub sok z cytryny
– liście szpinaku
– 1 łyżka oliwy
– liście szpinaku
– prażone pestki dyni lub słonecznika
– pomidorki koktajlowe
– żółty ser
– pieprz i sól

Dynię obrać, rozkroić na pół, pestki usunąć łyżką, miąższ i pokroić w mała kostkę, posolić, polać 2 łyżkami octu i oliwy i włożyć do salaterki.   Do salaterki dodać umyte liście szpinaku, pomidorki pokrojone na pół, ser i doprawić do smaku. Sałatkę posypać prażonymi pestkami.

Risotto lub kaszotto z dynią i marchewką

Składniki:

– 120 g ryżu lub kaszy pęczak lub bulgur
– 170 g obranej i oczyszczonej dyni
– 1 łodyga selera naciowego
– 1 duża marchewka
– 1 cebula
– 1/2 szklanki białego wytrawnego wina
– 1 1/2 szklanki bulionu warzywnego
– 2 łyżki oliwy z oliwek
– duża szczypta gałki muszkatołowej
– sól i pieprz do smaku, mielony imbir i kurkuma

Na łyżce oliwy podsmażyć cebulę, by się zeszkliła, dodać selera pokrojonego w plastry i marchewkę pokrojoną w półplasterki. Warzywa powinny zmięknąć, ale wciąż pozostać jędrne. Przykryć pokrywką, zdjąć z ognia. Na patelni rozgrzać pozostałą oliwę, wrzucić ryż lub kaszę i lekko obsmażyć. Podlać białym winem, poczekać aż odparuje i wtedy dolać porcjami bulion. Gotować na małym ogniu za każdym razem czekając, aż ryż lub kaszawchłonie płyn. Kiedy zostanie połowa płynu dodać warzywa z patelni oraz pokrojoną w kostkę dynię oraz przyprawy. Cały czas gotować na wolnym ogniu, aż bulion zostanie wchłonięty przez ryż , a warzywa będą miękkie. Ryż jednak nie może wchłonąć całego płynu, powinien powstać raczej gęsty sos.

Racuszki z dyni

– 2 szklanki rozgotowanej dyni,
– 2 jajka,
– 2 szkl. mąki,
– 0.5 l kefiru,
– 1 łyżeczka proszku do pieczenia,
– można dodać 2 kwaśne jabłka,
– olej do smażenia

Dynie obrać ze skórki i pestek, pokroić w drobną kostkę i rozgotować ja na małym ogniu. Tak rozgotowaną dynię odmierzyć w szklance, dodać kefir, proszek do pieczenia, jajka i pokrojone w talarki jabłka. Wszystko ze sobą dokładnie wymieszać i smażyć na małym ogniu. Podać z sałatą, wymieszaną z plastrami jabłek i żurawiną.

Dynia faszerowana

– 1 dynia (o grubej skórce) lub kilka małych
– 300 g czerstwego chleba (pokrojony w kosteczkę)
– pół kilograma pieczarek
– 250 g startego sera
– 4oo ml mleka
– 200 ml śmietany
– (ewentualnie 2-3 jajka)
przyprawy (np. kmin, kolendra, papryka, curry, wg. gustu)
sol, pieprz

Nagrzać piekarnik do temp. 200°
Ściąć górną cześć dyni i wydrążyć ją zostawiając ok. 1 cm miąższu przy skórce.
Pokroić wydrążony miąższ (bez części zawierającej pestki) na małe kawałeczki.  Podsmażyć pieczarki na maśle. Ułożyć na dno dyni nieco chleba, następnie warstwę wydrążonej dyni, pieczarki a na to warstwę sera. Powtórzyć czynność aż do całkowitego wypełnienia dyni najlepiej warstwą sera. Następnie wymieszać mleko, śmietanę oraz przyprawy (i – ewentualnie – roztrzepane w mleku jajka, aby potrawa była bardziej syta) i wlać wszystko do dyni. Przykryć ją odciętą uprzednio „czapeczką” i wstawić do gorącego piekarnika.
Długość pieczenia zależy od wielkości dyni i trwa od 1 do 1,5 godziny.

Ciasto z dynią

– 2 szklanki startej dyni na tarce
-1 szklanka cukru
– 3 jajka
– 3 łyżeczki cynamonu
– 1 łyżeczka sody oczyszczonej
– 1 opakowanie cukru waniliowego
– 3 szklanki mąki
– 1 szklanka oleju

Ubić jajka z cukrem, dodać olej, przesiana mąkę, cukier waniliowy, sodę oraz cynamon. Wymieszać mikserem, a potem dodać starta na jarzynowej tarce dynię i delikatnie całość wymieszać łyżką. Ciasto przełożyć do okrągłej formy, wysmarowanej masłem i wysypanej mąką. Piec 50 minut w 180 stopniach. Wystudzone wyjąć z foremki i obficie posypać cukrem pudrem lub polukrować.

Dynia pieczona z boczkiem

– 6 kawałków dyni
– 6 plasterków wędzonego boczku
– brązowy cukier trzcinowy
– pieprz cayenne
– łyżka oliwy

Ćwiartkę dyni oczyszczonej i obranej ze skórki pokroić w poprzek na plastry nie grubsze niż jeden centymetr. Każdy posypać brązowym cukrem i ostrym pieprzem cayenne. Każdy doprawiony kawałek dyni zawinąć w plaster boczku i ułożyć w żaroodpornym naczyniu lekko wysmarowanym oliwą. Aby boczek się nie rozwinął można nadziać owiniętą nim dynię na wykałaczkę lub obwiązać sznurkiem. Piec ok. 45 min w piekarniku nagrzanym do 180 st. C. Podawać gorące ewentualnie z dodatkiem ulubionego sera (feta lub kozi)

Mus dyniowo – jabłkowy

– 1 kg dyni
– 1 kg jabłek (najlepiej antonówek)
– skórka z 1 cytryny
– łyżka soku z cytryny
– ¾ szklanki cukru

Oczyszczoną z pestek i obraną dynię pokroić w kostkę. Włożyć do rondla, dodać odrobinę wody aby dynia nie przywarła do dna i dusić pod przykryciem na małym ogniu, aż stanie się miękka (ok. 30 min). Jabłka obrać i oczyścić z gniazd nasiennych, pokroić w kostkę i dusić podobnie jak dynię, jednak trzymać je na ogniu krócej – ok. 10 min. Miękkie jabłka i dynie przetrzeć przez sito. Dodać cukier, sok cytrynowy i skórkę otartą z wyparzonej wcześniej cytryny. Pamiętać należy, aby zetrzeć jedynie zewnętrzną, żółtą część skórki. Ciepły mus jest gotowy do jedzenia. Można go również zachować na zimę – wystarczy, że przełożymy jeszcze gorący mus do wyparzonych wcześniej słoików (podane proporcje wystarczą na 4 małe słoiki). Pasteryzować 15 min. w temperaturze ok. 90 st. C. Mus dyniowo – jabłkowy dobrze smakuje zarówno na zimno jak i na ciepło, można dodawać go do naleśników, ciast i lodów.

Dżem z dyni

5 kg dyni
1 kg cukru
4 galaretki brzoskwiniowe lub morelowe
5 łyżek kwasku cytrynowego
2 olejki cytrynowe

Dynię zetrzeć na tarce i rozgotować. Do gotującej dyni dodać cukier, galaretki i zapachy cytrynowe. Smażyć około 30 minut. Następnie bardzo gorące przełożyć do słoiczków i zakręcić. Postawić słoiki do góry dnem i pasteryzować 10 – 15 minut. I gotowe!

źródła: zdrowita.pl, kobietadziennik.pl

Zobacz również:

1. Jesienne dekoracje domu

2. Jak zrobić dekorację z dyni?

3. Czy dynia jest zdrowa: kilka przepisów

4. Jak podać zupę w dyni?