Fizjoterapia w swoim ogólnym znaczeniu znajduje zastosowanie zarówno jako czynnik wspomagający walkę z istniejącą już chorobą, jak również jako profilaktyka w działaniach zapobiegawczych. Odgrywa bardzo ważną rolę w geriatrii. Przede wszystkim służy zwiększeniu zakresu aktywności fizycznej u osób w starszym wieku. Rehabilitacja geriatryczna poprawia sprawność ruchową osób starszych oraz niweluje zagrożenie wystąpienia chorób czy urazów. Ponadto zabezpiecza osoby po 65 r. życia przed postępowaniem ograniczeń sprawności fizycznej, jak i poznawczej.
Jakie jest zastosowanie fizjoterapii w geriatrii?
Większość osób w starszym wieku, do których zalicza się osoby powyżej 65 r. życia, wraz z wiekiem mają coraz większe problemy ze sprawnością ruchową. Spowodowane jest to procesami starzenia się organizmu, brakiem chęci do aktywności fizycznej, a także rutyną siedzącego trybu życia. Ponadto oprócz ograniczonej sprawności ruchowej, zatracana jest także sprawność poznawcza, emocjonalna oraz społeczna.
Pacjenci w podeszłym wieku cenią sobie poczucie niezależności od osób młodszych, członków rodziny czy wyznaczonych opiekunów medycznych. Fizjoterapia stara się umożliwić to w jak największym zakresie. W tym celu niekiedy fizjoterapeuci muszą nauczyć pacjenta poruszania się przy pomocy sprzętu ortopedycznego, który pozwala na chociaż częściowo samodzielne radzenie sobie np. w pracach domowych typu sprzątanie czy przygotowywanie posiłków. Pierwszym krokiem fizjoterapii jest przede wszystkim ocena stanu zdrowia pacjenta, określenie występujących problemów oraz ocena stanu psychosocjalnego.
Jak przebiega proces fizjoterapii u osób starszych?
Proces fizjoterapii w geriatrii przede wszystkim powinien opierać się na indywidualnym podejściu do każdego pacjenta. Program opiera się na prowadzeniu prostych, średnio-zaawansowanych oraz zaawansowanych ćwiczeń indywidualnych lub grupowych. Zalecane jest, aby wysiłek fizyczny nie był zbyt obciążający, tylko przyjemny, odprężający. Ćwiczenia mogą odbywać się w sesjach 30-40 minutowych ok. 3 razy w tygodniu. Pacjent po ćwiczeniach nie powinien odczuwać zmęczenia oraz bólu. Podstawowym elementem programu ćwiczeń są aeroby. W szczególności zalecane są osobom z problemami krążenia oraz tym, które nie są w stanie podejmować się jednej czynności przez dłuższy czas.
Oprócz ćwiczeń aerobowych pacjenci mogą przystąpić także do ćwiczeń poprawiających ich siłę. Poprawa tego czynnika wiąże się z polepszeniem funkcjonowania całego organizmu. Są to ćwiczenia polegające np. na pracy z ciężarem własnego ciała bądź z zewnętrznym ciężarkiem. Innym przykładem terapii mogą być ćwiczenia plyometryczne, takie jak wyskoki czy wypady opierające się na ekscentrycznym skurczu, po czym następuje skurcz koncentryczny. Ponadto wskazane są również piesze wycieczki, jazda na rowerze, nordic walking czy pływanie, które poprawiają sprawność ruchową, a także wydolność krążeniowo-oddechową.
Starzenie się organizmu cechuje się przede wszystkim spowolnieniem ruchów oraz szybszą utratą siły, co wpływa na ograniczenie sprawności fizycznej. Co więcej, zmiany te wpływają na osłabienie procesów życiowych, które spowalniają pracę mózgu. Dlatego też fizjoterapia w geriatrii odgrywa tak pozytywną i ważną rolę w życiu osób starszych. Muszą one zadbać przede wszystkim o swoją kondycję fizyczną, która wywiera ogromny na pozostałe procesy życiowe organizmu.
