Jak wynika z danych Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) zgaga w ciąży to problem dotykający ok. 60% przyszłych mam1. Palący ból w przełyku, powiązany z charakterystycznym, nieprzyjemnym smakiem w ustach stanowi niezwykle dokuczliwą dolegliwość. Doskwiera szczególnie na końcowym etapie ciąży. Zdarza się też, że sporej rzeszy kobiet towarzyszy przez wszystkie cztery trymestry, aż do samego rozwiązania. Bez względu jednak na to, jak często i jak intensywnie się objawia, zgaga w ciąży zawsze wiąże się z potrzebą łagodzenia przykrych objawów.
Zgaga w ciąży – przyczyny
Jak dotąd przyczyny występowania zgagi w ciąży nie zostały dokładnie poznane. Wiadomo, że najczęstszym jej powodem jest refluks żołądkowy, ale patogeneza tej dolegliwości jest złożona. Najprawdopodobniej dużą rolę w jej powstawaniu odgrywa spadek ciśnienia w dolnym zwieraczu przełyku (ang. Lower Esophageal Sphinctr – LES). Badania wykazały, że ciśnienie to jest w końcowych miesiącach ciąży niższe o średnio 50% względem wartości prawidłowej. Poza tym, wśród czynników predysponujących do wystąpienia zgagi i refluksu w ciąży wymienia się:
- anatomię ciężarnej;
- zmiany hormonalne,
- zwiększone ciśnienie w jamie brzusznej, spowodowane rosnącym uciskiem macicy na żołądek;
- nieprawidłowe opróżnianie żołądka,
- występowanie zgagi przed ciążą;
- epizody refluksu podczas wcześniejszych ciąż;
- uwarunkowania psychologiczne. 2,3
Zgaga w ciąży – objawy
U wielu kobiet zgaga na początku ciąży właściwie nie występuje, ale nie jest to regułą. Zwykle natomiast pojawia się w dwóch ostatnich trymestrach i przybiera na sile zwłaszcza przed porodem. Typowym objawem jest uczucie pieczenia w obrębie przełyku spowodowane przedostającym się do niego kwasem żołądkowym, który podrażnia lokalnie błonę śluzową. Towarzyszy temu zwykle gorzko-kwaśny smak w jamie ustnej i gardle, niekiedy także bóle w okolicach mostka oraz żołądka, określane jednak częściej uczuciem dyskomfortu. Wiele ciężarnych uskarża się ponadto na problemy w przełykaniu. 4
Jak sobie radzić?
Co na zgagę w ciąży – to pytanie pada niezwykle często. Niekiedy wystarcza tylko sama zmiana diety i eliminacja z niej potraw tłustych oraz ostrych.5 Gdy jednak to nie pomaga, z pomocą mogą przyjść konkretne preparaty. W tej kwestii przyszłe mamy miewają sporo wątpliwości. Związane są one głównie z niepewnością czy dany środek nie zaszkodzi dziecku. Zgaga leczenie – do dyspozycji ciężarnych pozostaje jednak spory wybór bezpiecznych leków. Warto także pamiętać o sprawdzonych, domowych sposobach, które równie skutecznie potrafią przynieść ulgę.
Leki na zgagę w ciąży
Do uznanych preparatów zalecanych przy zgadze w ciąży należą alkalia, czyli leki zobojętniające. Najczęściej zawierają w składzie węglan wapnia, sole glinu lub magnezu. Działanie tego typu środków polega na neutralizacji wytwarzanego w żołądku kwasu solnego i jego zamianę w wodę oraz sole mineralne. Alkalia nie wchłaniają się do krwiobiegu, powodują szybkie łagodzenie dokuczliwych objawów refluksu w ciąży. Prezentują ponadto wysoki profil bezpieczeństwa i są dobrze tolerowane.6
Kolejną grupę leków rekomendowanych na zgagę i nadkwaśność w ciąży stanowią środki o działaniu miejscowo osłaniającym. Zaliczają się do nich preparaty zawierające kwas hialuronowy oraz siarczan chondroityny. Ich mechanizm działania związany jest z tworzeniem ochronnej warstwy na powierzchni błony przełyku. Dzięki temu uszkodzenia w jego obrębie goją się szybciej. Skuteczność środków o działaniu osłaniającym potwierdzają badania kliniczne, kontrolowane placebo. Niewątpliwą zaletą tych preparatów jest szybki początek działania i efekt utrzymujący się do kilku godzin.7
Domowe sposoby na zgagę w ciąży
Przykre dolegliwości związane ze zgagą w ciąży można ponadto łagodzić ,stosując nie mniej skuteczne tradycyjne sposoby. Znały je już nasze babki, dlatego warto przyjrzeć się im bliżej. Najpopularniejsze domowe metody to:
– zażywanie ziołowych naparów z rumianku i kłącza imbiru (imbir łagodzi także mdłości w ciąży, co potwierdza wiele badań);
– picie wody z dodatkiem niewielkiej ilości sody oczyszczonej lub octu jabłkowego;
– picie mleka, kefirów lub jogurtów naturalnych (choć ten sposób, nie wszystkim pacjentkom służy);
– spożywanie migdałów 8,9,10.
Zgaga w ciąży – cenne wskazówki
Należy także podkreślić znaczenie zmiany codziennych nawyków. Pozornie niewielkie modyfikacje, mogą bowiem przynieść znamienne korzyści, np. jeśli zgaga w ciąży występuje w nocy. Na co więc warto zwrócić uwagę? Oto kilka wskazówek:
– stosowanie zdrowej, lekkostrawnej diety, ograniczającej spożycie tłuszczów i pikantnych potraw;
– spożywanie posiłków częściej, w mniejszych ilościach;
– unikanie jedzenia na krótko przed snem;
– rezygnacja z mocnej kawy, herbaty i napojów gazowanych;
– spanie z głową uniesioną nieco powyżej linii tułowia;
– unikanie gwałtownych zmian pozycji ciała 11.
Biorąc pod uwagę, że zgaga to jedna z najbardziej dokuczliwych ciążowych dolegliwości , nie ulega wątpliwości, że jej objawy należy łagodzić. Pomóc w tym mogą zarówno dostępne w aptekach, wybrane leki na zgagę, ale i bardziej tradycyjne metody. Łączenie ich, przy jednoczesnym wprowadzeniu właściwych nawyków, sprzyjających znoszeniu objawów, może przynieść naprawdę dobre efekty.
Bibliografia:
- WHO recommendation on interventions for the relief of heartburn during pregnancy
- https://www.researchgate.net/publication/26751721
- https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/8047482/
- http://www.czytelniamedyczna.pl/803,ciazowe-dolegliwosci-sposoby-zapobiegania.html
- https://www.niddk.nih.gov/health-information/weight-management/healthy-eating-physical-activity-for-life/health-tips-for-pregnant-women
- https://www.researchgate.net/publication/321442533
- Postępowanie u pacjentów z objawami choroby refluksowej przełyku – rekomendacje dla lekarzy rodzinnych
- https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/20824863/
- https://www.doz.pl/czytelnia/a15086-Zgaga__przyczyny_objawy_leczenie_domowe_sposoby
- https://ptfarm.pl/pub/File/bromatologia_2011/3/298-304.pdf
- https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/26348641/
