Panuje powszechne przekonanie, że cholesterol to coś, co zagraża naszemu zdrowiu, przyczynia się do chorób układu krążenia takich jak zawał, udar mózgu bądź miażdżyca. Tymczasem prawda wygląda nieco inaczej, bowiem cholesterol to niezbędny składnik każdej ludzkiej komórki umożliwiający jej prawidłowe funkcjonowanie, który zaszkodzić nam może dopiero w określonych okolicznościach.
Cholesterol to związek, który jest wytwarzany przez nasz organizm. Od 60 do 80 proc. tej substancji produkuje wątroba. Przyczynia się ona do produkcji kwasów żółciowych, a także hormonów, ułatwia przyswajanie witaminy D. Jest więc potrzebna dzieciom, które wkraczają w okres dojrzewania i zaczynają rosnąć, ale również może przyczynić się do wystąpienia wielu poważnych chorób. Problemy z cholesterolem na początku nie dają o sobie znać, nie zdradzają żadnych charakterystycznych objawów, dlatego najlepiej poddawać się profilaktycznie regularnym badaniom.
Skąd zła opinia cholesterolu?
Organizm wytwarza cholesterol, a lipoproteiny mają zadanie go transportować. Proteina LDL przenosi cholesterol z wątroby do tkanek, zaś HDL pokonuje drogę odwrotną. – Ta pierwsza zwana jest potocznie złym cholesterolem, ponieważ bardzo łatwo się utlenia i osadza na ściankach tętnic, a druga kojarzona jest z dobrym cholesterolem, gdyż jej zadaniem jest usuwanie nadmiaru cholesterolu z organizmu i odtransportowanie go z powrotem do wątroby. Tak naprawdę o tym, czy jesteśmy zdrowi nie decyduje stężenie jednej czy drugiej lipoproteiny, ale ich poziom stężenia w stosunku do siebie – mówi dr n. med. Hanna Stankowiak-Kulpa z poznańskiego szpitala Med Polonia.
Paradoksalnie, osoby, które mają w organizmie za mało dobrego cholesterolu są o wiele bardziej narażone na ryzyko pojawienia się groźnych chorób niż te, które mają w organizmie zbyt dużo cholesterolu złego. Dzieje się tak dlatego, że o wiele trudniej podwyższyć poziom HDL niż obniżyć LDL.
Jak zadbać o odpowiedni poziom cholesterolu?
Choć cholesterol wytwarzany jest przede wszystkim w organizmie, zdawać by się mogło, że dieta i nasze nawyki żywieniowe nie mają aż tak dużego znaczenia. Tymczasem jest odwrotnie, bowiem w zależności od ilości przyswojonego cholesterolu, który dostarczamy wraz z pokarmem do organizmu, wątroba zmniejsza lub zwiększa produkcję tego lipidu.
Żeby obniżyć produkcję złego cholesterolu, należy unikać produktów bogatych w tłuszcze przetworzone (tzw. tłuszcze trans), czyli tych, które łatwo spotkać w jedzeniu fast food oraz wszelkiego rodzaju wyrobach cukierniczych, chipsach, tłuszczach zwierzęcych. Najlepiej odstawić mięso wołowe oraz wieprzowe. Powinniśmy też unikać smażenia potraw. – Chcąc poprawić swoje wyniki badań należy spożywać produkty duszone lub gotowane na parze, a także te, które są bogate w kwasy omega-3. Występują one w tłustych rybach morskich i są bardzo zdrowe – mówi dr n. med. Hanna Stankowiak-Kulpa z poznańskiego szpitala Med Polonia. Sprzymierzeńcem dla naszego organizmu w walce z cholesterolem jest też likopen, który spotkać można w pomidorach i przetworach pomidorowych oraz allicyna występująca w czosnku. Do diety warto też włączyć oliwę z oliwek oraz olej lniany i rzepakowy, płatki owsiane, orzechy. Biały makaron, ryż, pieczywo należy zastąpić pełnoziarnistymi odpowiednikami.
Dieta to nie wszystko
By zapobiegać szkodliwym chorobom, do powstania których przyczynia się cholesterol, nie wystarczy tylko zmienić diety. Pamiętać należy, że w takiej walce trzeba działać kompleksowo, a więc nie tylko nasz sposób odżywiania, ale też sposób życia powinien ulec zmianie. Stres, palenie papierosów, picie kawy w dużych ilościach nie stoją po naszej stronie. Alkohol również bardzo nam szkodzi, choć w tym przypadku dopuszcza się jeden wyjątek. Potwierdzono, że czerwone wytrawne wino, które zawiera przeciwutleniacze, pite w ilości do 125 ml dziennie może obniżyć poziom LDL.
Nie wolno też zapominać o regularnym uprawianiu sportu. Rekomendowana jest aktywność fizyczna o typie wytrzymałościowym, czyli jazda na rowerze, długie spacery, pływanie, jogging. Ważne jest wyrobienie nawyku ćwiczenia od 30 do 60 minut dziennie, co korzystnie wpływa nie tylko na parametry metaboliczne, takie jak stężenie cholesterolu i glukozy we krwi, ale również na obniżenie masy ciała, ciśnienia tętniczego oraz poprawę wyglądu i samopoczucia.
