Wątrobę masz jedną, więc dbaj o nią

Co robi wątroba?

Wątroba to fascynujący organ. Rozbudzała wyobraźnię już w starożytności. Nie na darmo Prometeusza ukarano przez przykucie do skały, gdzie codziennie jego wątrobę wyjadały sępy. To ten organ, który posiada niezwykłą zdolność regeneracji. Nie znaczy to jednak, że możemy tratować ją jak śmietnik. Przeciętnie stanowi około 1,5 kg masy ciała człowieka, jest to więc największy organ, którym dysponujemy. Bierze udział w ponad 500 funkcjach metabolicznych.

Przede wszystkim spełnia funkcje odtruwające. To znaczy, że chroni nas przed toksynami, szkodliwym działaniem alkoholu oraz metabolizuje leki. Codziennie wytwarza nawet litr żółci, która w jelicie rozkłada tłuszcze i pozwala je strawić. Wątroba to też magazyn witamin takich jak A, D3, B2, B3, B12, K oraz żelaza w formie białka. Sam również posiada zdolność wytwarzania określonych białek, np. te które stanowią osocze krwi. Jeśli upośledzona jest jej funkcja pojawiają się problemy z krzepnięciem. Uwalnia glukozę, ale też metabolizuje białka i cukry do postaci tłuszczy. Jest również najcieplejszym organem w naszym ciele, więc bierze czynni udział w mechanizmie termoregulacji.

Co obciąża wątrobę?

Wyobraźcie sobie, ze wątroba to jedna wielka fabryka. Dostarczone do niej cukry i białka są przekształcane w tłuszcze, które następnie są magazynowane na gorsze czasy. Dlatego też ograniczenie tłuszczów z jednoczesnym zwiększeniem ilości węglowodanów czy białek nie sprawi, że schudniemy, gdyż wątroba potrafi je przetworzyć i zmagazynować. Wszystko co trafia do naszych ust trafi również do wątroby. Nie jest tajemnicą, że alkohol działa niszcząco na jej komórki, gdyż jest toksyczny. Gdy działa sprawnie możemy czuć się bezpiecznie, jednak wbrew pozorom bardzo łatwo jest ją uszkodzić. Nie tylko osoby z problemem alkoholowym powinny uważać. Duże ilości tłuszczu w diecie sprawiają, że wątroba nie nadąża z jego trawieniem. Pojawia się zespól metaboliczny, który towarzyszy osobom z otyłością i nadwagą. Stosowanie paracetamolu stanowi ważny czynnik w powstawaniu polekowego uszkodzenia wątroby.

Czy jesteś w grupie ryzyka?

Istnieje kilka czynników, które sprawiają, że stajesz się bardziej podatna na wystąpienie schorzeń wątroby. Na co zwrócić uwagę?

1. Jeśli w twojej rodzinie występowały choroby wątroby, jesteś bardziej narażona na nie w przyszłości.
2. Jeśli twoja dieta jest bogata w tłuszcze i węglowodany proste, może wystąpić stłuszczenie wątroby.
3. Jeśli stosujesz duże dawki leków lub chorujesz przewlekle, musisz pamiętać, że każdy z nich metabolizowany jest przez wątrobę, a więc jest ona dodatkowo obciążona przez te substancje.
4. Jeśli doświadczyłaś zabiegów chirurgicznych, tatuowania, piercingu lub nawet wizyty u kosmetyczki pamiętaj, że istnieje ryzyko zarażenia wirusem zapalenia wątroby typu B lub nawet C.
5. Jeśli podejmujesz ryzykowne zachowania e – nie masz stałego partnera lub nie stosujesz zabezpieczeń, istnieje ryzyko zarażenia się wirusem zapalenia wątroby typu A lub B.
6. Jeśli nadużywasz alkoholu. Już niewielkie dawki alkoholu przyjmowane w krótkich odstępach czasu mogą niszczyć komórki wątroby.
7. Jeśli nie dbasz wystarczająco o higienę osobistą rąk.

Jakie są najczęstsze objawy skórne, kiedy wątroba cierpi?

Wątroba nie posiada nerwów czuciowych, nie może więc boleć. Objawy bólowe spowodowane są powiększeniem tego organu, przez co uciska on na tkanki wokół. Pojawia się dość charakterystyczne uczucie uciskania po prawej stronie brzucha, zaraz pod żebrami. Niekiedy pojawia się dotkliwy ból brzucha, który bywa mylony np. z chorobą wrzodową czy refluksem.

Jeśli czujesz, że jesteś ciągle zmęczona i senna, a dodatkowo nie możesz schudnąć i tyjesz bez wyraźnej przyczyny zastanów się, czy przypadkiem nie jest to spowodowane chorobą wątrobą. Podobnie dolegliwości gastryczne, ogromny apetyt na słodycze czy wilgotna i zaczerwieniona skóra we wnętrzu dłoni mogą stanowić pierwsze sygnały, że dzieje się coś niedobrego. Niestety, często bywają mylone z innymi chorobami lub bagatelizowane.

W chorobach wątroby pojawiają się również pewne dość charakterystyczne objawy skórne. Najczęstszym jest pojawianie się pajączków naczyniowych na skórze twarz. Mogą również pojawiać się na nogach lub rękach, przy czym niekiedy stanowią objaw rozwijających się żylaków. Nazywane są naczyniakami gwiaździstymi lub pajączkami wątrobowymi. Łatwe do zaobserwowania u osób z chorobą alkoholową. Występowanie czerwonej wysypki na twarzy kojarzone jest właśnie z alkoholikami. Jednocześnie plamy mogą przybierać odcień brązowy i żółty i pojawiać się na całym ciele. Jest to mało estetyczne a często nie znikają nawet kiedy wątroba już jest w lepszym stanie.

Zaczerwienienia na dłoni lekarze nazywają rumieniem dłoniowym, ale równie dobrze mogą pojawić się zażółcenia na paznokciach. Pierwotna marskość wątroby często objawia się świądem skóry, bez uzasadnionej przyczyny. Swędzenie obejmuje całe ciało lub tylko konkretne fragmenty i nasila się nocą. Najczęściej swędzą dłonie, przedramiona lub nogi. Jest to spowodowane cholestazą, czyli zaburzeniem odprowadzania żółci, przez co w skórze zbierają się toksyczne związki, które ją podrażniają.

Fosfolipidy na pomoc wątrobie

Fosfolipidy to prościej mówiąc tłuszcze, w których skład wchodzą glicerol, kwasy tłuszczowe i kwas fosforowy. Mamy je zmagazynowane w tkance nerwowej, krwi oraz przede wszystkim w wątrobie. Tam są wyjątkowo ważne, ponieważ błony komórkowe składają się w 65% właśnie z fosfolipidów. Biorą udział w procesie odnowy i regeneracji komórek tego organu, a można je dostarczyć do organizmu wraz z jedzeniem. Znajdują się w żółtkach jaj, soi i oleju sojowym, płatkach owsianych, orzechach włoskich i ziemnych, kiełkach czy wątróbce zwierzęcej

Jak zmobilizować wątrobę do regeneracji?

Nie jest tajemnicą, że ciało, o które dbasz i traktujesz z czułością, odwdzięcza ci się zdrowiem i dobrym samopoczuciem. Ciało mamy jedno i warto pamiętać, by traktować je z szacunkiem. Wątroba jest niezwykła i potrafi sama się regenerować, jednak nie jest to proces zawsze skuteczny, nie trwa z dnia na dzień. Jeśli uszkodzenia są rozległe, pojawiają się zbliznowacenia, wtedy też mówimy o marskości. Te rejony, które pokryte są bliznami nie spełniają więcej swojej funkcji, obszar faktycznie działający zmniejsza się. Wtedy nawet najintensywniejsze zabiegi nie są w stanie naprawić szkód już wyrządzonych.

Wątroba potrzebuje odpowiedniej diety. Oczywiście przed zastosowaniem jakichkolwiek kroków należy skonsultować się z lekarzem lub dietetykiem, który doradzi odpowiedni jadłospis. Jeśli tylko nie masz jeszcze żadnych objawów możesz wspomóc funkcjonowanie tego organu poprzez wprowadzenie dań lekkostrawnych i wykluczenie fastfoodów.  Z ostrożnością należy podchodzić do paracetamolu, który stosowany jest przez wiele osób borykających się z problemami żołądkowymi. Co zaskakujące, istnieją badania, które pokazują, że spożywanie produktów konserwowanych w puszkach jak kukurydza, groszek czy ryby działa obciążająco na wątrobę. Lepiej więc stosować produkty dostępne w słoikach lub kartonikach. W diecie wątrobowej skuteczne są także zupy bogate w gotowane warzywa, a także duża ilość ziół stosowanych zamiast soli. Należy zrezygnować z dan wysoko przetworzonych na rzecz dań przygotowywanych w domu. Tłuszcz stosowany do smażenia ma ogromne znaczenie, a najlepszy jest taki który a wysoką temperaturę dymienia jak rzepakowy czy ryżowy. Co oczywiste, należy wykluczyć z diety alkohol, ale też ograniczyć spożycie kawy i herbaty na rzecz zwykłej wody.