Atak terrorystyczny – jak się zachować, porady

Terroryzm stanowi obecnie nie tylko poważne zagrożenie dla bezpieczeństwa ludności cywilnej, ale również dla funkcjonowania firm i organizacji. Zawsze należy zwracać uwagę na to, co dzieje się wokół. Dotyczy to przede wszystkim miejsc publicznych, np.: supermarketów, środków komunikacji publicznej, imprez masowych. Polska ze względu na to, że jest krajem demokratycznym, który jest częścią zachodniego kręgu cywilizacyjnego i bierze czynny udział w działaniach koalicji antyterrorystycznej, jest potencjalnie zagrożona atakiem terrorystycznym. Musimy się liczyć z możliwością dokonania zamachu na terenie naszego kraju, jak i na naszych obywateli poza jego granicami. Bardzo istotnym elementem jest szeroko pojęta profilaktyka, mająca na celu przygotowanie społeczeństwa do potencjalnego ataku. Powinna ona przede wszystkim pokazać, że człowiek nie pozostaje bezradny w obliczu zagrożenia. Ma na celu przekazanie informacji o sposobach zachowania podczas ataku oraz minimalizować jego skutki. Najważniejszą zasadą związaną z reagowaniem na zagrożenie terrorystyczne to odpowiednio poważne traktowanie każdego sygnału. Jeśli jest to sygnał o zamachu bombowym, to trzeba natychmiast reagować. Tak samo jest w wypadku wzięcia zakładników. Najważniejsza jest umiejętność przewidywania niebezpieczeństwa i podjęcia działań, które mogą mu zapobiec.
Podstawową cechą terroryzmu jest to, iż nie ma wyraźnych znaków ostrzegawczych o możliwości wystąpienia zamachu lub są one trudno dostrzegalne. Tak więc trzeba zwracać uwagę na to co dzieje się w najbliższym otoczeniu.

1) rzucające się w oczy nietypowe zachowanie osób,
2) pozostawione bez opieki przedmioty: paczki, torby, pakunki,
3) samochody, a zwłaszcza furgonetki, parkujące w nietypowych miejscach, tj. w pobliżu kościołów i miejsc organizowania imprez masowych i zgromadzeń,
4) osoby wyglądające na obcokrajowców,
5) osoby ubrane nietypowo do występującej pory roku.

Nigdy nie wiadomo kiedy i gdzie nastąpi atak. Najskuteczniejszym sposobem obrony przed nim jest umiejętność właściwego zachowania się w przypadku zaistnienia realnego niebezpieczeństwa ataku terrorystycznego oraz współodpowiedzialność za bezpieczeństwo własne i innych. Prawidłowe zachowanie się w takiej sytuacji jest niezwykle ważne dla przebiegu zdarzenia, jego skutków i działania policyjnych specjalistów.

1) w pełni podporządkować się wezwaniom napastników, nie prowokować ich do użycia siły lub broni;
2) nie wykonywać gwałtownych ruchów, zachowywać się spokojnie, a o każdym zamiarze zmiany miejsca lub położenia (o ile jest to konieczne) uprzedzać napastników;
nie ulegać panice (nie krzyczeć, nie płakać, nie histeryzować)
3) nie atakować napastników (poza oczywistymi przypadkami posiadania fizycznej lub liczebnej przewagi, kiedy środki posiadane przez napastnika nie mogą spowodować większych szkód, zwłaszcza dla życia i zdrowia interweniujących osób);
4) nie wpatrywać się uporczywie w napastników, unikać ich wzroku;
5) wszystkie polecenia i czynności napastników wykonywać posłusznie i spokojnie, nie wykazując jednak zbytniej gorliwości – robić tylko to czego żądają;
6) zajmować w miarę możliwości miejsca poza strefą działania napastników i poza drogami ich przemieszczania się, zwłaszcza odwrotu, wykorzystując wszelkie możliwe zasłony (np. meble);
7) w trakcie napadu próbować wezwać pomoc (np. wysyłając SMS z telefonu kom. na nr 112, lub informując rodzinę), o ile nie wiąże się to z ryzykiem zauważenia przez napastników;
8) w przypadku szturmu na obiekt antyterrorystów, pozostać na miejscu, chronić cały czas twarz (drogi oddechowe), pierś i brzuch, a ręce trzymać splecione na karku;
9) starać się zapamiętać możliwie jak najwięcej szczegółów dot. wyglądu, zachowania się napastników oraz przebiegu akcji;
10) w przypadku wycofania się napastników, do czasu przybycia policji, nie wychodzić z obiektu i nie dotykać pozostawionych przez nich przedmiotów.

Specyfika zamachu bombowego polega na tym, że nie rozróżnia on „swoich” czy „obcych”, natomiast pistolet (broń) zostaje wycelowany w konkretna osobę, porywa się również określonego człowieka. Jego ofiarą może stać się każdy, kto będzie przebywał w pobliżu miejsca wybuchu. Zamach bombowy niesie ze sobą negatywne skutki ale często zdarza się, że zanim nastąpi eksplozja bomba zostanie w taki lub inny sposób ujawniona. Tak więc specjaliści posługują się również terminem „incydent bombowy”. Właściwe zachowanie w przypadku wystąpienia takiej sytuacji jest niezwykle ważne dla przebiegu zdarzenia, jego skutków i działania specjalistów policyjnych.

Jeżeli wiesz o podłożeniu ładunku wybuchowego lub znalazłeś przedmiot niewiadomego pochodzenia i podejrzewasz, że może to być bomba lub inne niebezpieczne urządzenie, powinieneś to natychmiast zgłosić służbom odpowiedzialnym za bezpieczeństwo na tym terenie. Może to być najbliższa jednostka policji, straży miejskiej lub administrator obiektu.
Zawiadamiając policję należy podać informacje o rodzaju zagrożenia, źródle informacji o zagrożeniu (informacja telefoniczna, podejrzany przedmiot).
Po otrzymaniu informacji o podłożeniu lub groźbie podłożenia bomby do czasu przybycia policji należy zabezpieczyć zagrożone miejsce, zachowując elementarne środki bezpieczeństwa. Po przybyciu policji na miejsce incydentu bombowego, przejmuje ona dalsze kierowanie akcją. Należy bezwzględnie wykonywać polecenia policjantów. Przy braku informacji o konkretnym miejscu podłożenia bomby użytkownicy pomieszczeń powinni sprawdzić swoje miejsce pracy – być może uda się znaleźć przedmioty nieznanego pochodzenia. Podejrzanych przedmiotów nie wolno dotykać. Pomieszczenia ogólnodostępne sprawdzają osoby odpowiedzialne za bezpieczeństwo w danej instytucji. Po ogłoszeniu ewakuacji należy zachować spokój, pozwoli to sprawnie i bezpiecznie opuścić zagrożony rejon. Identyfikacją ładunku wybuchowego zajmują się wyspecjalizowane jednostki i komórki organizacyjne policji.

Jeśli otworzyliśmy przesyłkę, a jej zawartość wydaje się podejrzana, nie wolno jej otwierać. Należy umieść przesyłkę w grubym worku plastikowym i szczelnie go zamknąć. Worek umieść w drugim grubym plastikowym worku, ten również szczelnie zamknąć, zawiązać na supeł i zakleić taśmą klejącą. Paczki nie wolno przenosić, najlepiej, by pozostała na miejscu. Należy powiadomić lokalny posterunek policji lub straż pożarną – służby te podejmują wszystkie niezbędne kroki w celu zabezpieczenia przesyłki. Jeśli otworzyło się paczkę, a jej zawartość wydaje się podejrzana nie należy naruszać jej zawartości (nie rozsypywać, nie przenosić, nie dotykać, nie wąchać, nie powodować ruchu powietrza w pomieszczeniu). Zaklejony worek należy umieścić w drugim worku, zamknąć go i zakleić. Dokładnie umyć ręce. Powiadomić lokalną jednostkę policji lub straż pożarną i stosować się do ich wskazówek.

Sygnał alarmu o skażeniach środkami chemicznymi lub biologicznymi nadawany jest za pomocą syren (przez 3 minuty przerywany dźwięk – 10 sekund głos syreny, 25 sekund przerwy, 10 sekund syrena, 15 sekund przerwy), za pośrednictwem radia, telewizji i radiowęzłów lub pojazdów wyposażonych w megafony.
Jeżeli jedziesz samochodem należy wyłączyć dmuchawy i zamknąć okna, włączyć zamknięty obieg powietrza, słuchać radia (najlepiej lokalnego) i stosować się do poleceń służb ratowniczych. Należy pojechać do pierwszego zamieszkanego budynku i postępować według wskazówek dla osób przebywających poza budynkiem.
Jeżeli jest się w budynku należy w nim pozostać, wpuścić do niego zagrożonych przechodniów, poinformować innych mieszkańców o zagrożeniu, zamknąć drzwi i okna, wyłączyć klimatyzację i wentylatory, pozalepiać wywietrzniki, pozamykać wywietrzniki w ramach okiennych, znaleźć pomieszczenia bez okien, unikać przebywania w piwnicach i innych nisko położonych częściach budynku, unikać niepotrzebnego zużycia tlenu, włączyć radio lub telewizor (najlepiej stację lokalną).
Jeżeli jesteś poza budynkiem powinieneś znaleźć najbliższy zamieszkany budynek, w miarę możliwości poruszać się prostopadle do kierunku wiatru, chronić drogi oddechowe (np. oddychać przez chusteczkę do nosa), umyć dokładnie twarz, włosy i ręce, oczyścić oczy i uszy, w przypadku kontaktu z niebezpiecznymi substancjami, zostawić odzież wierzchnią i obuwie przed domem.
Jeżeli doszło do skażenia pomieszczeń aerozolami należy wyłączyć wentylatory i klimatyzację w całej okolicy, zamknąć okna i drzwi, opuścić pomieszczenie, wyłączyć klimatyzację w budynku, sporządzić listę wszystkich obecnych osób i udostępnić ją policji.

Jeżeli doszło do skażenia:
1) nie dotykaj i nie wąchaj podejrzanych przedmiotów, nie sprzątaj proszku, nie ścieraj cieczy, aby zapobiec rozprzestrzenianiu się substancji, przykryj ją np. kocem,
3) pozamykaj okna oraz drzwi i wyłącz klimatyzację, nie dopuść do przeciągów,
4) opuść pomieszczenie i nie wpuszczaj do niego innych osób,
5) umyj dokładnie ręce wodą i mydłem, zdejmij ubranie, które miało kontakt z podejrzaną substancją i włóż do plastikowego worka, umyj się pod prysznicem,
6) po kontakcie z podejrzanymi substancjami nie jedz, nie pij i nie pal,
7) wszystkie osoby, które miały kontakt z podejrzaną substancją albo znalazły się w odległości ok. 5 m od niej, powinny się zgłosić na policję.

Zakładnikiem jest osoba przetrzymywana przez porywaczy, grupę terrorystyczną bądź bojówkę w celu zmuszenia strony trzeciej do podjęcia określonego działania bądź też powstrzymania jej od działania.
Głównym celem ofiary porwania jest przeżycie kryzysu zakładniczego. Bycie zakładnikiem – i przetrwanie tego wydarzenia – to wyzwanie zarówno w wymiarze fizycznym, jak i psychicznym. Sprawność fizyczna i odporność psychiczna mogą przyczynić się do zachowania dobrej kondycji i wyjścia z sytuacji zagrożenia z jak najmniejszymi obrażeniami fizycznymi i psychicznymi.
Zawsze rób, co ci każą. Nie graj bohatera i nie stawiaj oporu. Dyskutowanie z napastnikami lub bunt mogą tylko pogorszyć sytuację. Twoim zadaniem powinno być przetrwanie. Czekaj na akcję wyspecjalizowanej jednostki ratowniczej. Należy być spokojnym, naturalnym. Sytuacja może trwać długo – należy starać się rozwinąć u siebie potrzebę przetrwania. Nie należy robić gestów zwracających uwagę porywaczy, zadawać pytań, nie patrzeć w oczy terrorystom. Na żądanie terrorystów oddaj im przedmioty osobiste, usuń (wyrzuć) wszelkie oznaki władzy, zajmowania ważnej pozycji. Staraj się zapamiętać szczegóły dotyczące porywaczy i otoczenia – może to pomóc władzom w uwolnieniu pozostałych zakładników oraz identyfikację porywaczy przy aresztowaniu.

Staraj się uspokoić, akcja zawsze wywołuje zamieszanie i panikę, ludzie są w szoku:
1) nie uciekaj, połóż się na podłodze i spróbuj znaleźć jakąś osłonę, trzymaj ręce na głowie do końca operacji,
2) słuchaj rozkazów i instrukcji grupy antyterrorystycznej i nie zabieraj jej czasu na zadawanie zbędnych pytań,
3) nie trzyj oczu w wypadku użycia gazów łzawiących,
4) w razie strzelaniny połóż się na ziemi lub schowaj się za jakimś przedmiotem,
5) nie uciekaj z obiektu, dopóki nie zostanie wydany rozkaz wyjścia – możesz zostać wzięty za terrorystę,
6) w chwili wyzwolenia wychodź jak najszybciej, nie zatrzymuj się dla zabrania rzeczy osobistych, zawsze istnieje ryzyko wybuchu lub pożaru,
7) spróbuj się zidentyfikować (przedstawić), bądź jednak przygotowany na ostre traktowanie ze strony ekipy ratunkowej – dopóki nie zostaniesz formalnie zidentyfikowany jako jeden z zakładników, jesteś potencjalnie jednym z porywaczy.