Każdy region Polski posiada własne tradycje bożonarodzeniowe. Dotyczą one m.in. rodzaju serwowanych potraw, a także zwyczajów, które pielęgnuje się z pokolenia na pokolenie. Jest to szczególnie widoczne w przypadku górali, znanych z zamiłowania do dawnych obrzędów. Jak wyglądają góralskie Święta? Sprawdź i dowiedz się, czy podczas Wigilii jada się oscypki.
Jak spędza się Boże Narodzenie w sercu gór
Barwna, góralska kultura budzi największy zachwyt właśnie w czasie Bożego Narodzenia. Dzieje się tak z kilku powodów. Przede wszystkim, świąteczne tradycje są tam wciąż żywe i podchodzi się do nich bardzo poważnie. Nie zostały też ujednolicone z resztą kraju, przez co góralski klimat jest niepowtarzalny oraz jedyny w swoim rodzaju.
W górach można mieć również pewność co, do pogody. Kiedy w całej Polsce z niecierpliwością wyczekuje się opadów śniegu, tak w górach śnieg w Święta to standard. Wyjątkowa atmosfera wynika też z ciekawych obrzędów oraz pysznych dań, które znajdziesz na świątecznych stołach. Dominuje w nich oczywiście ser owczy, a także inne, typowo góralskie przysmaki. Kolendy śpiewa się zaś głośno, dlatego rozbrzmiewają w niemal każdym zakątku górskich miejscowości.
Świąteczne przygotowania górali
Przygotowania do Świąt w góralskich domach rozpoczynają się jesienią. Z myślą o wigilijnej kolacji zbiera się i suszy grzyby, a także kisi kapustę (są one niezbędne w świątecznych potrawach). I mimo że można je kupić w sklepach, to w wielu rodzinach, do dzisiaj niemal wszystko robi się samodzielnie. Jest to też intensywny czas w takich miejscach jak bacówka, gdzie jesienią kończy się wypas owiec.
Następny ważny etap to adwent. Dla górali jest to okres poszczenia, podczas którego można spożywać tylko określone rodzaje potraw. Unika się przede wszystkim mięsa i tłustych lub słodkich dań. Wskazana jest również abstynencja, która powinna trwać do pierwszego dnia Świąt. Czy zakazy obowiązują także współcześnie? Nie są może przestrzegane tak surowo, jak dawniej, ale nadal przywiązuje się do nich dużą wagę.
Góralska wigilia – co króluje na świątecznym stole?
Wigilijna wieczerza w górach rozpoczyna się po zapadnięciu zmroku i pojawieniu się pierwszej gwiazdy na niebie. Następnie gazda wnosi do izby snop siana, który stawia przy stole (siano młóci się po Święcie Trzech Króli, a ziarno wykorzystuje do pierwszego wysiewu zboża). Po wspólnej modlitwie i złożeniu życzeń nadchodzi moment na podzielenie się opłatkiem zamoczonym w miodzie. Dopiero później rodziny zasiadają do kolacji składającej się z 12 dań.
Na wigilijnym stole królują proste potrawy z lokalnych składników. Znajdują się w nich głównie warzywa, takie jak ziemniaki i kapusta, a także sery (oscypki, bryndza czy też bundz). Przygotowuje się na ich bazie takie postne dania jak:
- barszcz z fasolą,
- kapusta z grzybami,
- pierogi z bryndzą (biały ser owczy),
- kołoce z serem (rodzaj drożdżowego ciasta z serowym nadzieniem),
- moskole (pieczone placki z ziemniaków),
- smażony pstrąg,
- kompot z suszonych owoców.
Resztki potraw zanosi się zwierzętom, aby „dobrze się chowały”. Wszyscy domownicy są odświętnie ubrani, a o północy zgodnie z tradycją, idą na pasterkę.
Poznaj podhalańskie obrzędy i zwyczaje
Pierwszy dzień Bożego Narodzenia obchodzi się uroczyście i wyłącznie w rodzinnym gronie. Nie przyjmuje się w tym dniu gości, a czas spędza na radosnym biesiadowaniu oraz śpiewaniu kolęd. Należy także powstrzymać się od jakichkolwiek prac domowych.
Nieco inaczej wygląda góralski drugi Dzień Świąt, kiedy to młodzi górale odwiedzają dziewczyny, które wpadły im w oko. Jest to tzw. tradycja podłazów góralskich, a co ciekawe, każdy mężczyzna może gościć u tylu pań, ile chce. Już po Świętach odbywają się liczne jasełka i przeglądy kolędnicze. Ich obowiązkowym elementem są góralskie pieśni i charakterystyczne przebrania (m.in. Turoń, Dziad, Gospodarz).
Magiczne Święta w podhalańskim stylu
Chcesz poczuć nieco góralskiej, świątecznej atmosfery? Nie musisz wcale jechać na Podhale. Zaopatrz się w pyszne składniki, takie jak choćby ser owczy i zaserwuj swoim bliskim wyjątkowe dania. Możesz zamówić je z dostawą do domu: Bacówka Zakopiańczyk to miejsce, gdzie kupisz regionalne specjały przygotowywane według tradycyjnych receptur. Rozsmakuj się w nich i zorganizuj własne, góralskie Święta!
