W 2022 roku rynek suplementów w Polsce osiągnął wartość niemal 7 miliardów złotych. Jednocześnie okazuje się, że coraz częściej sięgamy po produkty mające uzupełnić naszą dietę. W 2019 r. suplementy diety kupowała co piąta osoba, podczas gdy zaledwie trzy lata później były to trzy na cztery osoby. Czym są suplementy diety i czy ich stosowanie przynosi efekty?
Czym są suplementy diety?
Suplementy diety są wydzieloną kategorią środków spożywczych, których definicja znalazła się w ustawie o bezpieczeństwie żywności i żywienia. Pod tym pojęciem należy rozumieć skoncentrowane źródło witamin lub składników mineralnych, lub innych substancji wykorzystujących efekt odżywczy, lub inny fizjologiczny.
Zadaniem suplementów diety nie jest leczenie chorób, ani zapobieganie nim. Mają na celu uzupełnienie poziomów m.in. mikro- lub makroelementów, których spożywanie wspiera zachowanie zdrowia. Obowiązujące przepisy nie narzucają określonej formy suplementów diety, wskazując jedynie ich przykładowe postacie. W praktyce zazwyczaj będą to, przykładowo:
- tabletki;
- kapsułki;
- ampułki z płynem;
- saszetki z proszkiem.
Kto powinien rozważyć sięgnięcie po suplementy diety?
Zdrowe i zbilansowane odżywianie powinno dostarczyć organizmowi wszystkie niezbędne składniki odżywcze. Dlatego niekiedy można spotkać się z poglądem, że stosowanie suplementów diety jest nieuzasadnione. W określonych sytuacjach w organizmie może jednak dojść do zwiększenia zapotrzebowania na określone substancje, np. żelazo lub magnez. Oznacza to, że organizm otrzymuje zbyt mało danego składnika w stosunku do aktualnego zapotrzebowania. Na deficyty mogą być narażone następujące grupy konsumentów:
- kobiety w ciąży oraz karmiące piersią;
- dzieci w wieku rozwojowym;
- osoby w podeszłym wieku, u których występują zaburzenia łaknienia;
- osoby aktywne fizycznie.
Czy każdy suplement diety jest bezpieczny?
Rynek suplementów diety poddawany jest ścisłej regulacji prawnej, także w związku z członkostwem Polski w Unii Europejskiej. Każdy suplement diety wprowadzany na rynek musi być zgłoszony do Głównego Inspektoratu Sanitarnego (GIS). Nadal jednak producenci nie są zobowiązani do umieszczania na opakowaniach ostrzeżeń i informacji dotyczących ewentualnych skutków niepożądanych oraz interakcji z lekami czy innymi suplementami diety jednocześnie stosowanymi. Często wiąże się to z nieprzemyślanym przyjmowaniem preparatów, które mogą kolidować z lekami, jak np. beta-blokery, niektóre antybiotyki, leki przeciwpadaczkowe i hormonalne.
Czy suplementy diety działają?
Bezpieczeństwo suplementów diety to jedna kwestia, ale korzyści z ich stosowania to coś zupełnie innego. Warto zdawać sobie sprawę, że na stan odżywienia organizmu wpływa wiele czynników, przede wszystkim dieta oraz ogólny stan zdrowia konsumenta. Przy zakupie suplementu diety istotne znaczenie ma zawartość składników aktywnych. Tylko odpowiednia ich ilość jest w stanie wykazać określony efekt fizjologiczny. Spożyty w nadmiarze składnik odżywczy i tak zostanie wydalony z organizmu. Można więc powiedzieć, że znaczenie ma nie tylko jakość, ale również ilość poszczególnych składników aktywnych.
Jakie substancje znajdują się w suplementach diety?
Pomimo dosyć rozległej regulacji sektora suplementów diety przez przepisy prawa, na dzień dzisiejszy nie sporządzono jednolitego wykazu substancji, które mogą znaleźć się w tego rodzaju środków spożywczych. Przykładowo mogą być to witaminy i składniki mineralne, a także błonnik, aminokwasy, probiotyki czy ekstrakty z roślin.
Statystyki potwierdzają, że Polacy najczęściej kupują suplementy diety zawierające składniki wspierające zdrowy wygląd skóry, włosów i paznokci. Dużą popularnością cieszą się także kwasy omega-3 oraz witaminy i składniki mineralneminerały.
Suplementy diety – stosować czy nie stosować?
W przypadku jakichkolwiek wątpliwości Decyzję o stosowaniu suplementów diety należy poprzedzić konsultacjami z lekarzem lub dietetykiem, który przeanalizuje, czy w danej sytuacji sięganie po tego typu środki spożywcze jest zasadne. Kupując suplementy diety przez internet, warto zwrócić uwagę, czy na stronie internetowej są udostępnione dokładne informacje na temat składu i ilości poszczególnych składników aktywnych w zalecanej do spożycia dziennej porcji.
Bibliografia:
- Raport firmy PMR Market Experts ,, Rynek suplementów diety w Polsce 2023. Analiza rynku i prognozy rozwoju na lata 2023-2028”;
- Ustawa o bezpieczeństwie żywności i żywienia;
- https://www.nik.gov.pl/aktualnosci/niekontrolowane-suplementy-diety.html;
- Stoś K. i in; Suplementy diety – czy potrzebujesz; Instytut Żywności i Żywienia; Warszawa 2019.;
- Grembecka M.; Suplementy diety – panaceum na wszystkie dolegliwości? Gazeta AMG 1/2019; str. 18-22.
