Naturalną odpowiedzią płodu na uszkodzenie ciała jest regeneracja bez wytworzenia blizny, niestety ta zdolność zanika w wieku dziecięcym i dorosłym [1]. Tworzenie się tkanki bliznowatej jest jedyną odpowiedzią organizmu na uszkodzenie. Blizny na ciele człowieka stanowią swoistą historię jego życia, a jednocześnie – w przypadku blizn rozległych, utrudniających prawidłowe poruszanie się – mogą stanowić poważny problem zdrowotny i psychologiczny. Szacuje się, że przeciętna osoba ma 3 blizny na swoim ciele. W Polsce w 2007 roku wykonano ponad 400 tysięcy operacji [2], w 2010 ponad 139 kobiet poddano cesarskiemu cięciu [3]. Można przyjąć, że każdego roku grupa około pół miliona osób przechodzi procedury medyczne lub też ulega wypadkom losowym, które pozostawiają ślad w postaci blizny.
Blizna (łac. cicatrix) to zmiana zbudowana z tkanki łącznej włóknistej, która tworzy się w miejscu urazu (blizny po zabiegach chirurgicznych, oparzeniach) albo jako następstwo wygojenia pewnych zmian chorobowych (blizny potrądzikowe, po ospie). Blizna wyraźnie różni się od otaczającej ją skóry kolorem, strukturą, reakcją na promieniowanie słoneczne, elastycznością i wytrzymałością.
Zapobieganie powstaniu oraz pielęgnacja blizn
Pierwszym krokiem minimalizacji tworzenia się blizn jest właściwa pielęgnacja rany na wczesnym etapie oraz postępowanie z nią w zgodzie z ogólnymi zasadami higieny. Głównym celem w przypadku mniejszych uszkodzeń skóry jest osiągnięcie szybkiej odbudowy cienkiej warstwy naskórka, która stanowi barierę ochronną przez czynnikami szkodliwymi. Odbudowa jest przyspieszona ponad 2-krotnie w przypadku zapewnienia wilgotnego środowiska [4,5]. W przypadku opóźnienia odbudowy naskórka o 10 do 14 dni ryzyko powstania nieestetycznej blizny przerostowej zwiększa się [6].
W przypadku blizn już zagojonych najważniejsze jest dalsze zapewnienie odpowiedniego nawilżenia uszkodzonej powierzchni skóry. Odpowiedni profil nawodnienia warstw skóry przyspiesza normalizację produkcji kolagenu, co zapobiega nadmiernemu wypiętrzaniu się blizny. Wygląd blizny można poprawić, opierając się na dwóch procesach skórnych: złuszczaniu oraz stymulacji żywych warstw skóry do odnowy. Najczęstsze stosowane zabiegi to: peeling chemiczny, mikrodermabrazja, metody chirurgiczne, laseroterapia, kriochirurgia, wypełnianie ubytków skóry. Oprócz zabiegów leczniczych stosuje się zabiegi pielęgnacyjne, natłuszczanie, nawilżanie i masowanie. Blizny należy chronić przed wpływem promieniowania UV i wysokich temperatur.
Częstą alternatywną metodą, szczególnie w przypadku blizn świeżych, jest stosowanie żelów i plastrów silikonowych oraz kremów lub olejków z aktywnymi substancjami wspomagającymi właściwe gojenie się ran oraz poprawiającymi wygląd już istniejących blizn. Mechanizm działania takich produktów to zapewnienie wilgotnego środowiska (nawilżenie naskórka) na zasadzie okluzji (zahamowanie utraty wody) [7]. Należy zaznaczyć, że według aktualniej wiedzy medycznej oraz dostępnej literatury miejscowe stosowanie samej witaminy E, kremu z wyciągiem z cebuli, żelu opartego na allantoino-sulfomukopolisacharydach, żelu opartego na glukozaminoglikanach oraz kremów zawierających ekstrakty z bulbine krzewiastej (Bulbine frutescens) oraz wąkroty azjatyckiej (Centella asiatica) jest nieskuteczne w poprawie wyglądu blizn przerostowych [8].
Czy istnieje produkt o potwierdzonym klinicznie działaniu poprawiającym wygląd blizn?
Bio-Oil specjalistyczny produkt w formie tzw. suchego olejku o potwierdzonym klinicznie korzystnym wpływie na wygląd świeżych i starych blizn. W skład olejku wchodzi składnik PurCellin Oil™, dzięki któremu produkt jest lekki, nietłusty i szybko się wchłania. Skoncentrowane ekstrakty wyciągów z lawendy, rumianku, rozmarynu i nagietka o potwierdzonym korzystnym wpływie na wygląd skóry oraz wspomaganiu procesów regeneracji naskórka stanowią podstawę olejku. Zawartość witaminy E, silnego przeciwutleniacza, wpływa korzystnie na procesy regeneracyjne skóry, poprawia krążenie krwi w uszkodzonej tkance.
Proponowany mechanizm korzystnego wpływu Bio-Oil opiera się na zapewnieniu okluzji powierzchni uszkodzonej skóry, co zapobiega nadmiernej utracie wody. Produkt posiada badania, które wykazują, że profil okluzyjności jest zbliżony do mazi płodowej9 – substancji chroniącej ciało noworodka przed przesuszeniem, przegrzaniem, bakteriami patogennymi.
Randomizowane, zaślepione badania kliniczne z udziałem ponad 100 osób z nowo powstałymi lub starszymi bliznami (nawet 10-letnimi) wykazały znaczną poprawę w Skali Oceny przez Pacjenta i Obserwatora blizn, które smarowano 2 razy dziennie Bio-Oil. Pierwsze korzystne wyniki (poprawa elastyczności, redukcja wypukłości, zaczerwienienia) obserwowano już po 2 tygodniach stosowania. Skala poprawy wyglądu blizn zwiększała się wraz z upływającymi tygodniami, po 8 tygodniach stosowania aż 92% badanych zauważyło poprawę wyglądu blizn w porównaniu do placebo [10,11,12].
Literatura:
1. Mustoe TA. Scars and keloids. BMJ 2004;328:1329–30.
2. Ministerstwo Zdrowia; raport prof. Jan Kulig
3. Janus S. Analiza jakości opieki perinatalnej w Polsce w latach 1996-2010 rozprawa na stopień Dr med
4. Winter GD. Formation of the scab and the rate of epithelization of superficial wounds in the skin of the young domestic pig. Nature 1962; 193: 293-294.
5. Hinman CD, Maibach H. Effect of air exposure and occlusion on experimental human skin wounds. Nature 1963; 200: 377-378.
6. Mustoe TA. Scars and keloids. BMJ 2004;328:1329–30.
7. Rawlings AV et al. International Journal of Cosmetic Science, 2012, 34, 519–524
8. Mustoe TA et al. International Clinical Recommendations on Scar Management. Plast. Reconstr. Surg. 110: 560,2002.
9. Bio-Oil and occlusivity (Prof. Dr J Wiechers, 2008)
10. proDERM, 2010
11. Bio-Oil scar study US/SL 3/2005
12. Scar study. Ayton-Moon, Somerset, Wielka Brytania, 2002
Autor: Dr n. przyr. Marzena Kucia, Junior medical and scientific manager Cederroth Polska SA
