Prawdziwa historia lalki Barbie

Czy zdawałyście sobie sprawę z tego, że lalkę Barbie stworzyła rodzina o polskich korzeniach? A firma Mattel jest czołowym producentem ubrań na rynku światowym, ponieważ do strojów dla lalek zużyła ok. 100 milionów metrów materiałów? A czy wiedziałyście, że dopiero od roku 2000 Barbie ma pępek? Oto krótka historia najsłynniejszej lalki na świecie.

Historia związana z  lalką Barbie rozpoczyna się w roku 1959, kiedy to w Nowym Jorku odbywały sie targi zabawek. Kosztowała wtedy 3 dolary i była praktycznie niezauważalna. Jej twórcami byli Ruth i Elliot Handlerowie, którzy w roku 1945 założyli niewielką rodzinną firmę  Matell Creations. Początkowo produkowali ramki do zdjęć, które jednak nie przynosiły zysku. Z odpadów powstających przy ich produkcji zaczęli tworzyć mebelki i domki dla lalek. Po pewnym czasie okazało się, że przynoszą one o wiele więcej pieniędzy, więc zmienili branżę na zabawkarską. Pierwszym rynkowym przebojem było ukulele (hawajska mała gitara) dla dzieci.

Na pomysł lalki wpadła Ruth Handler pochodząca z rodziny polskich Żydów, którzy na początku XX wieku wyemigrowali do Ameryki. Obserwowała, jak jej córka Barbara bawiła się wraz z kuzynkami lalkami przypominającymi niemowlęta (w latach 50 tylko takie były dostępne w sklepach). Stwierdziła, że dziewczynki udają mamy, niańcząc lalki, ale także zaczynają obsadzać je w rolach dorosłych, a na rynku nie ma odpowiednika lalki – kobiety,  którą można by było bawić się właśnie w taki sposób. Zainspirowana tym Ruth stworzyła pierwszą Barbie, co zajęło jej kilka lat. Nieoficjalna wersja podaje, że pierwowzorem mogła być stworzona przez  niemieckiego rysownika komiksów Lilli,  będąca bohaterką komiksów dla dorosłych – uosabiała męskie marzenia dotyczące wyglądu kobiet i  potwierdzała wszelkie stereotypy związane z  blondynkami Magazyn, w którym ukazywał się komiks, wyprodukował w roku 1955 linię plastikowych figurek Lilli. Jedną z tych figurek kupili  Handlerowie podczas swojej podróży po Szwajcarii, stąd też być może pomysł na taką właśnie lalkę.

Na początku żaden z menadżerów nie wierzył w to, że lalka w ogóle może zostać dopuszczona do sprzedaży. Mimo, iż była całkowicie inna od wszystkich, bo ubrana w kostium kąpielowy w czarno-białe paski i ciemne okulary, nikt nawet nie zwrócił na nią uwagi na targach zabawek. Sytuację zmieniła reklama, która ukazała się w telewizji i na tyle zainteresowała małe dziewczynki, że już przed świętami w 1959 roku postać Barbie stała się sensacją. Dużym, ale ryzykownym krokiem dla firmy było zasponsorowanie telewizyjnego Klubu Myszki Miki. Opłaciło się – w ciągu trzech lat trzykrotnie wzrosły dochody firmy i tak Matell stał się liderem branży zabawkarskiej. Ogromny wpływ na popularność miały także oddzielnie sprzedawane dodatki – mebelki, domki, zwierzątka. Przez lata wizerunek lalki zmieniał się nieustannie i dopasowywał do aktualnych trendów. Jej pierwsze egzemplarze, które produkowane były w Japonii, posiadały np. sutki, które zostały odcięte przez Handlerów nożykiem.

Od czasu pierwszej produkcji zmieniono dwa razy twarz – początkowo lalka spoglądała w dół, a dopiero w latach 70 otworzyła całkowicie oczy i zaczęła patrzeć prosto przed siebie. Powstały także nowe osoby funkcjonujące w świecie Barbie, jak: Ken, czyli przystojny narzeczony, pięcioro rodzeństwa i wiele przyjaciółek o różnym typie urody i kolorze skóry. Przez 45 lat lalka przybierała role około 80 postaci, wcielała się w różne zawody (była nawet  na wózku inwalidzkim!). Jedną z najbardziej znanych była ta, z włosami do ziemi w roli młodocianej modelki. Potem trudniła się różnymi zajęciami, od sportsmenki występującej na Olimpiadzie z roku 1975, poprzez astronautkę, chirurga, koszykarkę, pilotkę, sierżanta operacji Pustynna Burza, dyplomatkę, kandydatkę na prezydenta do pani prezes czy aktorkę.

Firma Matell, to nie tylko produkująca lalkę Barbie instytucja, ale ogromny koncern produkcyjny,  sprzedający swoją licencję innym firmom. W ten sposób na rynku pojawiają się  kosmetyki, ubrania, akcesoria szkolne, gry, filmy, seriale dla dziewczynek. Powstają całe firmowe sklepy, w których oprócz kupienia swojej ulubionej bohaterki, można się w nią przeistoczyć, wychodząc z takiego sklepu przebranym i umalowanym na podobieństwo lalki. Od momentu stworzenia Barbie w roku 1959, lalki sprzedały się w ilości ponad miliarda egzemplarzy. Dostępne są w 150 krajach, a wartość sprzedawanych produktów firmy Matellwynosi 3,6 miliarda dolarów rocznie. Statystycznie 90% dziewczynek w bogatszych krajach świata ma przynajmniej jedną lalkę. Nawet dorośli kupują figurki z serii dla kolekcjonerów. Oryginalna Barbie w idealnym stanie osiąga cenę nawet do 10 tysięcy dolarów, a kolekcjonowanie jej  jest drugim, po zbieraniu znaczków najpopularniejszym hobby w USA. Wychodzą także specjalne serie lalek wzorowane na serialach telewizyjnych, np. postaciach z rodziny Adamsów, czy kolekcje ubrane przez światowe domy mody, jak Dior, Givenchy’eg, Versace, Gucci, Dolce&Gabana. Oprócz kolekcji ubrań i akcesoriów z logo Matell, Barbie ma nawet swój magazyn. W Polsce jego nazwa to: „Zabawy i marzenia Barbie”    ( ma prawie 100 tysięcy czytelniczek). Najprężniej rozwijają się linie lalek związane z filmem, dlatego co roku, w październiku pojawia się na DVD.

Jeżeli chodzi o Polskę, to początkowo lalka dostępna była w sklepach Baltony i Peweksach, i to tylko dla nielicznych. Barbie stały się bardziej dostępne dzięki firmie DMS Sp. z o.o, która w 1997 została wyłącznym dystrybutorem Matell na polskim rynku. W roku 2001 wprowadzono nową strategię, w której linie sprzedawane były w atrakcyjnych i dostępnych dla wielu klientów cenach – oryginalną lalkę można było kupić już za 20 złotych. Promocja i reklama dociera w naszym kraju w każdym sezonie do 60–80% dziewczynek. Chociaż na masową skalę lalka dostępna jest w Polsce dopiero od 2001 roku , świadomość marki wśród dziewczynek osiągnęła w 2003 roku aż 95 % i stała się najpopularniejszą lalką dla dziewczynek w wieku 4 – 12 lat. Przeciętna klientka ma 4- 5 lalek a tylko co 10 nie ma żadnej. Zauważono także prężny rozwój rynku dla starszych dziewczynek dla których przeznaczone są lalki My Scene.

Mimo mnóstwa zabawek znajdujących się na rynku, które swoimi umiejętnościami interaktywnymi jak mówienie, śpiewanie  czy chodzenie, przewyższają Barbie, lalka nie traci swojej pozycji. W tym roku przypadają jej 52 urodziny, ale czas nie działa w jakikolwiek sposób na jej wygląd. Barbie stała się jednym z produktów masowej popkultury jak coca-cola czy Mc Donald’s i chyba nic nie jest w stanie zaburzyć jej doczesnego statusu. Czy to dobrze czy nie? Na to pytanie możemy jedynie odpowiedzieć sobie  zastanawiając się czy Barbie w jakikolwiek sposób wpłynęła na nasze życie?