Biust – marzenie każdej dorastającej dziewczynki, cel ukradkowych spojrzeń i obiekt westchnień niejednego mężczyzny. Źródło najlepszego pokarmu dla noworodka. Inspiracja dla pisarzy, malarzy, fotografików. Powód do dumy lub źródło kompleksów dla kobiet. Podstawa pracy dla gorseciarek, brafitterek i całego ogromnego przemysłu bieliźniarskiego oraz oczywiście chirurgów plastycznych. Jeden z najczęściej retuszowanych elementów kobiecego ciała w programach do cyfrowej obróbki zdjęć. Piersi – stanowią wyjątkowo ważny aspekt kobiecego życia.
Więcej niż worek na tłuszcz
Należy wiedzieć, że kobiece piersi są największym gruczołem skórnym, występującym u człowieka. Położone głównie na powierzchni mięśnia piersiowego, przymocowanego do żeber, składają się z gruczołów mlecznych, łączących się z brodawką przewodami mlecznymi. Gruczoły mleczne stanowią małe pęcherzyki, przybierające postać zrazików sutkowych. Właśnie ta część piersi odpowiedzialna jest za wydzielanie pokarmu dla noworodka. Okrągły kształt, nadają piersiom tkanki: tłuszczowa oraz łączna, zaś gruczoł piersiowy jest bardzo ukrwiony. Kobiece piersi zmieniają się przez całe życie, począwszy od okresu dojrzewania, poprzez momenty pełnej aktywności płciowej, ciąży i karmienia, aż do powolnego przekwitania. Na każdym etapie życia kobiety, a także w poszczególnych fazach jej cyklu, piersi zmieniają swoją strukturę.
Różowa kokardka
Często, zamiast dbać o nasze piersi, bagatelizujemy je. Wydaje nam się, że przecież nic w nich nie może się popsuć. Pomimo rosnącej świadomości współczesnych kobiet oraz licznych kampanii, mających na celu propagowanie samokontroli oraz potrzeby regularnego poddawania się mammografii, wciąż uważamy, że nas akurat ten problem nie dotyczy. My przecież nie zachorujemy na raka piersi. A skąd ta pewność? Czy nie lepiej jednak potraktować tego tematu rutynowo, jak comiesięczne pójście do fryzjera czy dentysty? Nic nas to przecież nie kosztuje, a może uratować życie.
Samokontrola, USG, mammografia
Najlepszym sposobem upewnienia się, czy wszystko z naszymi piersiami w porządku, jest samokontrola piersi. Powinnyśmy ją wykonywać już od 20 roku życia, aż do późnych lat starości, regularnie co miesiąc, najlepiej tego samego dnia tygodnia, po zakończeniu miesiączki. Po ustaniu miesiączkowania, badamy się tego samego dnia tygodnia, każdego kolejnego miesiąca. Dzięki temu natychmiast wyczujemy zmianę i w porę zareagujemy, udając się do onkologa (nie potrzeba tu skierowania).
Samokontrolę rozpoczynamy stojąc przed lustrem, ze swobodnie opuszczonymi ramionami i badając wzrokiem ewentualne zmiany kształtu, położenia, wielkości, koloru, wciągnięć skóry. To samo robimy z rękami uniesionymi do góry oraz opartymi na biodrach. Następnie, ściskając brodawkę, obserwujemy, czy nie wydobywa się z niej jakakolwiek wydzielina. Teraz zakładamy lewą rękę za głowę, a prawą badamy lewą pierś całymi palcami. Zataczamy małe kółka, zgodnie z ruchem wskazówek zegara, przesuwając dłoń w kierunku brodawki sprawdzamy, czy nie da się wyczuć stwardnienia lub guzka. Tę część badania możemy wykonać również pod prysznicem. Czynność powtarzamy lewą ręką w stosunku do prawej piersi. Powinnyśmy również zbadać, czy węzły chłonne pod pachami nie są powiększone.
Zdrową pierś cechuje jednorodna konsystencja, nieco podobna do mięśnia pośladka. Kobiety, które nie karmiły mają bardziej niejednorodną strukturę piersi. Można u nich wyczuć grudki tkanki tłuszczowej oraz gruczołowej. Dlatego, jeśli podczas samokontroli wyczujemy zgrubienia, nie popadajmy jeszcze w panikę. Podobnie większa tkliwość czy wręcz bolesność piersi nie musi być jeszcze stanem niepokojącym. Wynika bowiem najczęściej z fazy cyklu przed miesiączką.
Jeżeli wyczujemy jakiekolwiek stwardnienia w obrębie piersi, których wcześniej nie było lub też nietypowy wyciek z sutka (a nie jesteśmy w ciąży i nie karmimy piersią), powinnyśmy natychmiast udać się do onkologa i/lub wykonać badanie USG, które jest jednym z najważniejszych badań profilaktycznych, wykrywających zmiany łagodne i nowotworowe. Jest ono nieinwazyjne i bezpieczne oraz może być wielokrotnie powtarzane. Profilaktycznie powinnyśmy je wykonywać raz w roku, począwszy od 35 roku życia.
Kolejną możliwością badania piersi jest mammografia. Jest ona metodą radiologiczną i polega na wykonaniu serii zdjęć gruczołu przy użyciu promieni rentgenowskich, co pozwala na wczesne rozpoznanie raka piersi. Udowodniono, że regularne wykonywanie mammografii obniża umieralność z powodu raka piersi. Badanie to uznaje się za skuteczne, ekonomicznie opłacalne i bezpieczne dla pacjentek, pomimo krytyki, powstałej głównie z powodu dyskomfortu odczuwanego w trakcie jego wykonywania. W trakcie badania pacjentki są proszone o umieszczenie kolejno każdej piersi na małej podstawce. Pierś jest następnie dociskana plastikową płytką od góry oraz z boku (ucisk trwa zaledwie kilka sekund), co pozwala uzyskać po dwa obrazy dla każdego sutka. Powstałe w ten sposób zdjęcia analizuje lekarz radiolog. Mammografia wymaga skierowania od lekarza.
Smutne statystyki
Rak piersi jest najczęściej występującym nowotworem złośliwym u kobiet i stanowi około 20% wszystkich zachorowań na nowotwory złośliwe u Polek. Dlatego nie zapominajmy o regularnym badaniu piersi, zwłaszcza, jeśli znajdujemy się w grupie ryzyka, to znaczy, gdy w rodzinie występował rak piersi, pierwsza miesiączka wystąpiła przed 12 rokiem życia, menopauza nastąpiła po 55 roku życia, urodziłyśmy dziecko po 35 roku życia, jesteśmy bezdzietne, leczyłyśmy się już z powodu raka piersi, bądź z powodu innych schorzeń piersi. Im wcześniej wykryta choroba, tym większe szanse na całkowite wyleczenie.
Autor artykułu: Dr Elżbieta Michalska
Radiolog Dr. Elżbieta Michalska specjalizuje się w radiologii ogólnej, mammografii, badaniach kontrastowch żołądka i jelita grubego, wykonuje USG piersi, tarczycy i jamy brzusznej oraz rentgen zębów.
