Niedobór witaminy D to istotny i powszechny problem zdrowotny, który dotyczy populacji ogólnej i chorych. Występuje niezależnie od szerokości geograficznej i miejsca zamieszkania, wieku, płci i rasy. W Polsce niedobór witaminy D stwierdzono aż u 90% osób dorosłych, dzieci i młodzieży1. Bez względu na wiek niski poziom witaminy D w organizmie wiąże się ze znacznym wzrostem ryzyka rozwoju wielu różnych schorzeń oraz szeregu negatywnych skutków ubocznych1. Jakie są objawy i skutki niedoboru witaminy D u dorosłych i dzieci? Odpowiadamy!
Czym jest witamina D i jak wpływa na organizm?
W związku z działaniem regulującym gospodarkę wapniowo-fosforanową witaminy D wpływa ona na układ kostny, będąc odpowiedzialną za prawidłowe kształtowanie się kości u dzieci i niemowląt. Ma istotne znaczenie także dla zębów1. Odpowiedni poziom witaminy w organizmie ponadto pozytywnie wpływa na układ odpornościowy, chroniąc przed rozwojem różnych chorób2.
Źródła witaminy D2 i D3
Najlepszym źródłem witaminy D jest synteza skórna po ekspozycji na promieniowanie światła słonecznego. Jednak w okresie od września do kwietnia w Polsce synteza skórna naturalnej witaminy D praktycznie nie zachodzi. Aby dostarczyć organizmowi odpowiednie ilości witaminy D, trzeba bowiem przebywać na słońcu z odkrytymi przedramionami i podudziami przez co najmniej 15 minut w godzinach 10–15 bez kremów z filtrem w okresie od maja do września.
Drugim źródłem witaminy D dla człowieka jest dieta, jednak nie jest ona tak efektywna, jak synteza skórna. W jedzeniu składnik ten występuje w dwóch formach – jako witamina D2 (pochodzenia roślinnego i z grzybów) oraz jako witamina D3 (pochodzenia zwierzęcego). Jakie produkty zawierają witaminę D? O odpowiedni poziom witaminy D w organizmie można zadbać, jedząc głównie ryby takie jak węgorz, łosoś dziki, śledź, a także żółtko jaja, ser żółty, mleko i niektóre grzyby1.
Niedobór witaminy D – objawy i skutki zdrowotne
Deficyt witaminy D wpływa negatywnie na zdrowie, przy czym objawy niedoboru i skutki zależą od stopnia deficytu. W okresie rozwojowym niskie stężenie witaminy D może prowadzić do zwiększonej częstości pojawiania się takich objawów jak3:
- zaburzenia wzrastania (spowolnienie tempa wzrostu),
- zaburzenia mineralizacji tkanki kostnej (krzywica u dzieci, malacja lub porozomalacja, rzadziej osteoporoza), z objawami takimi jak złamania niskoenergetyczne i deformacje kośćca,
- zaburzenia mineralizacji zębów i pogorszenie jakości szkliwa (może rozwinąć się próchnica),
- wzrost ryzyka rozwoju chorób autoimmunologicznych, chorób alergicznych, niektórych chorób przewodu pokarmowego i chorób endokrynologicznych.
Biorąc pod uwagę ryzyko wystąpienia powyższych objawów, szczególnie groźny jest niedobór witaminy D3 u dzieci. W przypadku ich zaobserwowania należy szybko uzupełnić niedobór witaminy. Pozwoli to uniknąć innych, bardziej odległych w czasie skutków niedoboru witaminy D. Ciężki niedobór witaminy może prowadzić m.in. do kancerogenezy lub przyspieszonego rozwoju osteoporozy, neuropatii i enecefalopatii3.
Pamiętajmy, że nie tylko niedobory tej witaminy są groźne dla zdrowia. Przedawkowanie witaminy D również może mieć skutki uboczne3.
Jak szybko uzupełnić niedobór witaminy D3?
Stosowanie preparatów z witaminą D pozwoli uniknąć objawów i skutków jej niedoboru. Dawka witaminy D dla dzieci i dorosłych powinna być dobrana stosownie do zapotrzebowania organizmu. Najlepiej stosować się do zaleceń producenta wybranego produktu z witaminą D w tej kwestii lub poprosić lekarza o dobranie odpowiedniej dawki witaminy1. Pozwoli to uniknąć nadmiaru witaminy D, który podobnie jak zbyt niski poziom witaminy D jest również szkodliwy.
Na zlecenie Juvit
Bibliografia:
-
Rusińska A., Płudowski P., Walczak M. i in., – nowelizacja 2018 r., Postępy neonatologii, 2018;24(1).
-
Kościej A., Skotnicka-Graca U., Ozga I., Rola wybranych czynników żywieniowych w kształtowaniu odporności dzieci, Probl Hig Epidemiol 2017, 98(2): 110-117.
-
Karwat I., Kołłątaj W., Kołłątaj B. i in., Kliniczne i laboratoryjne wykładniki niedoboru witaminy D u dzieci i młodzieży ze zmianami próchnicowymi zębów, Probl Hig Epidemiol 2013, 94(1): 122-129.