Krótko i merytorycznie na temat zespołu jelita drażliwego
Zespół jelita drażliwego (ang. IBS – irritable bowel syndrome) to zaburzenie czynnościowe przewodu pokarmowego, charakteryzujące się bólem lub dyskomfortem w jamie brzusznej, połączonym ze wzdęciami i zaburzeniem rytmu wypróżnień. Przyczyna powyższych objawów zwykle pozostaje nieznana i ciężko zakwalifikować je do organicznych lub metabolicznych zaburzeń układu pokarmowego.
Co mówią statystyki?
Zespół jelita nadwrażliwego występuje u 10-15% populacji osób dorosłych, z przewagą u kobiet. Początek objawów zespołu jelita drażliwego przypada najczęściej na 30-40. rok życia. Schorzenie to jest bardzo popularne i stanowi aż 12-14% wizyt u lekarza rodzinnego oraz 28% wizyt u lekarza gastroenterologa.
Co jest przyczyną IBS?
Pochodzenie zespołu jelita drażliwego jest nie do końca poznane. Obejmuje czynniki genetyczne, zaburzenia wydzielania serotoniny, udział stanu zapalnego, komórek tucznych, zaburzenia równowagi mikrobiologicznej w przewodzie pokarmowym obejmujące przerost bakterii w świetle jelita oraz zaburzenia odczuwania bólu z narządów wewnętrznych (tzw. ból trzewny). Rozważa się również rolę alergii pokarmowej związanej z produkcją przeciwciał przeciw określonym składnikom komórkowym i oddziaływanie na błonę śluzową jelita.
Objawy IBS
Rozpoznanie zespołu jelita drażliwego opiera się na występowaniu określonych symptomów, bez występowania objawów alarmujących. Dla jelita drażliwego charakterystyczne są: nawracający ból lub dyskomfort w jamie brzusznej, który ustępuje po wypróżnieniu, zmiana częstości i rytmu wypróżnień, zmiana wyglądu stolca – mogą występować pod postacią biegunki czy zaparcia (lub postać mieszana). Dodatkowo mogą również pojawiać się objawy spoza przewodu pokarmowego takie jak: ospałość, bóle głowy i pleców, zaburzenia ze strony układu moczowo-płciowego, które mogą nasilać się pod wpływem stresu.
Kiedy potrzebna jest diagnostyka?
Diagnostyka osoby cierpiącej na IBS zależy od wieku chorego, nasilenia i czasu trwania dolegliwości, obecności chorób przewodu pokarmowego w rodzinie oraz występowania objawów alarmujących. Należą do nich:
- wiek powyżej 50. roku życia,
- spadek masy ciała,
- anemia w badaniach laboratoryjnych,
- krwawienie z przewodu pokarmowego,
- ból brzucha w nocy,
- krótki czas trwania objawów,
- płeć męska.
Jeżeli takie objawy zostaną zauważone, konieczna jest pilna diagnostyka w kierunku chorób organicznych przewodu pokarmowego.
Jak leczyć IBS?
Leczenie zespołu jelita drażliwego jest głównie objawowe i polega na stosowaniu diety, włókien pokarmowych i produktów zwiększających objętość stolca (np. błonnik), leków przeczyszczających (sole magnezu, lubiproston) w postaci z zaparciem, przeciwbiegunkowych (loperamid) w postaci biegunkowej oraz leków rozkurczowych (hioscyna, mebeweryna) mięśniówkę jelit. Korzystny wpływ zaobserwowano w przypadku stosowania tzw. diety FODMAP (ubogiej w fermentujące oligo-, di-, monosacharydy i poliole) na ustępowanie objawów i poprawę konsystencji stolca. Dodatkowo ulgę w dolegliwościach jelitowych przynieść mogą preparaty ziołowe np. Iberogast – lek na zespół jelita drażliwego o udowodnionym działaniu. Czasami stosuje się również leki wpływające na receptory serotoninergiczne w obrębie jelit, na nadwrażliwość trzewną oraz antydepresanty.
