Kobiety w wojskowych mundurach

Mimo że kobiety żołnierze zajmują w polskich siłach zbrojnych różne odpowiedzialne stanowiska, to i tak pod względem liczebności kobiet w armii nasz kraj znajduje się na końcu statystyk krajów NATO. W armii amerykańskiej czy kanadyjskiej kobiety żołnierze stanowią około 15% ogółu żołnierzy. Przykładem wręcz ekstremalnej praktyki kadrowej jest armia izraelska – w niej kobiety odbywają obowiązkowo dwuletnią służbę wojskową (dla porównania, mężczyźni – trzyletnią).

Kobiety w Wojsku Polskim zajmują stanowiska od szeregowego do pułkownika (komandora). ONZ-owska rezolucja 1325 wymaga od Polski przestrzegania zasad dotyczących zwiększania udziału kobiet w siłach zbrojnych oraz w procesie budowania pokoju, a także oczekuje lepszego wykorzystania ich intelektualnego potencjału.

W ramach programu przebudowy i modernizacji Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej w latach 2001–2006 znacznie zmniejszono liczbę żołnierzy. Ze względu na profesjonalizację armii przyjęto bardziej rygorystyczne kryteria naboru kandydatów i kandydatek do zawodowej służby wojskowej. Wymogi rekrutacyjne mają na celu wyselekcjonowanie wykształconych, dobrze przygotowanych i odpowiedzialnych ochotników. Do szkół wojskowych i ośrodków kształcenia na różnych poziomach służby
jest wielu chętnych, w tym kobiet. Ze statystyk wynika, że kobiety zdobywające żołnierskie szlify na uczelniach wojskowych bardzo dobrze zdają egzaminy.

Podejmując decyzję o podjęciu służby żołnierza zawodowego, kobiety muszą pokonać wiele barier, głównie związanych z postrzeganiem roli kobiet w społeczeństwie. Muszą pogodzić role matki, żony i żołnierza. Z praktyki wynika, że jeśli kobieta żołnierz jest słabym ogniwem, nie potrafi sprostać rygorystycznym wymaganiom wojskowym, przegrywa. Ale jeśli spełni te wymagania i pozostanie w służbie, zasługuje na słowa uznania. Oznacza to, że dzięki swojej wszechstronności potrafi udźwignąć ciężar życia rodzinnego i służby. Dużą rolę w tym procesie odgrywają mężowie kobiet żołnierzy, niejednokrotnie również żołnierze zawodowi. Postawa przejawiająca się w traktowaniu służby wojskowej jako „jakiegoś” etapu w życiu – swoiste przebranie się w mundur – zostaje ostro zweryfikowana w codziennym życiu przez bezwzględny wojskowy rygor.
Służba zawodowa łączy się z wieloma wyzwaniami, wymaganiami, a także potrzebami. Aby im sprostać, niejednokrotnie trzeba zrezygnować z życia osobistego i rodzinnego. Mimo że zmieniły się w służbie prawa żołnierzy, to obowiązki pozostały takie same. Wszyscy żołnierze zawodowi, nie tylko kobiety, wybierając mundur, muszą być tego świadomi. Tym samym unikną rozczarowania podczas wykonywania trudnych i odpowiedzialnych zadań.

Kobiety żołnierze w szeregach Żandarmerii Wojskowej wykonują zadania wynikające ze statusu tej formacji i wymogów ustawy o żandarmerii. Każdego dnia zdają egzamin z codziennego funkcjonowania w służbie. Ich wysiłki są oceniane przez krytycznych obserwatorów – przełożonych i kolegów. Świadome tego wykonują swoje zadania z rozwagą i profesjonalizmem.
W szeregach formacji żandarmskiej służy 41 kobiet (23 oficerów i 18 podoficerów) – większość w oddziałach terenowych i specjalistycznych jednostkach organizacyjnych ŻW. Służą jako prawnicy, psychologowie, pedagodzy, informatycy, są także kobiety żołnierze z wykształceniem typowo wojskowym, po studiach w wyższych szkołach oficerskich i akademiach wojskowych.
Kobiety żołnierze z zaangażowaniem wykonują zadania w wydziałach szkolenia, dowodzenia, prewencji oraz sekcji wychowawczej. Są specjalistami w dziedzinach: operacyjno-rozpoznawczych, dochodzeniowo-śledczych oraz techniki kryminalistycznej. Dzielnie wykonują zadania związane z osobistą ochroną VIP-ów. Większość podoficerów – chorążych ma dyplomy wyższych uczelni. Ważnym elementem w służbie jest systematyczne szkolenie, pogłębianie wiedzy specjalistycznej oraz dbałość o kondycję fizyczną. Większość kobiet żołnierzy szczyci się wysokimi notami z rocznego egzaminu ze sprawności fizycznej.
Wiele kobiet w żołnierskich mundurach stara się udowodnić sobie, przełożonym i kolegom, że potrafi pełnić służbę wojskową nie gorzej niż mężczyzna. Zapewne opinie na ten temat będą podzielone. Oceniani są zarówno żołnierze mężczyźni, jak i żołnierze kobiety. Jednak ci pierwsi nie wzbudzają tak dużego zainteresowania. Powodem takiego stanu rzeczy jest m.in. liczba kobiet w szeregach armii.
Ze względu na charakter wojska, status służby wojskowej oraz zadania związane z wykonywaniem obowiązków żołnierza szeregi kobiet żołnierzy zawsze będą mniej liczne niż szeregi mężczyzn żołnierzy. Wydaje się to logiczne i zrozumiałe. Ważnym aspektem współdziałania kobiet i mężczyzn w mundurach jest płaszczyzna emocjonalna. Zmiany wymaga stereotypowe myślenie, konieczne jest także przestrzeganie zasady równego traktowania jednych i drugich w służbie, rozumienie różnic, obecnie nazywanych genderowymi, oraz łagodzenie wzajemnego negatywnego nastawienia.