Farsz do pierogów wigilijnych – 15 najlepszych przepisów na święta

16 grudnia 2025,
dodał: Marta Dudzińska

Pierogi to jedno z najbardziej symbolicznych dań polskiej Wigilii, obecne na świątecznych stołach w całym kraju, choć w każdym domu smakują nieco inaczej.

Od klasycznej kapusty z grzybami po bardziej wyszukane, regionalne farsze – ich różnorodność odzwierciedla bogactwo polskiej kuchni. W ostatnich latach coraz chętniej wracamy do tradycji, jednocześnie inspirując się nowoczesnymi dodatkami i roślinnymi wariacjami. To doskonały moment, aby na nowo odkryć, jakie pierogi najlepiej pasują do naszej Wigilii.

Tradycja wigilijnych pierogów – smaki, które trwają

Pierogi od pokoleń zajmują zaszczytne miejsce na wigilijnym stole, ponieważ idealnie wpisują się w postny charakter wieczerzy. Najpopularniejszy farsz, czyli kapusta z suszonymi grzybami, ma głębokie korzenie kulturowe – kapusta symbolizowała dostatek, a grzyby łączność z naturą. Tradycyjnie przygotowywano go długo i starannie: kapustę kiszono jesienią, a grzyby suszono po udanych grzybobraniach. W wielu domach dodatkowo doprawia się go majerankiem, świeżo mielonym pieprzem lub zasmażaną cebulką.

Kolejnym klasykiem są pierogi z grochem i kapustą, wyjątkowo popularne w Wielkopolsce. Słynne pierogi z samymi grzybami goszczą tam, gdzie rodziny były związane z lasem i tradycją zbierania borowików. W niektórych regionach nadal podaje się pierogi z makiem, słodkie i aromatyczne, traktowane jako symbol dobrobytu i obfitości. Równie popularne są postne ruskie, w których masę ziemniaczano-serową przygotowuje się bez jajek, aby zachować wigilijną postność.

Pierogi mają także wymiar wspólnotowy — wiele rodzin zasiada do lepienia pierogów razem, traktując to jako ważny element przedświątecznych przygotowań. To moment rozmów, wspomnień i przekazywania rodzinnych receptur. Dzięki temu smak pierogów staje się czymś więcej niż potrawą — staje się emocją i wspomnieniem.
Współcześnie coraz częściej powraca się też do farszy, które kiedyś były popularne, ale z czasem zniknęły z miejskich kuchni, jak farsz z kaszy gryczanej i twarogu czy kaszy jęczmiennej i grzybów. Wiele rodzin zachowuje je jako swoją „małą tradycję”, która odróżnia ich Wigilię od innych.

Regionalne inspiracje i nowe pomysły

Polskie regiony oferują ogromne bogactwo pomysłów na wigilijne pierogi. Na Lubelszczyźnie niezwykle popularne są farsze z kaszy jęczmiennej i pieczarek – sycące, aromatyczne i niezwykle postne. Na Kaszubach królują pierogi rybne, przygotowywane z dorsza lub śledzia, często z dodatkiem smażonej cebuli. W Małopolsce chętnie sięga się po suszone śliwki, które dodają kapuście delikatnej słodyczy.

Na Podkarpaciu znane są pierogi z kapustą i fasolą — pełne, głębokie w smaku, idealne dla osób ceniących tradycyjne, sycące potrawy. Na Śląsku pojawiają się wersje z ziemniakami i grzybami, znane jako bardziej „codzienne”, lecz wyjątkowo apetyczne.

Nowoczesne gotowanie wprowadza do pierogów zupełnie nowe nuty. Roślinne farsze z soczewicy, jarmużu, pieczonego buraka czy dyni stają się coraz bardziej popularne, bowiem łączą tradycję postnych potraw z aktualnymi oczekiwaniami zdrowotnymi. Trendem ostatnich lat jest także sięganie po kiszonki: farsz z kiszonym burakiem, marchewką czy nawet kimchi staje się nie tylko oryginalny, lecz także bardzo aromatyczny.

Nowoczesność nie polega na odrzucaniu klasyki — raczej na jej twórczym rozwijaniu. Dlatego coraz częściej na świątecznych stołach pojawiają się pierogi słodkie: mak z pomarańczą, pieczona jabłka z cynamonem czy farsz z bakaliami. Popularne są też inspiracje światowe: farsz z karmelizowaną cebulką i żurawiną, pierogi z pieczarkami i truflą, a nawet wersje „fusion”. Tak powstaje Wigilia, która łączy tradycję z kreatywnością, pozwalając każdej rodzinie stworzyć własny, wyjątkowy zestaw pierogów.

Przykładowe przepisy na wigilijny farsz do pierogów

Kapusta z grzybami (tradycyjny farsz wigilijny)

Składniki:
– 500 g kapusty kiszonej
– 40 g suszonych grzybów
– 1 cebula
– 2 łyżki oleju
– sól, pieprz

Przygotowanie:
Grzyby zalać gorącą wodą i odstawić na 1-2 godziny, następnie ugotować w tej samej wodzie (30 min.) i drobno posiekać. Kapustę odcisnąć, posiekać i zalać małą ilością wody. Gotować ok. 40 min., do miękkości. Cebulę posiekać i zeszklić na oleju. Do kapusty dodać grzyby i cebulę, odparować nadmiar płynu. Doprawić solą i pieprzem.

Kapusta z grzybami i śliwkami (wariant staropolski)

Składniki:
– 500 g kapusty kiszonej
– 30 g suszonych grzybów
– 4 suszone śliwki
– 1 cebula
– 2 łyżki masła
– sól, pieprz

Przygotowanie:
Grzyby namoczyć i ugotować, posiekać. Kapustę ugotować do miękkości. Śliwki pokroić bardzo drobno. Podsmażyć cebulę na maśle i dodać do kapusty. Dodać grzyby i śliwki, całość poddusić 10 min. Doprawić.

Grzyby leśne solo (intensywny smak)

Składniki:
– 60 g suszonych prawdziwków
– 1 mała cebula
– 1 łyżka masła
– sól, pieprz

Przygotowanie:
Grzyby namoczyć na noc w zimnej wodzie, następnie ugotować (30-40 min.). Odsączyć i bardzo drobno posiekać. Zeszklić cebulę na maśle, dodać grzyby, dusić 5 min. Doprawić solą i mocno pieprzem.

Ziemniaki z twarogiem (tradycyjne)

Składniki:
– 400 g ugotowanych ziemniaków
– 250 g twarogu
– 1 cebula
– 1 łyżka oleju
– sól, pieprz

Przygotowanie:
Ugotowane ziemniaki ugnieść tłuczkiem. Dodać twaróg i wymieszać. Cebulę zeszklić na oleju i dodać do masy. Doprawić solą i pieprzem (można też papryką i gałką muszkatołową).

Soczewica z grzybami (regionalny, lubelski)

Składniki:
– 250 g zielonej soczewicy
– 20 g suszonych grzybów
– 1 cebula
– 1 łyżka oleju
– sól, pieprz, majeranek

Przygotowanie:
Namoczone grzyby ugotować i posiekać. Soczewicę ugotować do miękkości (ok. 25 min.). Zeszklić cebulę, dodać grzyby, wymieszać z soczewicą. Doprawić solą, pieprzem i szczyptą majeranku.

Ryba z warzywami (inspiracja wileńska)

Składniki:
– 300 g ugotowanej lub upieczonej białej ryby (np. dorsz, morszczuk, halibut)
– 1 cebula
– 1 marchew
– 1 pietruszka
– 1 łyżka masła
– sól, pieprz

Przygotowanie:
Warzywa zetrzeć na tarce i dusić na maśle ok. 10 min. Dodać rozdrobnioną rybę. Doprawić solą i pieprzem. Całość krótko przesmażyć, aby odparowała woda.

Mak z bakaliami (na słodko)

Składniki:
– 200 g maku
– 3 łyżki miodu
– 50 g rodzynek
– 30 g orzechów
– skórka pomarańczy
– 1 łyżeczka masła

Przygotowanie:
Mak zalać wrzątkiem, gotować 20 min., odcedzić i dwukrotnie zmielić. Dodać miód, masło, rodzynki, posiekane orzechy i skórkę. Wymieszać i odstawić, aby smaki się połączyły.

Suszone owoce z cynamonem (słodki farsz kresowy)

Składniki:
– 150 g suszonych jabłek lub gruszek
– 50 g rodzynek
– 1 łyżeczka cynamonu
– 1 łyżeczka masła

Przygotowanie:
Owoce zalać wodą i gotować 15-20 min. do miękkości. Odcedzić, posiekać i połączyć w jedną masę. Dodać rodzynki, masło i cynamon. Wymieszać.

Buraki z grzybami (nietypowy, ale tradycyjny)

Składniki:
– 2 duże buraki
– 20 g suszonych grzybów
– 1 łyżka masła
– sól, pieprz

Przygotowanie:
Buraki ugotować i zetrzeć na drobnych oczkach. Grzyby ugotować i posiekać. Podsmażyć krótko buraki na maśle, dodać grzyby. Doprawić solą i pieprzem.

Kasza gryczana z pieczarkami i cebulką

Składniki:
– 1 szklanka kaszy gryczanej
– 250 g pieczarek
– 1 cebula
– 2 łyżki masła
– sól, pieprz

Przygotowanie:
Kaszę ugotować na sypko. Pieczarki pokroić i podsmażyć z cebulą na maśle. Połączyć z kaszą i doprawić.

Fasola z majerankiem (tradycja wschodniej Polski)

Składniki:
– 300 g białej fasoli
– 1 cebula
– 1 łyżka oleju
– sól, pieprz, majeranek

Przygotowanie:
Fasolę namoczyć na noc, ugotować i rozgnieść. Zeszklić cebulę na oleju. Połączyć z fasolą i doprawić solą, pieprzem i dużą ilością majeranku.

Ziemniaki z kiszoną kapustą (karpacki klasyk)

Składniki:
– 400 g ziemniaków
– 200 g kiszonej kapusty
– 1 cebula
– sól, pieprz

Przygotowanie:
Ziemniaki ugotować i utłuc. Kapustę ugotować, posiekać i odcisnąć. Dodać zeszkloną cebulę, doprawić.

Pasztet warzywny (jarzynowy farsz nowoczesny)

Składniki:
– 2 marchewki
– 1 pietruszka
– kawałek selera
– 1 cebula
– 1 łyżka oleju
– sól, pieprz, ziele angielskie

Przygotowanie:
Warzywa pokroić i ugotować do miękkości. Zmiksować lub zmielić. Dodać zeszkloną cebulę i przyprawy. Odparować chwilę na patelni, aby farsz był gęsty.