Fakty i mity na temat atopii – jak sobie z nią radzić?

Atopia, czyli genetycznie uwarunkowany zespół zaburzeń układu odpornościowego, objawiający się reakcjami alergicznymi. Jednym z jej objawów jest atopowe zapalenie skóry, na które w Polsce choruje co 5-te dziecko i co 50-ty dorosły. AZS jest chorobą przewlekłą i nawracającą, wynikającą z reakcji alergicznej organizmu.

Głównym jej objawem jest swędzenie skóry, z czasem robi się ona bardzo sucha, a na zgięciach kolan i łokci tworzą się czerwone grudki, które w skutek drapania pozostawiają ślady. Na temat atopowego zapalenia skóry pojawia się wiele informacji, nie wszystkie jednak są prawdziwe. Poznaj fakty i mity o AZS, a także sposoby radzenia sobie z tym schorzeniem.

Fakty o AZS

Fakt nr 1 

AZS rozpoczyna się najczęściej w okresie niemowlęcym. Jest to choroba genetyczna,  co oznacza, że jeśli jedno z rodziców cierpi na atopię, to są spore szanse, że wystąpi również u pociechy. Ryzyko zachorowania zwiększa się znacznie w sytuacji, kiedy na atopię cierpi obydwoje rodziców. Jeśli atopia nie pojawiła się w dzieciństwie, nie znaczy to, że nie pojawi się w starszym wieku. W AZS wyróżnia się trzy fazy: 1. Niemowlęca (do 2 roku życia), 2. Dziecięca (do 12 roku życia); 3. Dorosłych.

Fakt nr 2

W zależności od fazy, zmieniają się objawy atopowego zapalenia skóry. Obserwuje się przechodzenie zmian od ostrych, typowych dla niemowląt i małych dzieci (drobne grudki i pęcherzyki bez widocznego rogowacenia naskórka i lichenizacji (pogrubienia skóry na skutek ciągłego drapania oraz stanu zapalnego) do wykwitów utrzymujących się przewlekle u młodzieży i osób dorosłych (rozległe nawarstwienia naskórka i typowa lichenizacja). Lokalizacja wystąpienia zmian zależy od wieku pacjenta: u niemowląt są to zwykle okolice twarzy, szyi, łokci, nadgarstków oraz kolan; u dzieci i dorosłych, głównie zajęte są powierzchnie zgięciowe stawów łokciowych, kolanowych oraz nadgarstki.

Fakt nr 3 

AZS ma związek z układem odpornościowym, dzieci dotknięte tym schorzeniem mają gorszą odporność, dlatego, aby uchronić je przed wieloma szkodliwymi chorobami warto je szczepić.

Fakt nr 4 

Do tej pory nie wynaleziono lekarstwa na tę chorobę. Stosowane leczenie pomaga jedynie kontrolować przebieg choroby, która ma okresy remisji i zaostrzeń.

Fakt nr 5

Czynniki środowiskowe mają wpływ na rozwój atopowego zapalenia skóry. Powodują one kolejny wysiew zmian, a także pogarszają stan już istniejących zmian. Czynniki te u zdrowych osób nie wywołują żadnych istotnych zmian w obrębie skóry, jednak w połączeniu z predyspozycją genetyczną, zaburzeniami immunologicznymi, nadwrażliwością oraz cechami skóry atopowej, mogą pojawić się objawy choroby. Wyróżnić tu można: czynniki wziewne (kurz, pyły, roztocza), czynniki pokarmowe (mleko, truskawki, czekolada, orzeszki arachidowe, laskowe, jaja, ryby, skorupiaki, soja, niektóre zboża), substancje chemiczne (np. w środkach czyszczących), kosmetyki, wełnę, czynniki infekcyjne (niektóre drobnoustroje, jak grzyby, bakterie – skóra osób chorych nie stanowi skutecznej bariery dla drobnoustrojów, co skutkuje infekcjami), stres, niska temperatura powietrza.

Fakt nr 6

Niedobór witaminy D3 w ciąży sprzyja pojawieniu się AZS u dzieci.

Fakt nr 7

Przy AZS nie są wskazane długie i częste kąpiele, gdyż skóra może ulec odwodnieniu. Kąpiel powinna trwać 5-7 minut.

Fakt nr 8

Jednym z objawów AZS jest swędzenie skóry po rozgrzaniu i spoceniu. Decydując się na aktywność fizyczną warto wybrać tę na świeżym powietrzu, umożliwiającą chłodzenie ciała. Przebywanie na świeżym powietrzu dodatkowo poprawia pracę układu immunologicznego. Szczególnie wskazane jest pływanie, zwłaszcza w akwenach na świeżym powietrzu. Jeżeli wybieramy basen ważne, aby woda była ozonowana, a nie chlorowana.

Fakt nr 9

Podczas atopii istotne jest utrzymanie prawidłowej masy ciała. Nadwaga i otyłość powodują cięższy przebieg choroby. Na przebieg schorzenia ma także wpływ stan psychiczny, dlatego warto wypracować sposoby radzenia sobie ze stresem i trudnymi sytuacjami.

Fakt nr 10

U atopików duże znaczenie ma obserwowanie reakcji skóry po spożyciu konkretnego produktu lub testy ekspozycyjne na produkty pokarmowe lub wziewne. Próbne diety eliminacyjne nie powinny trwać dłużej niż 4 tygodnie. Jeżeli w tym czasie uzyska się poprawę stanu skóry należy kontynuować dietę, jednak nie dłużej niż 6 miesięcy, aby nie spowodować niedoborów pokarmowych i utraty zdolności nabycia tolerancji na dany alergen. W sytuacji potwierdzonej silnej alergii pamiętać należy, że silny alergen pokarmowy może uczulać drogą wziewną i kontaktową, silny alergen wziewny uczula z kolei drogą pokarmową i kontaktową.

Fakt nr 11

U małych dzieci konieczne jest weryfikowanie diety, która została wprowadzona w niemowlęctwie  – 70% dzieci uzyskuje tolerancje na wcześniej uczulające produkty ok. 2 roku życia.

Fakt nr 12

Osoby z AZS nie mogą stosować zwykłego mydła. Zmienia ono bowiem pH skóry i obniża poziom jej nawilżenia i natłuszczenia. Skutkiem tego skóra staje się sucha i podatna na uszkodzenia. Podstawą leczenia AZS jest pielęgnacja skóry emolientami, czyli bezzapachowymi produktami kosmetycznymi, wytwarzanymi na bazie olejów które służą do zmiękczenia, nawilżenia, natłuszczenia oraz uelastycznienia skóry. W ich skład wchodzą najczęściej tłuszcze, kwasy tłuszczowe, węglowodory mineralne, pochodne mocznika, gliceryny, oraz substancje naturalne np. wazelina. Emolienty w porównaniu z innymi środkami pielęgnacyjnymi posiadają szereg właściwości, które polubi skóra z AZS: nawilżenie, redukcja świądu, uwadnianie warstwy rogowej naskórka, zapobieganie nadmiernej utracie wody, wchłanianie wilgoci z otoczenia, natłuszczanie skóry poprzez tworzenie swego rodzaju warstwy „oleju”, zwiększenie elastyczności i sprężystości skóry, regeneracja nabłonka, odbudowa uszkodzonego płaszcza lipidowego, zmniejszenie działania alergenów środowiskowych i wiele innych. Linią emolientów stworzoną z myślą o atopowym zapaleniu skóry jest Latopic®. W swoim składzie, te dedykowane osobom z AZS kosmetyki, zawierają m.in.:

-metabolity bakterii kwasu mlekowego, które wykazują działanie przeciwdrobnoustrojowe, pomagają ograniczyć rozwój gronkowca złocistego;

– kompleks przeciwświądowy i polidokanol łagodzą świąd i podrażnienia, mają działanie znieczulające;

-pantenol skutecznie łagodzi podrażnienia oraz przyspiesza regenerację naskórka

– maslo shea uzupełnia niedobory lipidów, natłuszcza i regeneruje uszkodzony naskórek

W linii Latopic® znajdują się: żel do mycia ciała i włosów, regenerujący krem do rąk, krem do twarzy i ciała, emulsja do ciała, emulsja do kąpieli, stanowią skuteczną pielęgnacje skóry atopowej, jednocześnie pozbywając się uporczywych objawów schorzenia.

 Mity o AZS

Mit nr 1

Atopia powstaje w dzieciństwie i się z niej wyrasta? – niestety nie zawsze. Czasem jej objawy mogą ulec osłabieniu, by wystąpić znowu w wieku późniejszym.

Mit nr 2

Atopia to choroba skóry? – prawdą jest, że atopia to wrodzona podatność organizmu na uczulenia nie tylko skóry, także układu oddechowego czy pokarmowego.

Mit nr 3

Atopią można się zarazić? – bez obaw – nie można!

Mit nr 4 

Czerwona skóra u małego dziecka i grudki na policzkach to AZS ?– wiele stanów zapalnych może dawać takie objawy, nie musi to być atopowe zapalenie skóry. Podobnie sucha skóra nie musi oznaczać choroby – może to być wynik nieprzystosowania się skóry dziecka do otaczającego środowiska.

Mit nr 5

W leczeniu AZS pomagają kąpiele w krochmalu i smarowanie smalcem lub miodem? – krochmal nasila świąd, natomiast smalec tworzy nieprzepuszczalną warstwę, która przegrzewa skórę i również nasila świąd. Miód z kolei jest bardzo silnym alergenem, który podrażnia skórę.  Lepiej skorzystać z dermokosmetyków np. z linii Latopic®.

Jak radzić sobie z atopią?

Atopia zarówno w formie atopowego zapalenia skóry, jak również w alergii pokarmowej zdarza się coraz częściej. Niestety do tej pory nie wynaleziono skutecznego leku, który wyleczyłby chorego z tej przypadłości. Leczenie polega na kontrolowaniu przebiegu choroby i ograniczeniu jej przykrych i dokuczliwych objawów. W przypadku AZS wykorzystuje się leczenie miejscowe i ogólne. Leczenie miejscowe powinno koncentrować się na systematycznym stosowaniu profesjonalnych preparatów nawilżających, które natłuszczają skórę i zmniejszają objawy jej wysuszenia. Polecane są tu szczególnie wspomniane wcześniej emolienty, takie jak linia profesjonalnych preparatów dedykowanych do skóry atopowej – Latopic®. Preparaty te odbudowują płaszcz lipidowy skóry, chroniąc ją przed nadmierną utratą wody. Zawarte w nich substancje znieczulające niwelują dokuczliwy świąd. Poza terapią miejscową stosuje się również terapię ogólną. Opiera się ją na doustnych środkach antyhistaminowych oraz doustnych glikokortykoidach, które stosowane są wyłącznie w okresach wysiewu zmian. Ich zadaniem jest redukcja odczynu zapalnego. Terapię ogólną można także wesprzeć stosowaniem właściwego probiotyku np. Latopic® doustny. Jest to jedyny w Polsce preparat przebadany pod kątem atopowego zapalenia skóry, a także alergii pokarmowej. W swoim składzie zawiera 3 szczepy bakterii kwasu mlekowego, dostosowane do mikroflory bakteryjnej polskich dzieci. Latopic® doustny nie zawiera laktozy ani glutenu mogących powodować uczulenia. Bakterie kwasu mlekowego zawartego w preparacie przyczyniają się do zwiększenia szczelności bakterii jelitowej, która ulega rozluźnieniu u osób z AZS, dodatkowo stymulują wydzielanie śluzu i wpływają korzystnie na utrzymanie równowagi mikrobiologicznej i immunologicznej w organizmie.  Badania kliniczne wykazały skuteczność Latopic® w łagodzeniu objawów atopowego zapalenia skóryi alergii pokarmowej Preparat może być z powodzeniem używany zarówno przez dzieci jak i dorosłych.

Atopowe zapalenie skóry i inne formy atopii stanowią jedną z chorób, które coraz częściej atakują dzieci i dorosłych. Z racji coraz większej ilości osób nią dotkniętych pojawiają się liczne doniesienia na ich temat. Faktem jest, że do tej pory nie znaleziono leku, który całkowicie uleczyłby chorego. Z pomocą w łagodzeniu uporczywych objawów związanych z atopią przychodzą probiotyki doustne oraz emolienty, które umożliwiają normalne funkcjonowanie atopikom.