Obecne metody badania i monitorowania pacjentów dają spore możliwości w kwestii diagnozowania schorzeń serca. Jednym z takich badań jest metoda opracowana przez amerykańskiego biofizyka, Normana Holtera. U podstaw tej diagnostyki leży zwykłe badanie EKG, a badanie holterowskie jest jego modyfikacją. Sama podstawowa elektrokardiografia to badanie spoczynkowe, odbywające się stacjonarnie w gabinecie, przez kilka minut.
Natomiast stosowana od ponad 50 lat metoda holterowska daje możliwość monitorowania pracy serca przez 24 lub 48 godzin, a nawet przez 7 dni, jeśli jest taka potrzeba. Ponadto monitoring odbywa się nie tylko w sytuacjach spoczynku, ale także w czasie ruchu, snu, pracy, sportu, zdenerwowania czy innych czynności. Taka diagnostyka pracy serca jest nie do przecenienia, bowiem podczas krótkotrwałego badania w warunkach ambulatoryjnych, objawy zgłaszane przez pacjenta mogą nie wystąpić. W wyniku badania holterem EKG można także wykryć nieprawidłowości nie odczuwane przez pacjenta lub reakcje na przyjmowane leki. Dzięki takiemu wykrywaniu patologii w pracy serca można zdecydowanie częściej wykluczyć konieczność hospitalizacji, a często także ryzyko inwalidztwa czy zgonu w wyniku np. zaawansowanej choroby wieńcowej, a w efekcie zawału. W czasie dobowej rejestracji pracy serca lub dłuższej wykrywane są zaburzenia rytmu pracy serca, zaburzenia przewodzenia przedsionkowo-komorowego, zaburzenia ukrwienia mięśnia sercowego, nieprawidłowości elektrolitowe. Jest to na tyle kluczowe badanie, że statystyki dotyczące przyczyn zgonów w Polsce wyraźnie pokazują druzgoczącą przewagę przypadków śmierci w wyniku chorób układu krążenia, zarówno wśród mężczyzn, jak i u kobiet. Dlatego też wcześniejsze wykrycie nieprawidłowości w pracy serca i wdrożenie odpowiedniego leczenia na czas może mieć ogromne znaczenie dla pacjenta.
Wskazania do wykonania holterowskiego badania EKG
Badanie za pomocą holtera EKG zalecane jest przez lekarzy w określonych przypadkach. Po pierwsze, kiedy pojawia się w gabinecie pacjent, który zgłasza określone objawy. Do tego katalogu należą: kołatanie serca, duszności napadowe, omdlenia, a także zgłaszane przez pacjentów kłucia w klatce piersiowej lub inne niepokojące objawy w obrębie serca. Często istnieje problem z określeniem objawów, zwłaszcza u pacjentów nie mających dotąd problemów kardiologicznych i nie umiejących zidentyfikować problemu. Do tego zbioru należą także osoby, którym wykonano stacjonarne EKG i wykazało ono choćby drobne nieprawidłowości jak na przykład blok przedsionkowo-komorowy I stopnia. Pogłębieniu diagnostyki podlegają wszystkie objawy dające podejrzenie zaburzeń rytmu serca.
Jednakże badania holterowskie są zlecane także pacjentom z już zdiagnozowanymi chorobami układu krwionośnego, na przykład z rozpoznaną chorobą niedokrwienną serca, po przebytym zawale lub z kardiomiopatią. Tu badania są często wykonywane okresowo, nawet jeśli chorzy nie zgłaszają żadnych dolegliwości. Taką grupą, monitorowaną cyklicznie są na przykład osoby chore na cukrzycę. Podobnym, cyklicznym przeglądom podlegają także pacjenci z rozrusznikiem serca.
Jak przebiega badanie?
Badanie jest nieinwazyjne, bezbolesne i w zasadzie mało kłopotliwe. 24 lub 48-godzinny holter jest wypożyczany obecnie pacjentowi do domu, nie wymaga hospitalizacji. Pielęgniarka przykleja w odpowiednich miejscach na klatce piersiowej pacjenta trzy, siedem albo dziesięć elektrod połączonych przewodami z urządzeniem. Holter zawiesza się w specjalnym etui na pasku lub na szyi. Jedyne ograniczenie to brak możliwości zażywania kąpieli w czasie badania oraz konieczność noszenia luźnego, nie uciskającego ubrania. Problem stanowią także urządzenia wydzielające silne pole elektromagnetyczne, więc osoby pracujące w pobliżu takich maszyn, będą zmuszone do wzięcia sobie dnia wolnego. Poza tym doba ma przebiegać tak jak zwykle, bo to właśnie pokazuje jak nasze serce reaguje w normalnych warunkach. Ważne jest zapisywanie wraz z podaniem godzin wszystkich ważnych czynności, jak praca, bieg, sen, przyjmowanie leków, nagłe zdenerwowanie, a także wystąpienie wcześniej zgłaszanych objawów. Holter zaopatrzony jest w kartę pamięci Flash, gdzie zapisują się wszystkie parametry pracy serca. Po upływie wskazanego czasu musimy się ponownie pojawić w przychodni, aby holter został zdemontowany i oddany do odczytu. Kiedy już są wyniki należy udać się z nimi do kardiologa.
W warunkach szpitalnych, kiedy powstaje potrzeba wykonania badania EKG metodą holterowską, decyzja, co do formy badania pozostaje w gestii lekarza. Pacjent może zostać podpięty do takiego przenośnego urządzenia na dobę, albo do systemu holterowskiego na kilka dnia. Taki system posiada monitor i oprogramowanie, co pozwala na stałe odczyty i monitorowanie pacjenta.
Rodzaje holterów
Holtery EKG są dostępne w różnych formach. Podstawowa wersja to przenośne urządzenie niedużych rozmiarów zbliżonych do odtwarzacza mp3. Taki holter umożliwia zapis 3 lub 12 kanałowy sygnału EKG pochodzący najczęściej z siedmiu lub dziesięciu elektrod przyklejonych na ciele pacjenta, przewidziany na 24 lub na 48 godzin. Dodatkowa funkcja takiego urządzenia to wykonywanie badania dodatkowego, incydentalnego EKG na żądanie pacjenta, w momencie naciśnięcia przycisku Event. Pacjent używa takiej funkcji w momencie, kiedy wystąpią niepokojące objawy i zapisuje ten fakt w dzienniczku. Wszystkie cyfrowe sygnały EKG zarówno automatycznego jak i zdarzeniowego zapisywane są na karcie pamięci flash. Kolejny rodzaj to holtery opisane wcześniej, ale z dołączonym oprogramowaniem, które badany może zainstalować na swoim komputerze. Daje to możliwości bieżącego podglądu odczytów, oceny arytmii i odcinka ST, analizy zaawansowanej w zakresie zmienności rytmu (HRV), odstępu QT.
Inna forma holtera EKG to bardziej zaawansowany sprzęt, który ma zastosowanie w gabinetach kardiologicznych, szpitalach czy klinikach. To stanowisko holterowskie, gdzie następuje połączenie komputera z oprogramowaniem, drukarki i odpowiednio dopasowanego holtera. Takie stanowisko pozwala na zaawansowane pomiary pracy serca, natychmiastowy dostęp do analiz w różnych płaszczyznach, tabel z zestawieniami danych. System tego typu daje zarówno podgląd pomiarów w czasie rzeczywistym w każdej chwili oraz podgląd danych liczbowych, wcześniej zapisanych. Stanowisko holterowskie tego typu wykorzystywane jest do monitoringu w czasie hospitalizacji, a także do wykonywania prób wysiłkowych.
Autor: dystrybutor sprzętu Aspel kredos.pl.
