Jakie kosmetyki stosować podczas trądziku?

Choroba ta charakteryzuje się przewlekłym przebiegiem dlatego też często może prowadzić do depresji. Zmiany w trądziku pospolitym dotyczą głównie okolic łojotokowych (twarz, klatka piersiowa, plecy) i są to zaskórniki, grudki, krostki oraz torbiele ropne. Jego przyczyną są nieuregulowane procesy hormonalne, powodujące nadmierne wydzielanie tłuszczu przez gruczoły łojowe oraz wzmożone rogowacenie komórek wewnątrz mieszków włosowych. Zrogowaciałe komórki po złuszczeniu się mieszają się z łojem i tworzą wewnątrz kanalika grudkę, która uniemożliwia wypływ łoju na zewnątrz. W tych warunkach rozwijają się wewnątrz mieszka włosowego beztlenowe bakterie Propionibacterium acnes, powodujące enzymatyczny rozkład tłuszczu do kwasów tłuszczowych. Wolne kwasy tłuszczowe drażnią skórę i przyspieszają rogowacenie kanalików, co potęguje wzrost czopów łojowych. Czopy te, naciskając na ścianki kanalików, powodują ich zniszczenie i przedostawanie się mieszaniny składającej się z martwych komórek, łoju, kwasów tłuszczowych i resztek włosów do tkanki. W efekcie powstaje stan zapalny skóry obserwowany w postaci krosty. Pierwotnym wykwitem w trądziku są mikrozaskórniki (microcomedones). Przyczyną ich powstawania jest nadmierne wydzielanie łoju i keratynizacja wewnątrzmieszkowa. Proces ten prowadzi do zwężenia kanałów wyprowadzających co utrudnia wyprowadzenie zawartości gruczołu łojowego na powierzchnię skóry. Pod wpływem zalegającego łoju przewody wyprowadzające ulegają rozszerzeniu i powstają zaskórniki zamknięte (białe główki). W kolejnym etapie powstają zaskórniki otwarte (czarne główki). Proces ten związany jest z dalszym rozszerzaniem przewodów wyprowadzających i utlenianiem tłuszczów zawartych w łoju. Powstanie stanu zapalnego zawdzięczamy drobnoustrojom a właściwie enzymom hydrolitycznym (lipazy, proteazy, hialuronidazy), które wydzielają. Enzymy te działają niszcząco na ściany gruczołów łojowych. Efektem tego jest wydostanie się mas rogowych do okolicznych tkanek co wywołuje stan zapalny i powstawanie grudek i krostek. Jeżeli stan zapalny utrzymuje się dłużej wtedy powstają guzki. Ze zgrupowanych grudek, krost i guzków tworzą się ropnie.

1. Łojotok
2. Nadmierne rogowacenie ujść gruczołów łojowych
3. Zaburzenia hormonalne
4. Kolonizacja przewodów wyprowadzających przez Propionibacterium acnes
5. Stan zapalny
6. Czynniki genetyczne.

Kosmetyki przeznaczone do pielęgnacji cery trądzikowej powinny umożliwiać dokładne oczyszczenie skóry, zmniejszać florę bakteryjną, łagodzić stany zapalne i poprawiać wygląd skóry przez jej zmatowienie, lepsze ukrwienie i zmniejszenie porów. Składniki kosmetyków powinny działać wieloczynnikowo, hamując różne etapy tzw. „błędnego koła” (rys.) występującego w trądziku pospolitym.

1. Działanie sebostatyczne;
2. Działanie bakteriostatyczne (odpowiednie składniki aktywne i pH preparatu);
3. Hamowanie procesów utleniania lipidów łoju (ograniczenie substancji drażniących);
4. Łagodzenie podrażnień;
5. Działanie matujące (krótkotrwała poprawa estetyki);

Działanie sebostatyczne mają: Łopian (Arctium L.), Gorczyca jasna (Sinapis alba), Kapusta (Brassica L.), Kolendra siewna (Coriandrum sativum L.), Rokieta siewna (Eruca vesicaria L. subsp. sativa), Kocanka piaskowa (Helichrysum arenarium (L.) Moench), Majeranek (Origanum majorana L.), Rukiew wodna (Nasturtium officinale R. Br.), Wilżyna bezbronna (Ononis arvensis L.)  i ciernista (Ononis spinosa L.), Lebiodka pospolita (Origanum vulgare), Dąb (Quercus L.), Szałwia muszkatałowa (Salvia sclarea), Rdest ptasi (Polygonum aviculare L.), Pięciornik (Potentilla L.), Czarna porzeczka (Ribes nigrum L.), Fiołek trójbarwny (Viola tricolor L.), Nagietek lekarski (Calendula officinalis L.), Wiązówka błotna (Filipendula ulmaria), Wierzba (Salix L.), Topola (Populus L.), Malina (Rubus L.), Babka lancetowata (Plantago lanceolata L.), Jemioła (Viscum L.), Kozieradka (Trigonella foenum-graecum L.), Olsza czarna (Alnus glutinosa Gaertn.), Oczar wirginijski (Hamamelis virginina), Nawłoć (Solidago L.), Pietruszka zwyczajna (Petroselinum crispum), Skrzyp (Equisetum L.), Bluszcz (Hedera L.) oraz olejki eteryczne: Bergamotka (Citrus bergamium), Fenkuł  (Foeniculum vulgare Mill.) – działanie antyadrogenowe, Geranium (Geranium L.), Jałowiec pospolity (Juniperus communis L.), Krwawnik pospolity (Achillea millefolium L.), Macierzanka (Thymus L.), Melisa lekarska (Melissa officinalis L.), Pierwiosnek (Primula L.).

Działanie bakteriostatyczne mają: Drzewo herbaciane (Melaleuca alternifolia), Lawenda (Lavandula officinalis), Gorzka pomarańcza (Citrus aurantium amara), Bergamotka (Citrus bergamium), Cedr atlantycki (Cedrus atlatatica), Cytryna (Citrus limon L.), Pelargonia wonna (Pelargonium graveolens Ait.), Jałowiec (Juniperus L.), Cynamonowiec kamforowy (Cinnamonum camphora Nees et Bern), Paczula (Pogostemon patchouli), Szałwia (Salvia L.), Eukaliptus (Eucalyptus L.), Rozmaryn (Rosmarinus L.), Tymianek (Thymus vulgaris L.) oraz kompleksy metali z aminokwasami (np. kompleks cynku z kwasem pirolidonokarboksylowym – INCI Zinc PCA) lub innymi ligandami, np. z kwasem glukonowym (INCI – Zinc gluconate).

Działanie keratolityczne wykazują: α-hydroksykwasy (AHA), β-hydroksykwasy (BHA), α-ketokwasy, Lipohydroksykwasy (LHA), Polihydroksykwasy (PHA), Enzymy proteolityczne: bromelina, papaina.

Działanie łagodzące, przeciwzapalne: Żeń-szeń (Panax ginseng C.A. Meyer) – glikozyd kwasu oleanowego, Lukrecja (Glycyrrhiza L.) – glabrydyna, Rumianek (Matricaria chamomilla L.) – alfa bisabolol, Krwawnik (Achillea millefolium L.) – chamazulen, Aloes (Aloë L.), Zielona herbata (Camellia sinensis), Algi (Algae), Nagietek lekarski (Calendula officinalis L.), Kasztanowiec (Aesculus L.) – aescyna, Oczar wirginijski (Hamamelis virginiana), Olejek różany (Rosa centifolia), Alantoina, Pantenol.

Działanie matujące: Glinka (kaolin), Bentonit, Polimerowe mikrokuleczki.
Niektóre składniki kosmetyków również mogą wywoływać trądzik lub nasilać zmiany trądzikowe. Do takich składników należą:

– mirystynian izopropylu,

– masło kakaowe,

– oleje z warzyw,

– olej mineralny o jakości przemysłowej,

– wazelina o jakości przemysłowej.

Substancje o jakości przemysłowej mogą być zanieczyszczone dziegciami, które bezpośrednio odpowiedzialne są za powstawanie trądziku. Obecnie jednak kosmetyki produkowane są z surowców o jakości kosmetycznej.

1. Retinoidy stosowane miejscowo działają przeciwzapalnie, przeciwłojotokowo, keratolitycznie, komedolitycznie, pobudzają angiogenezę (Atrederm, Airol, Retin-A).
2. Antybiotyki (Erytromycyna, Klindamycyna, Tetracyklina).
3. Kwas azelainowy o działaniu przeciwzapalnym, przeciwbakteryjnym i komedolitycznym (Skinoren, Hascoderm, Acne Derm).
4. Kwas salicylowy, który wykazuje działanie komedolityczne i przeciwłojotokowe (Sebasorb lotio).
5. Nadtlenek benzoilu o działaniu keratolitycznym, komedolitycznym, przeciwzapalnym i przeciwbakteryjnym (Benzacne, Oxy).
Materiały: