Stomatolodzy alarmują – problemy z nadwrażliwymi zębami ma niemal połowa ludności całego świata. Borykają się z nimi ludzie w różnym wieku. Nieco częściej obserwowane są u kobiet, u osób o niskim progu bólu oraz u tych, u których nieprzyjemne doznania wywołują inne bodźce, na przykład ostre światło, wysokie dźwięki, dotyk szorstkich powierzchni itp.
Jeśli Twoje zęby reagują ostrym bólem na bodźce termiczne (zimno lub ciepło), na kwaśne lub słodkie pokarmy, a czasem nawet na dotyk, to prawdopodobnie i Ty cierpisz na nadwrażliwość uzębienia. Nadwrażliwość zębów nie jest efektem starzenia się organizmu, chociaż u nastolatków zdarza się dość rzadko. Nasila się pomiędzy 25-ym a 30-tym rokiem życia. Zazwyczaj nadwrażliwy jest jeden bądź dwa zęby, ale zdarza się, że dotyka ona nawet całych łuków zębowych. Niestety, nadwrażliwość ma tendencję do rozszerzania swojego zasięgu i siły. Reagować więc należy szybko.
Jak to się dzieje, że odczuwamy ból? Otóż zdrowe zęby mają odpowiednią ochronę w postaci szkliwa i dziąseł. Zaś zęby nadwrażliwe tę ochronę z jakiegoś powodu utraciły. Uszkodzenie szkliwa powoduje, iż masa zęba (zębina) zostaje wyeksponowana na wszelkie szkodliwe czynniki i reaguje bólem. Dodatkowo, nadwrażliwym zębom często towarzyszy cofanie się dziąseł do góry i odsłanianie szyjek zębowych, które pozbawione dziąseł, również stają się „bezbronne” i wrażliwe na ból.
1. wdychanie zimnego powietrza,
2. jedzenie słodyczy,
3. szczotkowanie zębów,
4. spożywanie gorących pokarmów i napojów,
5. spożywanie kwaśnych potraw i napojów.
U osób dorosłych najczęstszą przyczyną nadwrażliwości zębów jest odsłonięcie korzeni wskutek cofania się dziąseł. Specjaliści tłumaczą to częstym stosowaniem przez panie past ścierających i preparatów wybielających, które osłabiają szkliwo i zębinę, czyli powoduję ich demineralizację. Ostry ból wywołują kwaśne i słodkie pokarmy, lub zimne powietrze.
Przyczyn nadwrażliwości może być wiele. Nie ma tutaj jednej sztywnej reguły.
Nadwrażliwość zazwyczaj spowodowana jest:
1. mikrouszkodzeniami zębów,
2. parodontozą i innymi chorobami dziąseł,
3. zbyt silnym szczotkowaniem zębów (zwłaszcza szczoteczką o twardym włosiu oraz używaniem pasty o właściwościach ścierających szkliwo i wybielających),
4. nie pomaga też palenie papierosów (osłabia ono naturalne właściwości ochronne zębów),
5. zgrzytaniem zębami podczas snu (tzw. bruksizm),
6. nagryzaniem twardych przedmiotów (np. ołówka, czy obgryzanie paznokci wywołane stresem),
7. spożywaniem napojów i produktów, które zawierają w swym składzie substancje trawiące szkliwo (wszelkie soki z owoców cytrusowy i o dużej zawartości cukru, coca-cola, niepowlekana aspiryna bądź witamina C),
8. częstymi wymiotami (kwas żołądkowy również szkodliwie wpływa na szkliwo),
9. kontaktem z chlorowaną wodą.
2. parodontozą i innymi chorobami dziąseł,
3. zbyt silnym szczotkowaniem zębów (zwłaszcza szczoteczką o twardym włosiu oraz używaniem pasty o właściwościach ścierających szkliwo i wybielających),
4. nie pomaga też palenie papierosów (osłabia ono naturalne właściwości ochronne zębów),
5. zgrzytaniem zębami podczas snu (tzw. bruksizm),
6. nagryzaniem twardych przedmiotów (np. ołówka, czy obgryzanie paznokci wywołane stresem),
7. spożywaniem napojów i produktów, które zawierają w swym składzie substancje trawiące szkliwo (wszelkie soki z owoców cytrusowy i o dużej zawartości cukru, coca-cola, niepowlekana aspiryna bądź witamina C),
8. częstymi wymiotami (kwas żołądkowy również szkodliwie wpływa na szkliwo),
9. kontaktem z chlorowaną wodą.
Do nadwrażliwości zębów mogą się też przyczynić:
1. choroby dziaseł (np. zanik dziąseł), w następstwie których odsłaniają się szyjki zębów,
2. trudny do wykrycia niedobór witamin i minerałów, który powoduje pękanie kawałeczków odpryskiwanie niewidocznych kawałeczków szkliwa,
3. choroby przewodu pokarmowego, w których dochodzi, do tzw. refluksu, czyli zarzucania do ust kwasu żołądkowego.
W większości przypadków sami doprowadzamy do nadwrażliwości zębów: obgryzamy paznokcie, gryziemy końcówki ołówków, długopisów oraz np. nitkę do szycia, często jemy owoce cytrusowe lub pijemy kwaśne soki, wtedy nasza ślina nabiera kwaśnego odczynu i dochodzi do chemicznego osłabienia szkliwa, co jest szczególnie niebezpieczne, gdy bezpośrednio poprzedza szczotkowanie zębów, przyjmujemy duże dawki niepowleczonej witaminy C i aspiryny (również szybko trawią szkliwo), jemy zimne potrawy zawierające dużo kwasów i cukru (pod wpływem niskiej temperatury na szkliwie mogą powstawać mikroskopijne pęknięcia).
Z praktyki stomatologicznej wynika również, że po zabiegu chemicznego wybielania zębów za pomocą nadtlenku wodoru nadwrażliwość może się pojawić u osób nigdy wcześniej nieskarżących się na tę dolegliwość. Inną wrodzoną przyczyną dolegliwości bywa specyficzna budowa zęba, charakteryzująca się tym, że jego korzeń znajduje się blisko jego powierzchni. W tym wypadku tzw. komora zęba jest stosunkowo duża, zaś zębina niewielka, a gdy się ściera, odsłania położony na niewielkiej głębokości korzeń zęba.
Jak zatem widać powodów nadwrażliwości może być całe mnóstwo. Co gorsza, bardzo często nakładają się one na siebie, co jest kolejnym powodem, dla którego z nadwrażliwością zębów tak trudno jest sobie poradzić. Lekceważenie nadwrażliwości zębów może być przyczyną innych problemów zdrowotnych jamy ustnej. Dzieje się tak zwłaszcza wówczas, gdy – ze względu na ból – człowiek szczotkuje zęby niestarannie i krótko, zwiększając ryzyko rozwoju próchnicy zębów i choroby dziąseł. Dlatego też każda osoba borykająca się z problemem nadwrażliwych zębów powinna stosować w codziennym życiu przynajmniej 5 podstawowych zasad.
1. Myj zęby tylko szczoteczką o miękkim włosiu. Jej włosie nie może być zbyt twarde, gdyż prowadzi to do podnoszenia się linii dziąseł i odsłaniania niechronionej przez szkliwo powierzchni zębiny. Musimy też pamiętać, że należy zmieniać szczoteczkę na nową w odstępach czasu nie dłuższych niż 3 miesiące. Podczas mycia zębów musimy starać się, aby nacisk na nie, nie był zbyt mocny, bo może to doprowadzić do uszkodzeń szkliwa. Jeśli jednak nawet miękka szczoteczka, już po tygodniu ma odgięte włosie, warto rozważyć stosowanie szczoteczki elektrycznej, która nie wymaga dociskania. Dzięki niej znacznie łatwiej kontrolować siłę nacisku. Dodatkowo dowiedziono, że szczoteczki elektryczne wykorzystujące technologię rotacyjno-oscylacyjną, usuwają więcej płytki bakteryjnej, niż zwykłe szczoteczki manualne.
2. Podczas szczotkowania stosuj ruchy okrężne, masujące. Górne zęby staraj się myć w taki sposób, by dziąsła masować i delikatnie kierować w dół. Ma to znaczenie zwłaszcza przy odsłoniętych szyjkach zębowych. Tak samo, ale w odwrotnych kierunku, postępuj z dolnymi dziąsłami.
3. Unikaj past wybielających. Zazwyczaj są to pasty o dużej ścieralności. W przypadku nadwrażliwości zalecane jest stosowanie specjalnych past (np. Elmex Sensitive albo Sensodyne). Zawierają środki zmniejszające wrażliwość zakończeń nerwowych znajdujących się w kanalikach zębinowych. Stosuje się je po szczotkowaniu i nitkowaniu zębów. Niektórych preparatów można używać przed myciem zębów, bo zmiękczają osad i kamień. Trzeba jednak pamiętać, że ten dodatkowy zabieg higieniczny nie zastąpi starannego mycia. W przypadku pasty do zębów, w pierwszej kolejności powinniśmy zwrócić uwagę na poziom jej ścieralności. Jeżeli będzie zbyt duży, narazi nas na zmniejszenie grubości szkliwa, co może skończyć się odsłonięciem zębiny. Równie ważna jest wysoka zawartość fluoru, który wzmacnia zęby.
4. Unikaj jedzenia owoców cytrusowych i słodkich soków. Zwłaszcza bezpośrednio przed myciem zębów. Kwas zawarty w tych produktach osłabia bowiem szkliwo i pozbawia zęby warstwy ochronnej. Szczotkowanie tuż po wypiciu takiego soku doprowadzi do ścierania szkliwa. Kwaśny odczyn, którym się charakteryzują, powoduje osłabienie szkliwa bezpośrednio po ich spożyciu. Możemy w międzyczasie użyć płynu do płukania ust. Dzięki temu pozbędziemy się z naszej jamy ustnej resztek pokarmu oraz cukrów zawartych w wysokosłodzonych napojach. Doskonałym sposobem na zminimalizowanie szkodliwego działania słodkich przekąsek jest także… odpowiednia kolejność spożywania pokarmów. Najpierw powinniśmy sięgnąć po pokarmy stanowiące zagrożenie dla naszego szkliwa. Bezpośrednio po nich najlepiej spożyć produkt bogaty w wapń oraz fluor. Zaliczają się do nich między innymi mleko i przetwory mleczne, ryby, jaja, a nawet kakao.
5. Unikaj palenia papierosów. Palenie tytoniu pogarsza ukrwienie dziąseł i w konsekwencji je osłabia.
2. Podczas szczotkowania stosuj ruchy okrężne, masujące. Górne zęby staraj się myć w taki sposób, by dziąsła masować i delikatnie kierować w dół. Ma to znaczenie zwłaszcza przy odsłoniętych szyjkach zębowych. Tak samo, ale w odwrotnych kierunku, postępuj z dolnymi dziąsłami.
3. Unikaj past wybielających. Zazwyczaj są to pasty o dużej ścieralności. W przypadku nadwrażliwości zalecane jest stosowanie specjalnych past (np. Elmex Sensitive albo Sensodyne). Zawierają środki zmniejszające wrażliwość zakończeń nerwowych znajdujących się w kanalikach zębinowych. Stosuje się je po szczotkowaniu i nitkowaniu zębów. Niektórych preparatów można używać przed myciem zębów, bo zmiękczają osad i kamień. Trzeba jednak pamiętać, że ten dodatkowy zabieg higieniczny nie zastąpi starannego mycia. W przypadku pasty do zębów, w pierwszej kolejności powinniśmy zwrócić uwagę na poziom jej ścieralności. Jeżeli będzie zbyt duży, narazi nas na zmniejszenie grubości szkliwa, co może skończyć się odsłonięciem zębiny. Równie ważna jest wysoka zawartość fluoru, który wzmacnia zęby.
4. Unikaj jedzenia owoców cytrusowych i słodkich soków. Zwłaszcza bezpośrednio przed myciem zębów. Kwas zawarty w tych produktach osłabia bowiem szkliwo i pozbawia zęby warstwy ochronnej. Szczotkowanie tuż po wypiciu takiego soku doprowadzi do ścierania szkliwa. Kwaśny odczyn, którym się charakteryzują, powoduje osłabienie szkliwa bezpośrednio po ich spożyciu. Możemy w międzyczasie użyć płynu do płukania ust. Dzięki temu pozbędziemy się z naszej jamy ustnej resztek pokarmu oraz cukrów zawartych w wysokosłodzonych napojach. Doskonałym sposobem na zminimalizowanie szkodliwego działania słodkich przekąsek jest także… odpowiednia kolejność spożywania pokarmów. Najpierw powinniśmy sięgnąć po pokarmy stanowiące zagrożenie dla naszego szkliwa. Bezpośrednio po nich najlepiej spożyć produkt bogaty w wapń oraz fluor. Zaliczają się do nich między innymi mleko i przetwory mleczne, ryby, jaja, a nawet kakao.
5. Unikaj palenia papierosów. Palenie tytoniu pogarsza ukrwienie dziąseł i w konsekwencji je osłabia.
Poza tym, istnieje również możliwość leczenia stomatologicznego w postaci fluoryzacji lub stymulacji mineralizacji. Zabiegi te jednakże trzeba powtarzać co kilka miesięcy i nie likwidują one nadwrażliwości na stałe. Czasem wykonuje się również chirurgiczny przeszczep dziąsła, ale ta metoda zastrzeżona jest tylko i wyłącznie dla osób niepalących.
1. Stymulacja mineralizacji (preparaty do płukania jamy ustnej, nakładki żelowe).
2. Fluoryzacja (pokrycie zębów preparatem zawierającym fluor).
3. Wypełnienia kompozytowe.
4. Impregnacja (pokrycie zębów preparatem niwelującym nadmierną wrażliwość zębów).
5. W przypadku odsłoniętych korzeni stosuje się również przeszczep dziąsła (zabieg chirurgiczny). Metoda ta jest przeznaczona wyłącznie dla osób niepalących jak i nienadużywających alkoholu.
2. Fluoryzacja (pokrycie zębów preparatem zawierającym fluor).
3. Wypełnienia kompozytowe.
4. Impregnacja (pokrycie zębów preparatem niwelującym nadmierną wrażliwość zębów).
5. W przypadku odsłoniętych korzeni stosuje się również przeszczep dziąsła (zabieg chirurgiczny). Metoda ta jest przeznaczona wyłącznie dla osób niepalących jak i nienadużywających alkoholu.
Najważniejsza jest zatem profilaktyka oraz stosowanie odpowiedniej higieny jamy ustnej. Jeśli masz więc kłopoty z nadwrażliwymi zębami najlepiej udać się do lekarza stomatologa, który udzieli dokładnych informacji o stanie uzębienia oraz o tym, w jaki sposób pielęgnować wrażliwe zęby.
Dodała: Marta