Dla wielu z nas pierwsze ciepłe dni to czas radości, długich spacerów i delikatnej opalenizny. Jednak nie każda skóra reaguje na słońce z wdzięcznością. Coraz więcej osób, zwłaszcza kobiet, zauważa u siebie tzw. uczulenie na słońce, czyli nieprzyjemne zmiany skórne pojawiające się po ekspozycji na promieniowanie UV. To zjawisko, choć potocznie nazywane alergią, jest w rzeczywistości złożoną reakcją skórną, którą warto zrozumieć, by skutecznie jej zapobiegać.
Coraz częściej lekarze spotykają pacjentki zgłaszające tzw. uczulenie na słońce w efekcie wzrostu liczby słonecznych dni i zmian klimatycznych, co potwierdzają międzynarodowe badania m.in. z Hiszpanii i Francji. Profilaktyka i właściwa pielęgnacja skóry pozostają kluczowe, by ograniczyć ryzyko i cieszyć się latem bez przykrych niespodzianek.
Co to jest uczulenie na słońce?
Z medycznego punktu widzenia najczęściej mamy do czynienia z tzw. polimorficzną erupcją świetlną, to najczęstsza forma nadwrażliwości skóry na słońce. Według badań Europejskiej Akademii Dermatologii i Wenerologii problem ten dotyka nawet 20% kobiet w krajach o klimacie umiarkowanym, szczególnie wiosną i wczesnym latem, kiedy skóra jest jeszcze nieprzyzwyczajona do promieni UV. Objawy to przede wszystkim swędząca wysypka, zaczerwienienie, grudki lub pęcherzyki, pojawiające się na dekolcie, ramionach, przedramionach czy udach, czyli tam, gdzie skóra jest najczęściej odsłonięta. Reakcja może wystąpić nawet po kilkunastu minutach przebywania na słońcu, a u osób szczególnie wrażliwych również w cieniu, przy silnym odbiciu promieni (np. nad wodą).
Nie każda reakcja skórna po ekspozycji na słońce to klasyczne uczulenie, dermatolodzy wyróżniają kilka typów nadwrażliwości na promieniowanie UV. Warto odróżnić to zjawisko od innych problemów, takich jak fotodermatozy wywołane lekami lub kosmetykami, gdzie reakcja skórna jest efektem fotouczulenia, czyli nadwrażliwości wywołanej przez substancje chemiczne reagujące z promieniami UV. Popularne kosmetyki, perfumy lub olejki eteryczne (np. bergamotowy) również mogą wywołać tzw. fotouczulenie. U osób z jasną, wrażliwą karnacją ryzyko reakcji świetlnej jest znacznie wyższe niż u osób o ciemniejszej skórze. Niekiedy reakcja skórna pojawia się nie od razu, lecz z opóźnieniem, po kilku godzinach lub dniach od ekspozycji na słońce. Wśród kobiet szczególnie narażone są osoby w ciąży oraz stosujące antykoncepcję hormonalną, ze względu na zmiany w gospodarce hormonalnej. Częstym objawem nietolerancji słońca są również przebarwienia, tzw. ostuda, która może utrzymywać się miesiącami. Zdarza się także pokrzywka słoneczna, czyli swędzące, czerwone bąble przypominające klasyczną alergię. Z kolei u osób z predyspozycjami autoimmunologicznymi słońce może nasilać przebieg chorób takich jak toczeń rumieniowaty.
Jak dbać o skórę wrażliwą na słońce?
Lekarze zgodnie podkreślają, że najlepszym sposobem walki z uczuleniem na słońce jest konsekwentna profilaktyka. Nie chodzi o całkowite unikanie słonecznych dni, ale o mądre podejście do ekspozycji. Podstawa to ochrona UV. W przypadku skóry wrażliwej lub skłonnej do reakcji świetlnych zaleca się stosowanie kremów z filtrem SPF 50+, najlepiej z szerokim spektrum ochrony UVA i UVB. Nowoczesne filtry mineralne i chemiczne, zatwierdzone w badaniach międzynarodowych, skutecznie chronią skórę, a wiele z nich jest dostosowanych do delikatnej cery kobiet, nie powodując podrażnień. Równie ważny jest sposób ubierania. Kapelusz z szerokim rondem, lekkie ubrania zakrywające ramiona, a nawet specjalistyczna odzież z filtrem UV to dodatkowe zabezpieczenie, szczególnie w godzinach od 11:00 do 16:00, gdy słońce jest najbardziej intensywne.
Badania m.in. niemieckiego Instytutu Dermatologii w Hamburgu wykazują, że przyjmowanie niektórych składników, takich jak beta-karoten, witamina E, C oraz astaksantyna, może zwiększyć naturalną odporność skóry na słońce. Warto jednak skonsultować to z lekarzem, zwłaszcza jeśli przyjmujemy inne leki. Ponadto dermatolodzy rekomendują krótkie, codzienne dawki słońca wczesną wiosną, aby skóra adaptowała się do promieniowania. Zbyt gwałtowne kąpiele słoneczne po długiej zimie to prosta droga do reakcji alergicznych. Jeśli mimo ostrożności pojawią się zmiany skórne, warto sięgnąć po łagodzące kremy z pantenolem, aloesem lub preparaty przeciwzapalne zalecone przez dermatologa. W przypadkach bardziej nasilonych, lekarze stosują doustne leki przeciwhistaminowe lub miejscowe kortykosteroidy.
Uczulenie na słońce nie oznacza, że trzeba rezygnować z lata i przyjemności związanych z przebywaniem na świeżym powietrzu. Kluczem jest poznanie własnej skóry, stosowanie sprawdzonej ochrony i świadome podejście do kąpieli słonecznych. Współczesna dermatologia oferuje wiele skutecznych rozwiązań, a badania międzynarodowe jasno pokazują, że przy odpowiedniej profilaktyce większość kobiet z nadwrażliwością może cieszyć się latem bez nieprzyjemnych niespodzianek.
