Starczowzroczność – objawy, przyczyny i sposoby leczenia
Starczowzroczność jest naturalnym procesem fizjologicznym, który następuje na skutek przemian zachodzących wraz z wiekiem. Pierwsze objawy zaczynają się pojawiać zazwyczaj po 40. roku życia. Co warto wiedzieć o starczowzroczności? W jaki sposób się ją leczy?
Zdjęcie autorstwa pressfoto na Freepik
Starczowzroczność – objawy i przyczyny
Starczowzroczność, czyli inaczej prezbiopia, objawia się problemami z widzeniem w bliskiej odległości. Czytanie etykiet produktów w sklepie czy książki może wiązać się z potrzebą mrużenia oczu, czy odsunięcia tekstu na dalszą odległość. Podejmowanie wysiłku czytania czy skupienia wzroku na niewielkim tekście może prowadzić do bólów głowy oraz pieczenia oczu.
Co ważne, przyczyny prezbiopii są nieuniknione: to procesy starzeniowe zachodzące w organizmie. Do najważniejszych z nich zalicza się wiotczenie mięśni, które odpowiedzialne są za regulację akomodacji oczu. Mówiąc innymi słowy: zdolność oka do dostosowywania się do widzenia rzeczy znajdujących się w bliży i dali.
Soczewki w naszych oczach z biegiem lat tracą swoją naturalną sprężystość i zaczynają twardnieć. Dlatego problemy z widzeniem z bliska nie wynikają w tym przypadku z wady wzroku, ale po prostu naturalnych konsekwencji wynikających z upływu lat. Często prezbiopii towarzyszy diplopia, czyli podwójne widzenie. Jest to również skutek niesprawnego działania mięśni gałki ocznej.
Diagnostyka i leczenie starczowzroczności
Jeśli obserwujemy u siebie niepokojące objawy dotyczące zakresu widzenia lub odczuwamy dyskomfort związany z narządem wzroku, powinniśmy udać się do okulisty. Przeprowadzi on badania, których celem będzie postawienie prawidłowej diagnozy. W przypadku podejrzenia starczowzroczności oraz wad wzroku stosuje się obecnie refraktometrię automatyczną, czyli tzw. komputerowe badanie wzroku. Badanie kończy się wydrukiem z wartościami wady sferycznej i niezborności. Na podstawie wywiadu z pacjentem oraz wyników badań okulista stwierdza prezbiopię.
Najpowszechniejszą metodą leczenia starczowzroczności jest korekcja okularowa. Alternatywą dla klasycznych okularów jednoogniskowych do bliży są okulary dwuogniskowe (tzw. progresywne), które posiadają dwa segmenty o różnych mocach optycznych. Dolny jest przeznaczony do korekcji widzenia w bliży, a górny – w dali. Jednak nie zawsze spełniają one swoją funkcję: u niektórych pacjentów ich noszenie może wywoływać dyskomfort, dlatego coraz częściej stosowaną metodą korekcji jest monowizja. Stosuje się ją w chirurgii refrakcyjnej i chirurgii zaćmy, a także w soczewkach kontaktowych.
Laserowa korekcja wzroku, czyli chirurgia refrakcyjna, jest trwałym sposobem na poprawę jakości widzenia i zniwelowanie potrzeby noszenia okularów czy soczewek, jednak nie każdy pacjent może się jej poddać ze względu na stan zdrowia. Dodatkowo, tego typu operacja wymaga znacznych środków finansowych.
Wygodnym i chwalonym przez coraz większą grupę osób dojrzałych i seniorów sposobem leczenia prezbiopii jest noszenie specjalistycznych soczewek kontaktowych.
Starczowzroczność a soczewki kontaktowe
Do wykonania soczewek multifokalnych stosuje się koncentryczność i segmentowość. Soczewki segmentowe, podobnie jak te zastosowane w okularach progresywnych, posiadają różne obszary, dostosowane do widzenia na różne odległości.
Z kolei koncentryczne mogą mieć obszar umożliwiający widzenie z bliska w centralnej części, a do dali – w obwodowej. W zależności od potrzeby pacjenta, optometrysta lub okulista, może zalecić stosowanie różnych kombinacji soczewek. Przykładowo, soczewki wieloogniskowej na oboje oczu, soczewkę jednoogniskową na dominujące oko i jednoogniskową do widzenia bliży na oko niedominujące. Zazwyczaj zaleca się również posiadanie okularów do bliży, które stosuje się jedynie do precyzyjnych czynności czy też czytania.
Podsumowując, starczowzroczność nie jest wadą wzroku, tylko fizjologicznym etapem funkcjonowania narządu wzroku. Dyskomfort powodowany niedostatecznym widzeniem w bliży może być skutecznie korygowany przez odpowiedni dobór szkieł progresywnych w okularach lub soczewek kontaktowych multifokalnych przeznaczonych do starczowzroczności. Objawy prezbiopii ustępują od razu po przyzwyczajeniu oczu do nowej metody korekcji. Trwałym sposobem na usunięcie starczowzroczności jest poddanie się laserowej korekcji wzroku, po której nie ma konieczności noszenia okularów czy soczewek.
Bibliografia:
Presbyopia – A Review of Current Treatment Options and Emerging Therapies, James A Katz, Paul M Karpecki, Alexandra Dorca, Sima Chiva-Razavi, Heather Floyd, Elizabeth Barnes, Mark Wuttke i Eric Donnenfeld w Clin Ophthalmol. 2021; 15. Dostęp 6 lutego 2024 za: PubMed.
New insights in presbyopia: impact of correction strategies, James S Wolffsohn, Leon N Davies, Amy L Sheppard w BMJ Open Ophthalmol 2023. Dostęp 6 lutego 2024 za: PubMed.
