Starzenie się jest naturalnym procesem fizjologicznym każdego żywego organizmu. Można zaryzykować nawet twierdzenie, że w momencie osiągnięcia dojrzałości zaczyna się już proces starzenia. Ledwo skończą się problemy ze skórą w okresie dojrzewania, a już można mówić o początku procesu starzeniu się skóry. Pierwsze oznaki starzenia najbardziej widoczne są na skórze twarzy. Pojawiają się zmarszczki, przebarwienia, zmniejsza się elastyczność i grubość skóry. Już około 30. roku życia skóra staje się mniej elastyczna i jędrna – procesy przemiany materii zachodzące w komórkach są coraz wolniejsze. Zmarszczki – oznaki starzenia się skóry – najszybciej pojawiają się wokół oczu, ust i między brwiami, a także na szyi i dekolcie, gdzie skóra jest wyjątkowo cienka i wrażliwa, prawie nie ma podściółki tłuszczowej.
Cera – tak zwyczajowo określa się powierzchnię skóry twarzy. Na każdym jej centymetrze kwadratowym znajduje się średnio: 6 mln komórek, prawie metr naczyń krwionośnych, około 4 m włókien nerwowych, 200 receptorów bólu, 100 gruczołów potowych i 15 gruczołów łojowych. Skóra jest bardzo cienka – ma około 0,12 mm grubości (najcieńsza jest na wargach i powiekach). Naskórek skóry twarzy, mimo że jest najbardziej narażony na działanie czynników zewnętrznych, może być nawet 30-krotnie cieńszy niż naskórek stopy. Co 3-4 tygodnie naskórek całkowicie się odnawia.
Jest to proces uwarunkowany genetycznie. W miarę upływu czasu i pełnienia coraz bardziej skomplikowanych funkcji komórki każdego organizmu tracą zdolność do podziału, który to podział jest zdolnością fizjologiczną każdej komórki, warunkującą jej odnawianie. Każda komórka, jeżeli przestaje się dzielić ulega zwyrodnieniu i obumiera. Uważa się, że wraz z rozwojem organizmu najszybciej przestają się dzielić komórki nerwowe, a następuje to, gdy organizm osiąga 2. rok życia. Innym rodzajem starzenia jest starzenie chorobowe, które może wystąpić w wyniku działania różnych czynników zewnętrznych, takich jak: niewłaściwe odżywianie, stres psychiczny, nałogi i uzależnienia, brak ruchu, zanieczyszczenie środowiska itd. Wszystkie te i inne czynniki mogą mieć też ogromne znaczenie przy szybkości starzenia się genetycznego. Mogą je przyspieszać, nie wywołując zmian chorobowych, jednak przyspieszają zewnętrzne oznaki starzenia.
Istnieje wiele teorii procesu starzenia. Do najbardziej znanych i popularnych należy teoria zegarowa, według której organizm ma swój własny program rozwoju zaprogramowany w materiale genetycznym. Teoria wolnych rodników polega na założeniu, że w procesie normalnego metabolizmu powstają bardzo aktywne cząstki, czyli wolne rodniki. Dość łatwo wchodzą one w reakcje z wieloma związkami. Często reagują z DNA i z cząsteczkami błon komórkowych uszkadzając je. W myśl tej teorii komórki organizmu narażone są na stałe ataki wolnych rodników. Efektem tych ataków są uszkodzenia, które z biegiem lat kumulują się, aż wreszcie osiągają stan, od którego nie ma odwrotu. Wolne rodniki powodują, że struktury w naszym organizmie tworzą między sobą połączenia, co usztywnia cząsteczkę i z czasem komórka ulega degeneracji, a tkanki tracą swoje właściwości. Ten proces szczególnie dotyczy kolagenu. Dzieje się tak zwłaszcza pod wpływem promieni słonecznych, które dodatkowo wysuszają tkankę. Promieniowanie UV akceleruje tworzenie wiązań krzyżowych w kolagenie, co prowadzi do starzenia się skóry. Gromadzenie się w skórze tzw. starczego barwnika jest również efektem działania wolnych rodników. Ze względu na zanieczyszczenie środowiska i promieniowanie jonizujące organizm ludzki coraz bardziej narażony jest na działanie wolnych rodników. Sytuację pogarsza opalanie.
Panuje przekonanie, że atrakcyjny wygląd zapewni opalenizna. Jest prawdą, że promieniowanie słoneczne jest niezbędne do prawidłowego funkcjonowania naszego organizmu. Ma korzystny wpływ na samopoczucie, aktywność fizyczną, pobudza wydzielanie wielu hormonów, umożliwia syntezę witamin z grupy D. Nie istnieje jednak „bezpieczne opalanie”. Każde celowe wystawianie się na słońce w celu zdobycia opalenizny powoduje uszkodzenia głębokich warstw skóry. Należy pamiętać, iż oprócz dobroczynnego działania, słońce może wywoływać też wiele objawów niepożądanych, niekiedy tragicznych dla organizmu. W ostatnich latach opisano odległe skutki działania słońca na skórę w postaci przedwczesnego jej starzenia się oraz możliwości rozwoju stanów przedrakowych i nowotworów skóry. Skóra poddana przewlekłemu działaniu promieni słonecznych staje się szorstka, pogrubiała, nieelastyczna. Tworzą się głębokie zmarszczki i bruzdy oraz trwałe przebarwienia.
Skóra reaguje na zmiany klimatu, wahania temperatur, poziom wilgotności. Każdego dnia poddawana jest działaniu różnych czynników zewnętrznych, które negatywnie wpływają na jej stan. Skóra twarzy, która – w przeciwieństwie do reszty ciała – nie jest chroniona ubraniem, jest najbardziej narażona na wszelkie szkodliwe działania. Niekorzystne wpływy atmosferyczne nie od razu są widoczne na skórze. Skutki takiego szkodliwego działania czynników zewnętrznych dają o sobie znać wiele lat później, czyli wtedy, kiedy jest już zwykle za późno na regenerację skóry.
Najlepszą ochroną przed starzeniem posłonecznym jest unikanie słońca. Nie zawsze jest to możliwe. Na szczęście nauka zrobiła ogromny postęp w dziedzinie preparatów przeciwzmarszczkowych i opóźniających proces starzenia się skóry. Gdy udowodniono, że wolne rodniki są tak niebezpieczne powstały preparaty zawierające substancje zwane przeciwutleniaczami. Są to na przykład retinol, witaminy C czy E, zwane wymiataczami wolnych rodników.
Pierwsze obserwacje dotyczące szkodliwości działania słońca pochodzą z końca XIX wieku. Dopiero jednak moda na opalanie, która pojawiła się na początku lat sześćdziesiątych, spowodowała wzrost zainteresowania niepożądanymi efektami działania promieni słonecznych. W ostatnich latach opisano odległe skutki działania słońca na skórę w postaci przedwczesnego jej starzenia się oraz możliwości rozwoju stanów przedrakowych i nowotworów skóry.
Zima to prawdziwe wyzwanie dla twojej cery – skóra traci wtedy wilgoć dwa razy szybciej niż latem. Chłód przyspiesza proces starzenia i wiotczenia skóry.
Ludzie o ciemnej karnacji mają więcej melaniny w skórze niż osoby rude czy jasnowłose. Jeśli jesteś naturalną blondynką o jasnych oczach, nigdy nie opalisz się na taki brąz, jak osoby o ciemnych włosach i oczach.
W Australii, gdzie obserwuje się najwięcej na świecie zachorowań na raka skóry, ochronę przeciwsłoneczną traktuje się bardzo poważnie. Można nawet zostać usuniętym z plaży, jeśli nie ma się odpowiedniego zabezpieczenia przed słońcem!
Zdaniem dermatologów, szaleństwem jest wystawianie twarzy do słońca, nawet jeśli zastosuje się odpowiedni krem ochronny, a oczy osłoni okularami. Skóra twarzy jest znacznie cieńsza niż reszta ciała, zatem opalanie to dla niej szybka droga do pojawienia się szpecących zmarszczek. Dlatego aby nie przyspieszać na własne życzenie starzenia się skóry, lepiej i o wiele zdrowiej użyć na twarz pudru brązującego lub dobrej jakości samoopalacza, który również nada cerze ładny, świeży wygląd.
Skóra piersi jest bardzo cienka. Zdrowiej jest zrezygnować z wystawiania biustu na działanie słońca. Promienie UVA niszczą włókna kolagenowe i elastynowe, powodując szybsze starzenie komórek.
Dr Bruce N. Ames z Uniwersytetu Kalifornijskiego w Berkeley uważa, że główną przyczyną starzenia się organizmów są kumulujące się przez dziesiątki lat uszkodzenia, do których dochodzi w DNA pod wpływem działania substancji utleniających.
Biochemik Lester Packer twierdzi, że wolne rodniki działają na organizm tak, jak długotrwałe napromieniowanie. Powoli, lecz systematycznie niszczą go.
Badania dowiodły, że herbata zawiera takie same przeciwutleniacze co czerwone wino. Na przykład w filiżance zielonej herbaty jest 375 mg przeciwutleniacza (katechin), a w kieliszku czerwonego wina tylko 300 mg.
Warzywa i owoce pomagające przedłużyć młodość zawierające naturalne przeciwutleniacze: awokado, owoce jagodowe (maliny, żurawiny, truskawki, czernice), brokuły, kapusta, marchew, owoce cytrusowe, winogrona, cebula, szpinak, pomidory,
Dlaczego wegetarianie starzeją się wolniej? Są znacznie lepiej chronieni przed chorobami dzięki wyższemu poziomowi przeciwutleniaczy we krwi. Spożywają mniej żelaza, w które bogate jest mięso, a które wpływa na zwiększenie aktywności wolnych rodników.
nadesłane: Bianka Heyman
