Czym jest PSA? Proste badanie, które może pomóc wykryć raka
Swoisty antygen sterczowy, czyli PSA, jest glikoproteiną wytwarzaną w gruczole krokowym, która jest obecna we krwi. Służy jako badanie przesiewowe, wykrywające raka gruczołu krokowego – drugiego co do częstości nowotworu wśród mężczyzn.
Rak stercza – co to takiego?
Gruczoł krokowy, inaczej prostata, to narząd wielkości kasztana, który znajduje się poniżej pęcherza moczowego. Jest on częścią układu moczowo-płciowego i produkuje lekko białawy płyn, w którym zawieszone są plemniki. Jego główną funkcją jest zapewnienie plemnikom niezbędnych do życia substancji odżywczych. W tylnej ścianie prostata graniczy bezpośrednio z odbytnicą, dlatego jest dostępna palpacyjnie w badaniu per rectum. Rak stercza, inaczej rak gruczołu krokowego, to patologiczny rozrost komórek budujących narząd, które wcześniej uległy mutacji genetycznej, pozwalającej im na niekontrolowane podziały.
Objawy raka prostaty
Lokalizacja prostaty powoduje, że rak stercza przez wiele lat może pozostawać bezobjawowy. Pierwszym objawem mogą być trudności w oddawaniu moczu, nocna, wielokrotnie powtarzająca się potrzeba skorzystania z toalety, uczucie ciągłego parcia na pęcherz. Te objawy mogą także sugerować inne patologie, np. łagodny rozrost prostaty, który nie jest spowodowany procesem nowotworowym. Istotne jest, by w przypadku pojawienia się dolegliwości udać się na wizytę do lekarza, który po wykonaniu odpowiednich badań wykluczy obecność nowotworu. W przypadku łagodnego rozrostu prostaty leczenie polega na zastosowaniu preparatów hamujących rozrost, np. Prostamol Uno, którego roślinny skład w bezpieczny sposób może pomóc złagodzić objawy.
W miarę rozrostu nowotworu dochodzi do ucisku na cewkę moczową, który powoduje niepełne opróżnianie się pęcherza, co sprzyja procesom zapalnym. W związku z tym pacjenci często uskarżają się na infekcje układu moczowego. Dodatkowo dochodzi do zatrzymania odpływu moczu, co skutkuje wodonerczem. Przy zaawansowanym procesie nowotworowym objawy mogą dotyczyć narządów, gdzie zlokalizowane są przerzuty. W takim przypadku często mamy do czynienia z bólami kręgosłupa wraz z zaburzeniami wynikającymi z ucisku na nerwy.
PSA – dlaczego warto znać to badanie?
Odkąd wprowadzono szybkie i mało inwazyjne badanie PSA z krwi wykrywalność nowotworów stercza wzrosła dwukrotnie. Wczesne wykrycie pozwala na zastosowanie terapii ograniczającej proces nowotworowy i zwiększenie szans na wyleczenie. Badanie PSA z krwi jako badanie przesiewowe co roku powinni wykonywać mężczyźni po 50. roku życia. Warto pamiętać, że badanie PSA nie jest swoiste dla nowotworu. Podwyższone stężenie może występować także podczas procesu zapalnego w obrębie gruczołu krokowego, łagodnego przerostu prostaty oraz po stosunku płciowym.
Podwyższone PSA – co dalej?
Najlepiej udać się na konsultację urologiczną, w trakcie której zostanie przeprowadzane badanie per rectum oraz zlecone dodatkowe badania, takie jak USG przezodbytnicze lub biopsja, pozwalająca wykluczyć obecność procesu nowotworowego. Warto wspomnieć, że większość dodatnich wyników PSA jest fałszywie dodatnia, co znaczy, że nie potwierdza obecności nowotworu.
