Alergia nie bez przyczyny nazywana jest epidemią XXI wieku. Badania wykazują, że w ciągu ostatnich dziesięcioleci, szczególnie w krajach rozwiniętych, reakcje uczuleniowe wzrosły z 15% do nawet 29%. W Polsce szacuje się, że co piąta osoba ma problemy z alergią na kurz.
Wśród niemal sześciu milionów osób uczulonych na kurz, większość stanowią dzieci. Jak wskazują badania ECAP, 40% to sześcio- i siedmiolatki, a 43% — trzynasto- i czternastolatki. Wszechobecny kurz to mieszanina fragmentów naskórka, włosów, włókien, drobin ziemi, sierści zwierząt, pyłków roślin, grzybów i roztoczy. Większość tych czynników może wywoływać reakcje alergiczne. Bagatelizowanie ich grozi poważnymi problemami zdrowotnymi, szczególnie ze strony układu oddechowego, a także atopowym zapaleniem skóry. Właśnie dlatego utrzymanie czystości w swoim otoczeniu nie jest jedynie kwestią estetyki, ale przede wszystkim zdrowia. Należy bowiem wziąć pod uwagę fakt, że obecnie zdecydowanie więcej czasu przebywamy w zamkniętych pomieszczeniach, czy to w pracy, czy w domu. To właśnie te miejsca są siedliskiem aż pięciokrotnie większej ilości alergenów niż środowisko naturalne. Jednym z głównych winowajców odpowiadających za reakcje alergiczne są roztocza. Te niepozorne, niewidoczne gołym okiem pajęczaki (a właściwie ich odchody) powodują katar alergiczny, objawy dermatologiczne, takie jak: zapalenie skóry, egzema atopowa, świąd w okolicach pachwin, kolan lub łokci, a także zaczerwienienie, łzawienie i pieczenie oczu.
Roztocza — główny winowajca alergii
W kurzu, spośród trzydziestu tysięcy znanych gatunków, występują głównie trzy: Dermatophagoides Fainae, Dermatophagoides Pternyssinus oraz Euroglyphus Maynei. Alergenem wywołującym gwałtowną reakcję obronną organizmu są odchody tych pajęczaków. Ich głównym pożywieniem jest złuszczony martwy naskórek. Optymalne warunki dla rozwoju roztoczy to temperatura 20-25°C i wilgotność 80%. Są to organizmy niezwykle odporne; w temperaturze 6°C są w stanie przeżyć nawet półtora miesiąca. Samice mogą składać od 30 do nawet 100 jaj, a zdolność rozrodczą osiągają w ciągu 3-4 miesięcy. Dorosłe osobniki uzyskują rozmiar od 0,3 do 0,4 mm. Populacja roztoczy zmienia się w zależności do pory roku. Z racji sprzyjających warunków, roztocza najczęściej występują w tapicerowanych meblach, dywanach, kocach i pościeli. Alergia na kurz, w przeciwieństwie do tych na pyłki, grzyby lub jad, nie ma charakteru sezonowego. Zgodnie z kalendarzem alergologicznym najkorzystniejsza pod względem uciążliwości jest pierwsza dekada roku. Od kwietnia do października występuje w otoczeniu średnie natężenie alergenu, natomiast największe — w ostatniej dekadzie roku.
Roztoczy, tak jak i pozostałych alergenów występujących w kurzu, nie da się całkowicie wyeliminować z otoczenia. Jednak można z nimi skutecznie walczyć poprzez stosowanie kilku podstawowych zasad.
Dekalog alergika uczulonego na kurz
Utrzymanie porządku to podstawowa zasada niezależnie od stwierdzonej alergii na kurz. W przypadku osób ze skłonnością do reakcji uczuleniowych ma ono szczególne znaczenie ze względu na to, że nadmierna ekspozycja na alergeny może spowodować poważne konsekwencje zdrowotne. Mając to na uwadze, należy przede wszystkim ograniczyć do minimum kontakt z czynnikiem uczulającym. Chociaż nie można go w 100% wyeliminować, to stosując kilka praktycznych zasad, możliwe jest ograniczenie ryzyka do bezpiecznego dla zdrowia minimum, a mianowicie:
- Porządki w domu powinny być systematyczne. Najlepiej jeżeli będą przeprowadzane codziennie. Wystarczy przynajmniej raz w ciągu dnia wytrzeć kurz z mebli oraz podłogi, a w zdecydowany sposób zmniejszy się reakcja alergiczna.
- Aranżację wnętrza można zaplanować w taki sposób, aby ograniczyć gromadzenie się kurzu do minimum. Warto pamiętać, że zbyt duża ilość elementów dekoracyjnych, wszelkiego rodzaju bibelotów to idealne środowisko dla gromadzenia się kurzu, a tym samym do rozwoju roztoczy. Wystarczy pozbyć się zbędnych elementów wyposażenia wnętrza, aby klimat w pomieszczeniu uległ wyraźnej poprawie.
- W trakcie codziennych porządków należy stosować maseczki oraz rękawice ochronne, szczególnie w przypadku osoby ze stwierdzoną alergią na kurz. Dzięki takiemu środkowi zapobiegawczemu nie wystąpi wzmożona reakcja uczuleniowa na alergen.
- Wszelkiego typu prace porządkowe należy wykonywać w sposób ograniczający rozprzestrzenianie się kurzu. Najlepszą metodą pod tym względem jest wykonywanie wszelkich prac porządkowych za pomocą np. wilgotnych ściereczek. Dzięki temu w trakcie sprzątania nie będą się wzbijały wokół tumany kurzu, a tym samy ograniczone zostanie do minimum ryzyko przedostania się alergenów do wnętrza układu oddechowego.
- Warto stosować nowoczesne urządzenia, które eliminują ekspansję czynników uczulających. Tradycyjny odkurzacz ze względu na swoją specyfikę działania powinien być raczej nazwany „zakurzaczem”. W czasie pracy tego urządzenia zasysane ogromne ilości kurzu emitowane są w formie rozproszonej do otoczenia, co dla alergika może stanowić istotny problem. Dlatego właśnie dla własnego zdrowia zdecydowanie lepiej jest stosować odpowiedni sprzęt np. odkurzacz piorący Kärcher SE 4001 Special, zaopatrzony w odpowiednie filtry, które w trakcie pracy, spryskują powierzchnię preparatem czyszczącym, następnie brud rozpuszczony substancją czynną zostaje w całości usunięty wraz ze wszystkimi zanieczyszczeniami. Dzięki temu tapicerki, wykładziny czy dywany zostaną oczyszczone z roztoczy i pozostałych alergenów znajdujących się w kurzu.
- W trakcie codziennych porządków warto stosować preparaty eliminujące roztocza. Jednym z takich środków jest preparat RM 519, który w niemal 99% je usuwa. Zaletą tego środka jest fakt, że eliminuje roztocza z tak trudnych powierzchni jak meble tapicerowane, dywany, koce.
- W celu ograniczenia ekspansji alergenów warto zaopatrzyć się w urządzenia monitorujące wilgotność powietrza.
- Wszelkiego typu bibeloty czy książki najlepiej przechowywać nie na otwartych półkach, lecz w przeszklonych gablotach, aby wyeliminować gromadzenie się na nich kurzu.
- W okresie zimowym warto zwrócić uwagę na utrzymanie odpowiedniej temperatury. Dla własnego komfortu zdecydowanie lepiej jest, gdy wynosi ona poniżej 20°C.
- W czasie codziennych porządków należy skoncentrować się na miejscach trudno dostępnych. To zwykle tam panują optymalne warunki dla rozwoju roztoczy. Z tego względu należy w czasie sprzątania kompleksowo oczyszczać całe mieszkanie.
Alergia, nie bez racji, traktowana jest na równi z innymi chorobami społecznymi. Z tego względu należy przede wszystkim podejmować działania prewencyjne. Zapobieganie stanowi najlepszą formę ochrony przed skutkami reakcji alergicznych. Dzięki temu poprawia się przede wszystkim komfort codziennego życia, ale również ogólne samopoczucie i zdrowie.
Partnerem artykułu jest Karcher.
