Nie do końca wiadomo, ile zwierząt cierpi z powodu alergii pokarmowej. Lekarze weterynarii szacują, że około 6% chorób dermatologicznych ma podłoże alergiczne. Alergia pokarmowa znajduje się na trzecim miejscu wśród przyczyn powstawania chorób skóry, tuż po uczuleniu na pchły i atopowym zapaleniu skóry. Nawet 20% reakcji alergicznych u zwierząt jest reakcją na składniki karmy (por. Freeman, Novotny). Jakie są objawy alergii pokarmowej u psa i jak się przed nimi ustrzec? Jaka karma dla psa alergika będzie najodpowiedniejsza?
Przyczyny i objawy alergii pokarmowej
Alergie pokarmowe wywoływane są przez substancje białkowe w karmie. Układ odpornościowy zwierzęcia rozpoznaje duże cząsteczki białka jako „ciała obce” i zaczyna się przed nimi bronić. – Mechanizm powstawania alergii to immunologiczna odpowiedź na obecność w przewodzie pokarmowych przetrwałych białek, które nie rozłożyły się na aminokwasy i peptydy. Organizm wytwarza przeciwciała, które atakują białko za każdym razem, gdy pojawia się w organizmie, a rezultatem wznoszenia bariery immunologicznej są właśnie objawy alergii. – wyjaśnia Karolina Stefanowicz, lekarz weterynarii, specjalista Royal Canin. – Pamiętajmy, że alergia pokarmowa nie musi pojawiać się nagle, może zostać wywołana po latach spożywania karmy potencjalnie alergizującej. – dodaje Stefanowicz.
Alergeny są odporne na wpływ wysokiej temperatury i działanie kwasów żołądkowych, dlatego ani gotowanie ani procesy trawienne zachodzące w przewodzie pokarmowym nie są w stanie zniszczyć antygenów odpowiedzialnych za reakcje alergiczne. Jak wykazały badania, w 2/3 przypadków podrażnień o charakterze dermatologicznym wywołanych uczuleniem pokarmowym alergenem są białka wołowiny, produktów mlecznych i produktów zbożowych.
Objawy alergii pokarmowej nie zawsze są jednoznaczne. U psa może pojawić się biegunka, wymioty, dokuczliwy świąd skóry połączony z wystąpieniem wyprysków, zaczerwienieniem a niekiedy z wypadaniem włosów. Pies może też intensywnie drapać się, lub wygryzać skórę na łapach. Z tego powodu reakcje uczuleniowe są łatwe do pomylenia z objawami atopowego zapalenia skóry.
Oprócz alergii, u psa może pojawić się także nietolerancja na niektóre pokarmy. W przypadku alergii organizm zwierzęcia wytwarza przeciwciała wobec żywności generalnie nieszkodliwej dla psów, które nie są uczulone. Nietolerancja pokarmowa nie polega na wytwarzaniu przeciwciał, ale jest wynikiem niedoboru w organizmie określonych enzymów trawiennych. Częstą jej przyczyną jest np. zawierające laktozę mleko. Jeśli organizm psa nie jest w stanie wytworzyć dostatecznej ilości laktazy, enzymu rozkładającego laktozę, niestrawiona laktaza zalega w jelitach, gdzie dochodzi do fermentacji bakteryjnej, co powoduje biegunkę i wzdęcia.
Jak zdemaskować alergię?
W przypadku zwierzęcia, testy skórne i badanie krwi nie stanowią jednoznacznego potwierdzenia, czy jest ono uczulone na dany składnik pokarmu, czy nie. – Najlepszym sposobem na ustalenie, czy u podłoża psich dolegliwości leży alergia na pokarm, jest dieta eliminacyjna, polegająca na odstawieniu potencjalnie alergizującej karmy i obserwowaniu reakcji. Podczas diagnozowania alergii dobrze jest podawać psu specjalistyczną karmę, skomponowaną specjalnie z myślą o zwierzętach-alergikach. – mówi dr Karolina Stefanowicz. – Przy wyborze karmy należy dokładnie sprawdzić, czy nie zawiera ona niepożądanych źródeł białka. Najbezpieczniejsza będzie karma, w której białko będzie rozdrobnione w procesie hydrolizy: rozbite na aminy i peptydy, nie wywoła ze strony przewodu pokarmowego reakcji alergicznej.
Dietę eliminacyjną można również poprowadzić w oparciu o posiłki przygotowywane w domu, co nieco wydłuża proces diagnozowania alergii ze względu na konieczność stopniowego odstawiania poszczególnych składników. Jeśli w ciągu 2-3 miesięcy nie nastąpi poprawa stanu zdrowia psa, przyczyny objawów mają inne niż alergiczne podłoże. Każdorazowo dietę eliminacyjną należy prowadzić pod kontrolą lekarza weterynarii – specjalista określi czas jej trwania, potwierdzi diagnozę i pomoże dobrać najodpowiedniejszą do rasy i predyspozycji psa karmę.
Dieta hypoalergiczna i dieta ochronna
Jeśli alergia pokarmowa u psa zostanie potwierdzona, konieczne jest ustalenie nowej diety, z której alergeny zostaną całkowicie wyeliminowane. Do niedawna głównym źródłem energii dla psów cierpiących na alergie pokarmowe były karmy przygotowywane na bazie jagnięciny i ryżu. Współcześnie coraz częściej zastępuje się je karmami Zawierającymi białko hydrolizowane. Aby stosowanie diety przyniosło skutek, nie tylko karma dla psa alergika, ale również produkty podawanych psu jako nagrody i przysmaki powinny być sprawdzane pod kątem zawartości.
Jeśli przyczyną psich dolegliwości jest nietolerancja na jeden ze składników pokarmu, wrażliwy przewód pokarmowy psa wymaga zapewnienia możliwie wysokiej ochrony. Polega ona przede wszystkim na podawaniu składników odżywczych o wysokim poziomie strawności, co pozwala na przyswojenie ich w sposób maksymalny. Zapobiega to zaleganiu resztek w okrężnicy i procesowi rozkładu podczas którego uwalniane są do organizmu toksyny.
Źródła:
Wendy C. Brooks, Food Allergies
Bruce Novotny, Lisa Freeman, Questions and Answers about Food Allergies in Dogs and Cats
