Zakrzepica kończyn dolnych to powstanie zakrzepu w układzie żył, ograniczającego krążenie krwi żylnej. Do powstania zakrzepu wewnątrznaczyniowego przyczyniają się czynniki, nazwane razem triadą Virchowa. Do triady należy: zwolnienie przepływu krwi (na skutek np. unieruchomienia), przewaga czynników sprzyjających zakrzepom nad ich inhibitorami oraz uszkodzenie ściany naczyń na skutek np. urazu lub mikrourazu. Zakrzepicę cechuje swoisty zestaw czynników ryzyka i objawów.
Czynniki ryzyka zakrzepicy kończyn dolnych
Czynnikami ryzyka nazywamy sytuacje, których wystąpienie silnie koreluje z pojawieniem się danej choroby. W przypadku zakrzepicy kończyn dolnych są to między innymi:
- wiek (najczęściej problem dotyczy ludzi powyżej 45. roku życia),
- otyłość (do zakrzepicy predysponuje współczynnik masy ciała BMI powyżej 30),
- urazy,
- nowotwory,
- żylaki,
- odwodnienie.
Część czynników ryzyka ma charakter przemijający, jak np. unieruchomienie kończyny w gipsie, inne – stały, jak w przypadku między innymi wrodzonych trombofili. Na podstawie czynników ryzyka można sformułować pewne zalecenia zmniejszające ryzyko powstania choroby. Utrzymywanie prawidłowej wagi, regularny, rekreacyjny wysiłek fizyczny oraz zapobieganie odwodnieniu to racjonalne zachowania pozwalające często na zmniejszenie ryzyka pojawienia się objawów.
Objawy zakrzepicy kończyn dolnych
Zakrzepicę kończyn dolnych można podzielić na dystalną oraz proksymalną. Zakrzepica dystalna dotyczy żył piszczelowych lub strzałkowych. Zazwyczaj nie objawia się żadnymi symptomami i ustępuje samoistnie. Może jednak ulec progresji do zakrzepicy proksymalnej. Zakrzepica proksymalna dotyczy żył biodrowych, podkolanowych lub żyły głównej dolnej. Często występują w jej przypadku objawy oraz groźne powikłania. Objawami charakteryzującymi zakrzepicę kończyn dolnych są przede wszystkim: nierównomierne obrzęki nóg, ocieplenie kończyny, poszerzenie żył powierzchniowych, tkliwość lub bolesność uciskowa, sina stopa, a w przypadku postępującej martwicy czarne zabarwienie stopy.
Ze względu na częsty bezobjawowy przebieg choroby, rozpoznanie opiera się w dużym stopniu na obecności czynników ryzyka.
Leczenie zakrzepicy kończyn dolnych
Leczenie choroby jest ustalane indywidualnie przez lekarza. Zazwyczaj początek leczenia, szczególnie przy dużej bolesności, polega na unieruchomieniu kończyny oraz jej elewacji. Stosuje się wówczas pneumatyczne opatrunki uciskowe oraz leczenie przeciwkrzepliwe.
Podstawowym leczeniem zakrzepicy jest stosowanie opatrunków uciskowych ze stopniowanym uciskiem. Używanie podkolanówek oraz pończoch uciskowych to standardowe, skuteczne metody leczenia. Należy zwrócić uwagę na fakt, że leczenie uciskowe u chorych niechodzących nie przynosi oczekiwanych rezultatów. Bardzo istotnym elementem jest uaktywnienie fizyczne i ruch.
Leczenie farmakologiczne opiera się na schematach składających się z leków przeciwkrzepliwych. Dodatkowym środkiem wspomagającym leczenie może być żel z heparyną jak np. Lioton 1000.
W przypadku podejrzenia zakrzepicy kończyn dolnych silnie wskazana jest wizyta u lekarza. W ten sposób można przeprowadzić profesjonalną diagnostykę i zapobiec skutkom choroby.
